اردوغان دچار سرگردانی استراتژیک شده است

وزارت خارجه و برخی مقامات سیاسی کشورمان نیز از طریق بیانیه‌های رسمی و سخنرانی‌ها مخالفت صریح خود را با حمله نظامی ترکیه به کرد‌های سوریه اعلام کرده اند. اتحادیه اروپا هم طی بیانیه‌ای مخالفت خود را با این حمله اعلام کرد. در همین حال، گوترش دبیرکل سازمان ملل متحد، ترکیه را به خویشتنداری دعوت کرد.


البته روسیه مبهم‌ترین سیاست را در مقطع کنونی در پیش گرفته است و تقصیر این ماجرا را متوجه آمریکا دانسته است. سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه در کنفرانس مطبوعاتی در "نورسلطان" پایتخت جمهوری قزاقستان اعلام کرد که مقامات دمشق و نمایندگان کرد‌ها به مسکو اطمینان داده‌اند که آماده گفتگو هستند. وی گفت: «ما حداکثر تلاش خود را برای آغاز چنین مذاکراتی انجام خواهیم داد و امیدواریم که همه نقش آفرینان خارجی نیز از این مسئله حمایت کنند.»

لاوروف مسئولیت اوضاع کنونی در شمال شرق سوریه را به گردن آمریکا انداخت و گفت: «ما بار‌ها خواستار پایان یافتن اشغال غیرقانونی منطقه التنف سوریه از سوی آمریکایی‌ها شده‌ایم. منطقه‌ای به وسعت ۵۵ کیلومتر که افراد بسیار بدی، ازجمله تروریست‌ها و افراط گرایان در آنجا جمع شده‌اند. ولی آمریکایی‌ها بار‌ها وعده خود درباره بستن کامل این منطقه را نقض کرده‌اند.»


با همه این اوصاف، رجب طیب اردوغان بار دیگر تأکید کرد که ترکیه عملیات نظامی خود موسوم به «چشمه صلح» علیه نیرو‌های کرد در شمال سوریه را متوقف نخواهد کرد. رئیس جمهوری ترکیه گفت: «ما حرکتی را که علیه حزب اتحاد دموکراتیک و یگان‌های مدافع خلق آغاز کرده‌ایم هرگز متوقف نخواهیم کرد، حالا هر کسی هر چه می‌خواهد بگوید. از چپ و راست دارند ما را تهدید می‌کنند که این پیشرفت را متوقف کنیم».


جلال جلالی زاده نماینده پیشین مجلس شورای اسلامی در گفتگو با دیدارنیوز به انگیزه‌های اردوغان برای حمله به مناطق کردنشین سوریه اشاره کرد و گفت: در خاورمیانه، روحیه استبداد و دیکتاتوری در وجود سران و سرکردگان کشور‌ها نهفته است و هر کدام که به قدرت می‌رسند تلاش می‌کنند که روشی استبدادی و مستعمراتی از خود بروز دهند، از طرفی با توجه به پیشینه خلافت عثمانی و حکومت ترکها، یک نوستالژی و حس امپراطوری اسلامی در ذهن ترک‌های حاکم بر ترکیه رسوب کرده و همیشه تمایل دارند عطف به ماسبق شوند. هر چند بر زبان نمی‌آورند، اما رفتار و کردار آن‌ها نشان می‌دهد به دنبال نوعی لشکرکشی و فرصت طلبی سیاسی هستند و تلاش می‌کنند دامنه نفوذ خود را در کشور‌های مختلف گسترش بدهند. آن‌ها حتی نسبت به کشور‌های بالکان مثل مجارستان، رومانی، قبرس و ارمنستان که در دوره عثمانی بر آن‌ها تسلط داشتند نیز احساس مالکیت دارند.

وی افزود: کرد‌های سوریه، عراق و ترکیه، قرن‌ها است که از حقوق خود محرومند و این کشور‌ها هویت تاریخی، جغرافیایی و قومی آن‌ها را نابود کرده‌اند. با توجه به تحولات جدیدی که در سوریه اتفاق افتاده و ملت‌ها به خصوص کرد‌ها به نوعی از خودآگاهی هویتی رسیده اند حکومت‌هایی مثل ترکیه و سوریه احساس خطر می‌کنند و با توجه به جمعیت قابل توجه کرد‌ها در این مناطق نگرانند که این خودآگاهی ملی، منجر به استقلال و یافتن هویت ملی کرد‌ها شود. کرد‌های سوریه سال‌های سال زیر سایه ظلم حکومت سوریه قرار داشتند، حال فرصتی پیدا کردند که بر مناطق خود مسلط شوند و خودشان را بیابند؛ به وحدت، انسجام و اتحاد برسند. به طور طبیعی و تاریخی حکام سوریه و ترکیه از این آگاهی، وحدت و قدرتی که کرد‌ها به دست آورده اند بسیار نگرانند و می‌خواهد به هر صورت شده این‌ها را سرکوب کنند، کرد‌ها می‌خواستند به دریای مدیترانه هم راه پیدا کنند، ولی با حمله‌ای که ترکیه به منبج کرد موفق نشدند.

جلالی زاده با بیان اینکه روسیه و آمریکا از کرد‌ها استفاده ابزاری کردند، خاطرنشان کرد: این دو کشور بدون کمک کرد‌ها واقعا نمی‌توانستند داعش را ساقط کنند، وقتی حکومت داعش نابود شد آن‌ها به کرد‌ها پشت کردند و ترکیه بدون چراغ سبز این دو کشور به کرد‌ها حمله نمی‌کرد. ترکیه از ناحیه تمامی کرد‌های مستقر در کشور‌های همسایه احساس خطر می‌کند و از هرکجا که بتواند آن‌ها را ضعیف می‌کند؛ لذا اردوغان تلاش می‌کند هر طور که شده کرد‌های کشور‌های همسایه را سرکوب کند. از نوع سخنرانی‌ها و موضع گیری‌های رجب طیب اردوغان مشخص است که به نام اسلام گرایی به دنبال احیای خلافت اسلامی است و، چون کرد‌ها یکی از موانع توسعه طلبی افکار ایدئولوژیک اردوغان هستند آن‌ها را هدف قرار داده است. رئیس جمهور ترکیه در داخل با مشکلاتی رو به روست و برای اینکه بتواند ترک‌های نژادپرست را به خود نزدیک و وابسته کند راه حل را در این دیده است که به به کردستان سوریه حمله کند.

نماینده دوره ششم مجلس شورای اسلامی ادامه داد: اردوغان در حال از دست دادن رفقا و هم حزبی‌های سابقش است و محبوبیت او می‌رفت که از این هم کمتر شود، لذا با این حمله قصد دارد از فرصت استفاده کند و حس ناسیونالیستی ترک‌ها را برانگیزاند و به خود نزدیک کند. از طرفی کرد‌های سوریه با توجه به سیاست‌های نژادپرستانه دولت سوریه در دوران مختلف، دل خوشی از حاکمیت سوریه نداشته و ندارند. ۵۰۰ هزار نفر از کرد‌های سوریه تا همین اواخر شناسنامه نداشتند و مردمان بی هویتی در داخل سوریه بودند که از هرگونه فعالیت، تحصیل و مسافرت محروم بودند. وضعیت بهار عربی که پیش آمد استان‌های کردنشین و شهر‌هایی دیگری که در همسایگی ترکیه بودند فرصتی یافتند تا اندکی هویت خود را بازیابند و با توجه به اینکه کرد‌های شمال سوریه در مرز‌های عراق و ترکیه، اکنون از نوعی خودمختاری داخلی برخوردارند، ترک‌ها این وضعیت را بر نمی‌تابند.

این فعال سیاسی کرد تبار یادآور شد: با توجه به وابستگی که بین کرد‌های سوریه، ترکیه و عراق وجود دارد احساس می‌کنم اگر اردوغان بیش از این در کردستان سوریه جولان دهد، دخالت کرده و مردم را آواره کند ممکن است کرد‌های این مناطق جنگ را به داخل خاک ترکیه بکشانند و در آنجا فعال شوند. نفرت کرد‌های ترکیه نسبت به اردوغان بیشتر شده و فشار اردوغان به کرد‌ها هم بیشتر می‌شود، پس این معادله، زمینه‌ای را فراهم می‌کند که تقابلی جدی و پارتیزانی بین کرد‌ها و ترکیه اتفاق بیفتد، لذا فکر می‌کنم که در این بازی، بازنده اصلی اردوغان خواهد بود.

وی درباره احتمال آزاد شدن زندانیان داعشی که در منطقه کردنشین محبوس هستند و خطر بالقوه آن‌ها برای بازگشت رادیکالیسم اسلامی گفت: اگر به کرد‌های سوریه بیش از حد فشار وارد شود با توجه به این که خودشان در مضیقه قرار می‌گیرند و امکاناتی برای نگهداری از آوارگان و زندانیان داعشی ندارند اقدام به آزادی زندانیان داعشی می‌کنند که اگر آزاد شوند مشکل دیگری در خاورمیانه ایجاد می‌شود که همه را درگیر می‌کند. من اگر به جای کرد‌های سوریه بودم در مقابل ناجوانمردی آمریکا و روسیه و سوء استفاده اردوغان از شرایط حاکم بر منطقه، داعشی‌ها را آزاد می‌کردم. اگر زندانیان داعش آزاد شوند برای کرد‌ها خطری ندارند، زیرا در مقطع کنونی داعشی و کرد اگر احساس کنند دشمن مشترک دارند برای هم بی خطرند.

جلالی زاده در پاسخ به این پرسش که آیا کرد‌ها باید از آمریکا ناامید باشند، گفت: آمریکایی‌ها از پشت به کرد‌ها خنجر زده اند، یک بار هم در سال ۱۹۷۹ آمریکا به ملا مصطفی بارزانی خیانت کرد و کاری کرد که صدام حسین کرد‌های عراق را آواره کرد. فکر می‌کنم اعتماد کرد‌ها به آمریکا و روسیه اشتباه استراتژیک آن‌ها بود.

وی با تاکید بر اینکه حمایت ایران از کرد‌های سوریه همچنان ادامه دارد، اظهار کرد: اردوغان چون از سرنگون شدن دولت بشار اسد ناامید شد با مشکلات فراوانی در داخل ترکیه مواجه شده است. یکی از مشکلات ترکیه، آوارگان عربی هستند که به ترکیه رفته اند و مشکل دیگر اردوغان شعار سرنگونی دولت بشار بود که در آن ناکام ماند و حال با این اقدام می‌خواهد به منتقدین داخلی، کالایی ناسیونالیستی بفروشد و این کالا را قرار است از محصول جنگ به دست بیاورد. در واقع باید گفت اردوغان دچار نوعی از سرگردانی شده است. در این میان با توجه به قرابت‌های تاریخی، نژادی و فرهنگی بین ایران و کرد‌ها و اینکه کرد‌ها همیشه خود را ایرانی دانسته اند و به ایران و ایرانی وابستگی شدید دارند فکر می‌کنم ایران از هر نظر در مقابل کرد‌ها مسئولیت دارد. نباید هویت تاریخی و جغرافیای کرد‌ها ضعیف شود، ضعیف شدن کرد‌ها در منطقه و در بلند مدت به نفع ایران نیست.