به نظر نمی‌رسد تا دو ماه آینده که آقای رئیس‌جمهور به کشور‌های اروپایی مهلت داد، اتفاق چندانی در رویه آمریکا و غرب نسبت به ایران ایجاد شود. "کاهش برجام" تعارف است. بدین‌معنا که ما به اقل حقوق خود رفتار می‌کنیم و براساس مجوز صادر شده، اورانیوم غنی شده تولید می‌کنیم.
دیدارنیوزـ رئیس جمهور کشورمان روز چهارشنبه (۱۸ اردیبهشت) در اولین سالگرد خروج آمریکا از توافق هسته ای (برجام) در نامه‌ای به پنج کشور حاضر در این توافق و در اعتراض به اقدامات ناکافی آن‌ها، بخشی از تعهدات ایران در مسیر اجرای مفاد برجام را متوقف ساخت. حسن روحانی در این نامه اعلام کرده است که از امروز، دولت ایران فروش مازاد اورانیوم غنی شده و آب سنگین را متوقف می‌کند.
وی در توضیح محتویات این نامه بیان کرد که به ۵ کشور طرف برجام پیغام دادیم اگر این اقدام را بهانه‌ای برای ارسال پرونده ایران به شورای امنیت قرار دهند با اقدام فوری کشورمان مواجه خواهند شد. رئیس جمهور همچنین تاکید کرد که ۵ کشور امضاکننده برجام درصورتیکه ظرف ۶۰ روز نتوانند به تعهدات خود عمل کرده و منافع ایران را تأمین نمایند، با اقدامات بعدی ایران مواجه خواهند شد که همانا غنی سازی اورانیوم با درصد نامحدود خواهد بود.
همزمان محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان که برای دیدار با سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه به مسکو سفر کرده، گفت: متأسفانه اتحادیه اروپا و بقیه اعضای جامعه بین المللی این توان را نداشتند که در برابر فشار آمریکا ایستادگی کنند ولذا ایران این طور به مصلحت دیده که برخی از تعهدات و اقداماتی را که به صورت داوطلبانه در برجام انجام می‌داده، فعلا اجرا نکند. او افزود: ما الان خارج از برجام عمل نمی‌کنیم بلکه در چارچوب برجام عمل می‌کنیم. مواد ۲۶ و ۳۶ برجام چنین اختیاری را به ایران و البته به سایر کشور‌های عضو داده که اگر کشوری تعهداتش را اجرا نکرد، آن‌ها هم تعهداتشان را به صورت جزیی یا کلی اجرا نکنند.
این تصمیم در بیانیه شورای‌عالی امنیت ملی نیز اعلام شده است. در این بیانیه آمده است که این شورا در راستای صیانت از امنیت و منافع ملی مردم ایران و در اعمال حقوق جمهوری اسلامی ایران مندرج در بند‌های ۲۶ و ۳۶ برجام، امروز ۱۸ اردیبهشت سال ۱۳۹۸، دستور توقف برخی اقدامات ایران در توافق برجام را صادر نمود. این بیانیه افزوده است که این موضوع در نامه حسن روحانی رئیس جمهوری، به اطلاع سران کشور‌های عضو برجام شامل آلمان، بریتانیا، چین، روسیه و فرانسه رسیده است.
اولین واکنش به این تصمیم ایران از سوی کشور فرانسه بوده است. فلورنس پارلی، وزیر دفاع فرانسه در گفتگو با یک شبکه تلویزیونی در این رابطه مطرح کرد که هیچ چیز بدتر از خروج ایران از توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ نیست. اگر ایران به تعهدات هسته‌ای‌اش عمل نکند، سازوکاری مورد بحث قرار خواهد گرفت که می‌تواند گزینه بازگشت تحریم‌ها را روی میز قرار دهد.
فریدون مجلسی، دیپلمات پیشین و کارشناس روابط بین‌الملل در رابطه با سخنان حسن روحانی در خصوص تعلیق برخی تعهدات برجامی ایران در گفتگو با دیدارنیوز گفت: صحبت‌های رئیس‌جمهور تا جایی که مطرح کرده، تعهدات مربوط به برجام از سوی ایران، عملیاتی شده و در عوض، طرف‌های مقابل، ما را در بن بست قرار داده‌اند و مسئله‌ای در این زمینه برای ایران تغییر نکرده، درست است.
وی در ادامه مطرح کرد: رئیس‌جمهور همچنین دربیان سخنان خود از ایجاد مانع برای فروش آب سنگین و اورانیومی که طبق ضوابط مجاز هستند، گله کرد که درست هم بود، زیرا ایران از طرفی حق ذخیره بیش از یک حد تعیین شده از اورانیوم را ندارد و از سوی دیگر، طرف های مقابل برخلاف تعهدشان اورانیوم تولید شده را خریداری نمی‌کنند، بنابراین براساس اعلام آقای روحانی، طبق قاعده اورانیوم تولید و محفوظ نگه داشته می‌شود.
این دیپلمات پیشین ادامه داد: با تمام این‌ها زمان آن فرا رسیده تا به فکر حل مشکل‌مان باشیم و تنها انتظار رفع آن را از سوی دیگران نداشته باشیم. تردیدی در پیشرفت ایران در صنایع نظامی وجود ندارد، اما از اصول اصلی پیشرفت، عقب افتاده‌ایم. باید به دنیا اطمینان دهیم در امور و براندازی هیچ سرزمینی ولو اینکه آن را نامشروع تشخیص دهیم، دخالت نخواهیم کرد، در چنین شرایطی است که طبق ضوابط ملل متحد، بهتر عمل خواهیم کرد.
این کارشناس روابط بین‌الملل درخصوص فرصت دوماهه آقای رئیس‌جمهور به کشور‌های ۱+۴ افزود: به نظر نمی‌رسد تا دو ماه آینده که آقای رئیس‌جمهور به کشور‌های اروپایی مهلت داد، اتفاق چندانی در رویه آمریکا و غرب نسبت به ایران ایجاد شود.
وی با توجه به واکنش وزیر دفاع فرانسه نسبت به صحبت‌های حسن روحانی درباره بازگشت پرونده ایران به شورای امنیت مطرح کرد: در صورتی که ایران برخلاف برجام رفتار کند، نیازی به بازگشت پرونده ایران به شورای امنیت نیست. کافی است هر کدام از این کشور‌ها به تنهایی مانند آمریکا برجام را لغو کند، تمام تلاش‌ها دراین خصوص از بین خواهد رفت. ایران به شکلی قربانی لجبازی شده است و برهمین اساس مسائلی را برای خود حق می‌پندارد و از دنیا این انتظار را دارد که مطابق آن رفتار کند.
این دیپلمات پیشین در توضیح اصطلاح "کاهش برجام" که در صحبت‌های رئیس‌جمهور مورد اشاره قرار گرفته است گفت: "کاهش برجام" تعارف است. بدین‌معنا که ما به اقل حقوق خود رفتار می‌کنیم و همانطور که توضیح دادم براساس مجوز صادر شده، اورانیوم غنی شده تولید می‌کنیم.
مجلسی درخصوص پیشنهاد مذاکره از سوی حسن روحانی ابراز کرد: در رابطه با انجام مذاکره تنها اظهار نظر آقای روحانی کفایت نمی‌کند و بخشهای مهم‌تر باید در این رابطه تصمیم گیرند، برهمین‌اساس پیشنهاد او مورد قبول واقع نخواهد شد. زمانی که اختیارات آقای ظریف از سوی سخنگوی قوه قضائیه مورد تردید واقع می‌شود، اعتباری در دنیا برای دولت باقی نمی‌ماند.
این کارشناس روابط بین‌الملل درباره راه‌اندازی اینستکس با توجه به اشارات حسن روحانی درباره عدم تامین مالی بابت مبارزه با مواد مخدر و تروریسم اظهار داشت: راه‌اندازی اینستکس خیلی محتمل به نظر نمی‌رسد و نگرانی از رسیدن ایران به کره شمالی وجود دارد.