بازخوانی اتفاقات سال ۸۸ لازمه گفتگوی ملی

دیدارنیوز ـ رسول شکوهی: بدون تعارف اتفاقات سال ۸۸ یکی از نقاط عجیب تاریخ معاصر ایران محسوب می‌شود. ماجرا‌هایی که هنوز پس از ده سال زنده است و هر بار که حرف و سخنی در این باره مطرح می‌شود توجهات را به خود جلب کرده و دسته بندی‌های سیاسی بر مبنای این اتفاقات شکل می‌گیرد. برخی از آن به عنوان فتنه یاد می‌کنند و برخی همچنان بر ایده خود بر تقلب و تخلف در انتخابات ادامه می‌دهند.

عده‌ای بر این باورند که تا زمانی که مواضع آدم‌ها درباره فتنه و سران فتنه مشخص نشده نباید وارد عرصه سیاست شوند و عده‌ای دیگر به صورت کلی با مفهوم فتنه میانه‌ای ندارند. گروهی به دنبال محاکمه رهبران معترضین یعنی میرحسین موسوی و مهدی کروبی یا به تعبیر خودشان سران فتنه هستند و گروه مقابل به دنبال پایان دادن به حصر خانگی این افراد هستند. به هر صورت این اتفاق یکی از نقاط مهم تاریخی ما محسوب می‌شود و این روز‌ها وارد ده سالگی آن می‌شویم.

 

محمدرضا خاتمی از چهره‌های شناخته شده جریان اصلاحات در ایران به تازگی به خاطر ادعای تقلب در انتخابات باز به دادگاه فراخوانده شد و این دادگاه حواشی زیادی داشت.
 
محمدرضا خاتمی در یک گفتگوی اینترنتی به تقلب و کودتای انتخاباتی اشاره کرد و همین مساله باعث شده که علیه او اعلام جرم شود و کارش به دادگاه بکشد. قرار بود این دادگاه علنی برگزار شود، ولی در نهایت از ورود بسیاری از خبرنگاران جلوگیری شد و قاضی نیز اجازه انتشار محتوای مباحث دادگاه در رسانه‌ها را صادر نکرد. اینکه دادگاه علنی که اطلاعات آن منتشر نشود دیگر چیست هم از نکات سوال برانگیز بود، ولی به صورت کلی طرح مباحث سال ۸۸ نکته مهمی است که باید بیش از پیش به سراغ آن رفت.

علی مطهری نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی از جمله افرادی بود که به این اتفاق واکنش نشان داد و در نامه‌ای خطاب به ابراهیم رئیسی رئیس قوه قضاییه به مسائل مختلفی اشاره کرد. او این دادگاه را فرصت مناسبی دانست که باعث می‌شود در نهایت منجر به «شکستن خط قرمز مصنوعی درباره انتخابات ۸۸» می‌شود. مطهری پیشنهاد جالبی نیز مطرح کرد و خواست از میرحسین موسوی، مهدی کروبی و محمود احمدی نژاد به عنوان شاهد در دادگاه حاضر شوند تا در جهت روشنگری اتفاقات آن دوران کمک کنند.

او در این نامه نوشته است که: «نباید گفته شود اگر فرضا ادعای آقای خاتمی ثابت شود نظام آسیب می‌بیند بلکه نظام از پنهان‌کاری، عدم شفافیت آسیب می‌بیند».

رسانه‌های زیادی در فردای دادگاه به این موضوع اشاره کردند که از این فرصت می‌توان استفاده کرد تا ماجرای سال ۸۸ را ختم کرد. دعوا‌ها و جنجال‌ها آنقدر در این سال زیاد بود که همچنان بعد از گذشت ده سال هنوز هر بحث سیاسی که شروع می‌شود ناگزیر وارد بحث اتفاقات سال ۸۸ می‌شود.

در انتخابات ریاست جمهوری سال ۹۲ و ۹۶ وقتی به تجمعات طرفداران حسن روحانی مراجعه می‌کنیم بعضا هم شعار‌هایی در حمایت از برخی چهره‌های خاص دیده می‌شود هم در صحبت‌های رئیس جمهور نیز به ماجرای حصر اشاراتی شده بود. به سراغ شبکه‌های اجتماعی که برویم به مناسبت‌های مختلف همچنان بحث‌های ۸۸ و مسائل مربوط به آن زنده است و واکنش‌ها به آن نیز طبیعتا زیاد است. اما این رویه کج دار و مریز تا به امروز ادامه داشته و نه از طرف حاکمیت و نهاد‌های وابسته به آن و نه از جانب نخبگان سیاسی و نه در جامعه مدنی و دانشگاهیان شاهد این مساله نیستیم که به سراغ «بازخوانی وقایع سال ۸۸» بروند.

چندی پیش مصطفی تاجزاده و علیرضا زاکانی در چند جلسه مناظره به سراغ مسائل مختلف رفتند و یکی از این مسائل برخی وقایع سال ۸۸ بود. بسیاری از سیاسیون از این اتفاق استقبال کردند و آن را مقدمه‌ای برای بحث‌ گفتگوی ملی دانستند. عده‌ای دیگر، اما پرداختن به آن را بی وجه می‌دانند و معتقدند از دل این بحث‌ها نتیجه‌ای حاصل نمی‌شود. در روز‌های ماه مبارک رمضان در دیدار برخی چهره‌های سیاسی با رئیس جمهور عکسی منتشر شد که مورد توجه افکار عمومی‌ قرار گرفت. احمد توکلی و بهزاد نبوی از چهره‌های سیاسی در دو جناح مختلف این روز‌ها به شدت پا به سن گذاشته اند و دست به عصا حرکت می‌کنند. در این عکس دست در دست هم دیده می‌شوند و بسیاری در واکنش به این عکس باز هم بحث‌های مربوط به گفتگوی ملی بین جناح‌ها و گروه‌های مختلف و بازخوانی مسائل مختلف را مطرح کردند. محمدرضا باهنر نیز چند سالی است که بحث گفتگوی ملی را مطرح کرده، ولی تبصره‌ای بر آن زده و گفته که باید از موضوعاتی که اختلافات کمتری را بر می‌انگیزد شروع کرد و اتفاقات سال ۸۸ موضوع خوبی برای بحث گفتگوی ملی نیست.

به هر روی تا به امروز همچنان تابوی صحبت کردن از ۸۸ ادامه داشته و دارد. برخی بر این باورند که به دلایل گوناگون هزینه پرداختن به این مساله بالا رفته و به جای رویکرد سیاسی و علمی بیشتر یک رویکرد امنیتی در این راستا وجود دارد و بسیاری ترجیح می‌دهند به سراغ آن نروند. در مقابل برخی بر این باورند که اولویت امروز کشور مسائل اقتصادی است و کشور تحت فشار خارجی قرار دارد و زمان مناسبی برای طرح مباحثی از این دست نیست. گروهی هم هستند که مسائل برای آن‌ها روشن است و در هر طیف سیاسی که قرار بگیرند به نتیجه‌ای رسیده اند و حاضر به بازخوانی و گفتگو پیرامون مسائل آن سال نیستند.

اگر دادگاه محمدرضا خاتمی واقعا به صورت علنی برگزار شود فرصت خوبی است برای دانشگاهیان و اهالی رسانه و اعضای فعال احزاب سیاسی که به سراغ این موضوع رفته و از جنبه‌های مختلف آن را مورد تحلیل قرار دهند. لازمه این اتفاق این است که در ابتدا مسائل امنیتی این موضوع را مورد کمترین خدشه‌ای قرار ندهد و در یک فضای کاملا امن طرفین به طرح دیدگاه‌های خود بپردازند.

در ادامه گروه‌ها و جریان‌های سیاسی باید بدانند که هدف از این اتفاق طرح علمی آن در جهت منافع ملی و کاهش چالش‌های سیاسی اجتماعی پیرامون این مساله است. نمی‌توان سخن از بازخوانی وقایع ۸۸ به میان آورد، ولی در عمل با همان دیدگاه‌های همیشگی با آن روبرو شد. همه باید بپذیرند که پیش فرض‌های خود را کم کرده و برای دستیابی به حقایق بیشتر تلاش کنند و خالی الذهن به سراغ این مسائل بروند.

تا به امروز هر بار که صحبت از این ماجرا شده گروه‌های سیاسی در جهت منافع خود از آن بهره برداری کرده‌اند. دادگاه محمدرضا خاتمی بهانه‌ای شد که در ده سالگی اتفاقات سال ۸۸ باز هم بحث‌های پیرامون آن داغ شود. خوب است که دانشگاهیان و صاحب نظران و اهالی جامعه مدنی به دور از وابستگی‌های جناحی به بازخوانی وقایع ۸۸ بپردازند تا هر چه زودتر یکی از شکاف‌های مهم و تاثیرگذار در سیاست ایران از بلاتکلیفی در آمده و با یک تحلیل درست منافع کشور و مردم تامین شود.