قرائن و تجارب نشان میدهد که ایران همواره در یک موضع پافشاری کرده و زمانی که مسئله مرگ و زندگی و باخت و برد کامل مطرح بوده است، زمینههای تجدید نظر در دیدگاههای خود را با هزینههای بسیار بالا دنبال کرده است.
دیدارنیوز ـ قرار بر آن است تا سه عضو اصلی اتحادیه اروپا ۲۴ تیرماه با یکدیگر دیدار داشته باشند. این تاریخی است که امانوئل مکرون، رئیسجمهور فرانسه به حسن روحانی، رئیسجمهور کشورمان خبر آن را داده است. در این دیدار قرار است تا سران کشورهای اروپایی در خصوص واکنش نسبت به رفتار ایران درباره میزان غنیسازی به یک رفتار واحد و هماهنگ دست یابند.
در همین رابطه، روز چهارشنبه «امانوئل بون»، مشاور دیپلماتیک رئیسجمهوری فرانسه به تهران آمد و درگفتو گو با علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی تاکید کرد که «امانوئل مکرون به دنبال دستیابی به ابتکارات مشترک برای ایجاد آتشبس در جنگ اقتصادی آمریکا علیه ایران بوده و معتقد است که این اقدام به کاهش تنشهای رو به تزاید در منطقه منجر خواهد شد.»
تحلیلگران بر این اعتقاد هستند که پیام فرستاده مکرون به ایران مبنی بر این است که با تخطی از برجام، امتیاز سیاسی و اقتصادی نخواهید گرفت. آنتونیوگوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد هم میگوید «این رفتار ایران نفعی برای مردمش نخواهد داشت»، اما اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیسجمهور روز سه شنبه دراینباره گفته است «اروپا ماهها فرصت داشت که مذاکره کند و شرایط را بهبود بخشد و آمدن فرستاده در دقیقه ۹۰ توسط فرانسه بعید است که اثر خاصی داشته باشد.»
محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه نیز در نامهای به موگرینی مطرح کرده است که «ایران در صورتی به تعهدات خود عمل میکند که دیگر طرفین قرارداد بهویژه آمریکا به تعهدات خود پایبند باشند.»
مهدی مطهرنیا کارشناس روابط بینالملل و استاد دانشگاه در گفتگو با دیدارنیوز تحلیل خود را درباره نشست سران کشورهای اروپایی (جلسه حکام و نشست ۲۴ تیرماه) در خصوص آینده برجام و ایران چنین مطرح کرد: در ارتباط با جلسه شورای حکام باید مدنظر داشت که این نشست، نقطه عزیمتی برای ایجاد فضای همیاری بیشتر اروپا با ایالات متحده آمریکا در جهت فشار افزون تر در چهارچوب پرونده هستهای و استحکام همکاری آنها در پروندههای دیگری است که به ایران نسبت داده میشود. در کل باید نقطه عزیمتی در جهت ایجاد فضای مناسب جهت همگرایی بیشتر بین اروپا و آمریکا علیه ایران ارزیابی شود.
وی افزود: امریکاییها با توجه به تجارب ناشی از چهاردهه اصطکاک شدید با ایران و انجام بالغ بر چهار جنگ منطقهای در این سالها در داخل خاورمیانه از تمام تجارب موجود بهره بردند و تلاش کردند تا ایران را در انزوای کامل قرار دهند و با ایجاد اتحاد بینالمللی در قالب ائتلاف جهانی بر ضد تهران در آینده وارد معرکه شوند، فلذا اکنون تنها ترامپ با خط و نشانهای متفاوت وارد عمل میشود به گونهای که این باور به وجود میآید که او در تهدیداتش تنها است، بنابراین هیچگاه اجرایی نخواهد شد. این ارزیابی نادرست از رفتار و در واقع ادبیات ترامپ تا حدود زیادی در تهران دیده میشود.
این کارشناس روابط بینالملل درادامه ابراز کرد: اکنون امریکاییها با آرامش و صبوری در پی ایجاد وحدت میان دو سوی اقیانوس برضد تهران به گونهای هستند که هم بتوانند به اقدامات شدیدتر خود علیه ایران در آینده نه چندان دور مشروعیت بخشند و هم همکاری و همیاری متحدان به ویژه اروپایی خود را داشته باشند و سوما هزینههای برخورد با ایران را گردن کشورهای منطقه قرار دهند، همانگونه که مشاهده میشود اکنون امیر قطر در ایالات متحد امریکا حضور دارد و حجم مبادلات تجاری آمریکا با این کشور، نزدیک به ۲۰۰ میلیارد دلار است، این بازار خوب برای آمریکاییها هم ثروت و هم کاهش فصل بیکاری را به ارمغان میآورد.
مطهرنیا دراین رابطه یادآور شد: با توجه به تئوری جنگهای نامتعادل، امریکا با بزرگنمایی قدرت ایران به عنوان یک تهدید منطقهای و بینالمللی، هم زمینههای حضور خود در منطقه را تحکیم میبخشد و هم بازارهای فروش اسلحههایش را افزایش میدهد.
این استاد دانشگاه با اشاره به این که نشستهای اروپاییها پیام امیدوار کنندهای برای ایران به همراه نخواهد داشت،تصریح کرد: ایران در زمانی میتواتد پیام امیدوار کننده از این نشستها دریافت کند که با درخواستها و شرایط ناشی از اراده اروپا و ایالات متحده آمریکا خود را هماهنگ سازد، درحالیکه ایران به واسطه آنچه انقلاب اسلامی و اصول برخاسته از آن تعیین میکند، نمیتواند با ایالات متحده آمریکا در این وضعیت و زمانه که چیرگی کامل آن را شاهد هستیم، به مذاکره بنشیند و امتیاز خاصی به دست آورد، بنابراین حکام ایران تصمیم گرفتند در برابر ایالات متحده امریکا تا حد ممکن مقاومت به خرج دهند. اما همانگونه که در قرارداد الجزایر یا قطعنامه ۵۹۸ و همین برجام عمل کردند و پای میز مذاکره نشستند، آیا این بار هم پس از صرف هزینههای بسیار بالا پای میز مذاکره خواهد نشست؟
وی در ادامه توضیح داد: قرائن و تجارب نشان میدهد که ایران همواره در یک موضع، پافشاری کرده و زمانی که مسئله مرگ و زندگی و باخت و برد کامل مطرح بوده است، زمینههای تجدید نظر در دیدگاههای خود را با هزینههای بسیار بالا دنبال کرده است.
این کارشناس روابط بینالملل در پاسخ به این سوال که سیاستمداران ایرانی موافق افزایش غنی سازی و عدم مذاکره در سطحی که درآن قرار داریم هستند، آیا بهترین تصمیم موجود همین است؟ گفت: تصمیم گیرنده به هر تقدیر مسئولان کشور هستند و این مسئولان باید در آینده در برابر ملتها پاسخگوی اخذ چنین تصمیمهایی باشند، در صورتی که بهترین تصمیم را گرفتند در آینده سربلند خواهند بود و باید در پاسخگویی بسیار شفاف، امتیازات به دست آورده را به ملت نشان دهند، وگرنه نمیتوان اکنون قضاوت کرد که بهترین تصمیم همین است.
مطهرنیا در ادامه ابراز کرد: سال ۸۴ همین موضوع پیش آمد و گفتند بهترین تصمیم آن است با تروئیکا اروپایی به تفاهم نرسیم که طرح گام به گام روسیه پیش آمد و درباره آنچه امریکاییها و متحدانش به عنوان تشویق به ایران عرضه کردند از جمله اینکه ایران به سازمان تجارت جهانی بپیوندد، پولهای بلوکه شدهاش کاملا آزاد شود و هواپیماهایی که قبلا خریداری شده بود، تحویل دهند و... دکتر علی لاریجانی که در آن مقطع دبیر شورای عالی امنیت ملی بود، گفت "اینها آبنبات چوبی است"، بعدها برجام امضا شد و هیچکدام از آن آبنبات چوبیها به شیرینی آن روز به ایران داده نشد.
وی در اینباره افزود: ایستادگی و مقاومت از تصمیمات امروز است تا بتوان امتیازات بیشتری را در آینده اخذ کرد، آن زمان باید گفت که آیا این ایستادگیها امتیازات بیشتری آورده است یا هزینههای زیاد تورم شدید ناشی از سوء مدیریتهایی که هماکنون سفرههای ملت را کاملا خالی کرده است تا چه اندازه خواهد توانست برای سفرههای مردم و روحیه و افتخار ملی مردم، امتیاز داشته باشد.
ایران قصد دارد گام سوم را ۶۰ روز دیگر بردارد که براساس آن سطح غنی سازی مجددا افزایش خواهد یافت و به نظر میرسد که قصد دارد تا در مذاکرات آتی، نسبت به میزان غنی سازی امتیاز بگیرد، لذا سیاستمداران مسئول کشور، موافق افزایش سطح غنیسازی و عدم مذاکره در این مقطع هستند. البته مشخص نیست این سیاست به نتیجه برسد، به خصوص آنکه شرایط اقتصادی امروز با دوره قبل که ایران با چنین روشی پای میز مذاکره حاضر شد، بسیار تفاوت دارد.