عملیات نظامی بزرگ یا فراگیری از طرف ترکیه نخواهیم داشت

دیدارنیوز ـ کاخ سفید روز یکشنبه با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد ترکیه به زودی عملیات خود را در شمال سوریه آغاز می‌کند و ارتش آمریکا در این عملیات حضور نخواهد داشت و از آن حمایت نمی‌کند. روزنامه القدس العربی نیز روز سه شنبه اعلام کرد ۸۰۰۰ شبه نظامی از نیرو‌های مخالف مسلح سوری به اضافه نیرو‌های ارتش ترکیه با آرایش و تسلیحات جنگی وارد خاک سوریه شدند. همچنین منابع محلی به خبرگزاری اسپوتنیک گفته‌اند یگان‌هایی از ارتش ترکیه در شمال سوریه، عازم شهر منبج در حومه شرقی حلب شده‌اند.

به گفته این منابع، این نیرو‌ها شامل کاروانی از تجهیزات و ساز و برگ جنگی و خودرو‌های زرهی ارتش ترکیه بوده که از سمت شهر جرابلس در شمال سوریه عازم شهر منبج شدند که تحت کنترل ترکیه و گروه‌های هم‌پیمان آن یعنی "ارتش آزاد سوریه" است. این منطقه در جریان عملیات "سپر فرات" که از ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۷ توسط ترکیه اجرا شد، به تصرف این کشور درآمد.

البته ترکیه اعلام کرده که هدف عملیات نظامی نیروهایش این است که می‌خواهد یک "منطقه حائل" در مناطق جنوبی این کشور در همسایگی با شمال شرق سوریه ایجاد کند، اما برت مک‌گرک، نماینده ویژه پیشین آمریکا در امور مربوط به داعش در دولت دونالد ترامپ در توئیتی نوشته است که تصمیم ترکیه برای ساخت مناطق امن در شمال سوریه به معنای افزوده شدن این سرزمین‌ها به خاک کشورش است و از سوی دیگر به معنای در خطر افتادن کرد‌ها، مسیحیان و اقلیت‌های دیگر در منطقه است.

دیوید فرام از مقام‌های کاخ سفید در دوره جورج بوش و از چهره‌های مطرح جمهوری‌خواهان نیز در توییتی پا را از این هم فراتر گذاشته و نوشته که آقای ترامپ احتمالا به یکی از این دلایل راه را برای ترکیه باز کرده است: ۱- مراقب درآمدش از برج‌های ترامپ در استانبول باشد. ۲- به ترکیه برای لاپوشانی قتل خاشقچی باج بدهد. ۳- از پوتین فرمان گرفته است. ۴- به مجلس نمایندگان اخطار بدهد که اگر من را استیضاح کنید، پیش از ترک کاخ سفید، همه اتحاد‌های آمریکا و منافعش را به آتش می‌کشم.

روزنامه انگلیسی "میدل ایست آی" هم به نقل از یک منبع ترکیه‌ای مطلع از مکالمه تلفنی میان رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه و دونالد ترامپ، همتای آمریکایی او نوشت: «اردوغان در جریان این گفت‌وگوی تلفنی خطاب به ترامپ گفت: یا با ترکیه در عملیاتش همکاری کنید یا راه را باز کنید.» بر اساس این گزارش، بعد از این تماس تلفنی، واشنگتن در اقدامی غیرمنتظره اعلام کرد از عملیات ترکیه بدون اینکه در آن مشارکتی داشته باشد، حمایت می‌کند.

این کار ترکیه در سوریه موجب تنش میان کشور‌های عضو پیمان آتلانتیک شمالی «ناتو» هم شده است. دبیرکل ناتو، ینس اشتولبرگ از آنکارا خواسته است تا رویکردی معتدل در پیش گیرد. وزیر امور خارجه آلمان، زیگمار گابریل نیز در نشست اعضای ناتو خواستار یافتن راه حلی در رابطه با وضعیت شمال سوریه شده است. پارلی، وزیر دفاع فرانسه هم دراین‌باره گفته است: «ما قصد داریم که مراقبت کنیم تا این انصراف اعلام شده از سوی آمریکا و حمله تهاجمی احتمالی توسط ترکیه اقدامی خطرناک را به دنبال نداشته باشد.»

از سوی دیگر، دولت محلی عفرین با انتشار بیانیه‌ای در وب‌سایت خود ضمن درخواست کمک از بشار اسد آورده است: «ما از حکومت سوریه می‌خواهیم که به وظیفه خود برای حفاظت از مرز‌های کشور عمل کند و نیرو‌های ارتش را برای مقابله با اشغال‌گران ارتش ترکیه به منطقه بفرستد.» عفرین یکی از سه منطقه شمال سوریه است که توسط کرد‌ها به صورت نیمه خودمختار اداره می‌شود. این منطقه، بر اساس تخمین سازمان ملل متحد، حدود ۳۲۴ هزار نفر سکنه دارد.

لازم به یادآوری است که آمریکا و ترکیه برای ایجاد یک منطقه امن مذاکراتی داشته‌اند، اما در ظاهر به نتیجه مورد نظر نرسیده‌اند. منطقه امن محدوده‌ای پنج تا ۱۴ کیلومتری در عمق خاک سوریه را در برمی‌گیرد که وجود سلاح‌های سنگین در محدوده‌ای تا عمق ۲۹ کیلومتری خاک سوریه ممنوع خواهد بود، اما براساس گزارشی در رویترز، ترکیه آمریکا را متهم کرده است که برای ایجاد این منطقه امن در شمال سوریه بسیار کُند عمل می‌کند و اختلاف‌ها بر سر محدوده منطقه است.

آنکارا خواهان منطقه امنی به طول ۴۶۰ کیلومتر از جرابلس تا رود فرات و فش خابور بر روی رود دجله و با عمق ۳۲ کیلومتر است طوری که از یگان‌های مدافع خلق کرد و سلاح‌های سنگینشان خالی است و تحت حمایت نظامی ترکیه با تشکیل شورا‌های محلی قرار دارد، اما واشنگتن آمادگی خود را برای ایجاد منطقه‌ای با عمق پنج تا ۱۴ کیلومتر اعلام کرده و خواهان بررسی موضوع شورا‌های محلی است و می‌خواهد این منطقه تحت نظارت آمریکا باشد.

حسن لاسجردی کارشناس روابط بین‌الملل در گفتگو با دیدارنیوز در خصوص هدف ترکیه از تلاش برای ورود نیرو‌های نظامی به خاک سوریه گفت: مسئله بزرگ ترکیه در حال حاضر موضوع کرد‌ها است و حتی موضوع نحوه تعامل با دولت سوریه بازهم بر سرهمین مساله شکل گرفته است، زیرا در حال حاضر ترک‌ها به هیچ عنوان، آماده پذیرش یک خودمختاری ولو محدود از سوی کرد‌ها نیستند و اعتقاد دارند آن‌ها دارای یک انرژی پنهان برای واگرایی‌اند، از طرف دیگر بر این باورند هر اتفاقی که در دنیای کرد‌ها داخل سوریه روی دهد بر کرد‌های ترکیه هم اثر می‌گذارد و به نوعی کرد‌های سوریه را ادامه PKK خود می‌دانند.

وی در ادامه اضافه کرد: ترک‌ها به جهت ذهنی و سابقه تاریخی و روانی به این علت که با کرد‌ها مسئله یا چالش دارند، علاقمند نیستند که آن‌ها در دیگر کشور‌ها نیز از هر نوع آزادی عمل و یا اختیارات ویژه برخوردار باشند، زیرا از آنجا که کرد‌ها در ترکیه بیش از تمام کرد‌های کشور‌های دیگر دارای جمعیت و قابلیت هستند به نوعی واهمه دارند که هر نوع آزادی و اختیار عمل یا واگذاری امتیازات سیاسی- اجتماعی؛ حتی آزادی در حوزه تصمیم‌سازی به جابه جایی کرد‌ها در مناسبات قدرت ترکیه بیانجامد.

این کارشناس روابط بین‌الملل در ادامه یادآور شد: ترکیه بسیار علاقمند بود به هرشکل ممکن در ابتدا با کرد‌های سوریه ارتباط برقرار سازد و آن‌ها را زیر چتر خود بگیرد که در این باره موفقیتی به دست نیاورد و چالشی به وجود آمد که در طول بحران سوریه ادامه داشت. در حال حاضر هم که یک خلأ امنیتی در این فضا ایجاد شده و ترک‌ها را علاقمند ساخته تا زودتر از سایرین به این فضای خالی دست یابند و آن را تحت مدیریت خود قرار دهند.

لاسجردی درباره باز کردن راه برای ترکیه از سوی رئیس‌جمهور آمریکا تاکید کرد: با توجه به اینکه ترامپ در توییت خود این مسئله را مورد اشاره قرار داده، باید تاکید کرد که او معتقد است نگاه آمریکا در بحران‌ها بیش از آنکه به بیرون توجه داشته باشد باید به درون سوق داده شود و تیم مدیران فعلی کاخ سفید بر این باورند که باید هزینه بحران را کشور‌های دیگر پرداخت کنند و در صورتی که این کار را عملی نسازند، به نوعی دست به حساب‌کشی خواهند زد.

وی در ادامه افزود: ترامپ و تیم اجرایی در آمریکا به این نتیجه رسیدند که در سه یا چهار سال گذشته، از بازیگران بین‌المللی و منطقه‌ای که سوریه را هدایت کردند (غیر از آمریکا و جریان غربی) به طور مشخص ایران، ترکیه و روسیه دست برتر را دارند، بر همین اساس آمریکایی‌ها در تحولات امروز سوریه، فاقد نقش زیادی هستند. نکته دیگر هم به روحیات ماجراجویانه ترامپ برمی‌گردد. از آنجا که ترامپ در آستانه انتخابات قرار دارد، باید بر افکار عمومی تاثیر گذارد، بنابراین در حال انجام کار‌هایی است که به طور مشخص بر رای افراد جامعه آمریکا گیرایی مستقیم داشته باشد، بنابراین خروج از بعضی جنگ‌ها، نزاع‌ها و چالش‌ها برای آمریکایی‌ها که مالیات یا هزینه حضور نظامی یا حضور لجستیکی را پرداخت می‌کنند، اهمیت دارد؛ بنابراین به نظر می‌رسد خروج از سوریه، عراق، افغانستان یا حتی شرق در حال حاضر بیش از آنکه به لحاظ نظامی اهمیت داشته باشد از جهت تاثیر بر افکارعمومی برای ترامپ بسیارمهم است و در نهایت کاری که آمریکایی‌ها در منطقه انجام می‌دهند، جابه جایی آرایش‌های نظامی خود است.

این کارشناس امور ترکیه در ادامه توضیح داد: آمریکایی‌ها مدتی پیش اعلام کردند از عراق خارج می‌شوند، این کار را عملی ساختند، اما نیرو‌های خود را در جا‌های دیگر استقرار دادند. به این معنا که نباید مسئله خروج را به این حساب گذارد که نیروهای‌شان را به آمریکا برمی‌گردانند. آن‌ها در حقیقت با این کار، کم و کسری نیرو‌های خود را در دیگر پایگاه‌ها جبران و به نوعی مدیریت می‌کنند، از همین‌رو خارج کردن نیرو‌های آمریکایی از سوریه به معنای بازگشت به خانه و ترک منطقه نیست و احتمالا در عراق یا پایگاه‌های نظامی حوزه خلیج فارس یا جا‌های دیگر مستقر خواهند شد.

لاسجردی درباره نتیجه غائله ترکیه، سوریه و آمریکا بیان کرد: در حال حاضر یک جنگ لفظی همراه با تهدید بین آمریکا و ترکیه اتفاق افتاده است. دوشنبه شب از یک طرف امریکایی‌ها تهدیدکردند درصورتی که ترکیه علیه کرد‌ها عملیات نظامی انجام دهد آن‌ها را نابود خواهند کرد، از آن طرف هم اخبار دال بر آمادگی نظامی ترکیه برای ورود به خاک سوریه اعلام شده است، بنابراین به نظر می‌رسد به جهت آنکه آمریکایی‌ها درحال تلاش هستند تا از سوریه بیرون آیند، احتمالا تعهداتی در روز‌های آینده در رابطه با رویکرد کرد‌ها به تحولات سیاسی داشته باشیم. به این معنا که کرد‌های سوریه درصدد برآیند تا نرمش یا انعطاف بیشتری در رابطه با خواسته‌ها یا میز مذاکرات آینده داشته باشند و از آن طرف هم احساس می‌شود عملیات نظامی بزرگ یا فراگیری از طرف ترک‌ها نخواهیم داشت و آن‌ها جدا از اینکه اساسا آمادگی انجام عملیات بزرگی را دارند یا خیر، مایل هستند سایه یک جنگ و آمادگی برای ورود نظامی را در تحولات سوریه به نمایش گذارند تا جامعه کردی را با این روش، مدیریت کنند.