اگر بشود به من لقب فعال اجتماعی را داد نمی‌توان گفت که من مبلغ دینی نیستم. هدف، اما فراتر از همه این‌ها است. هدف من این است که باری از دوش مردم برداشته شود. آن هم در راستای آموزش و برای آنکه کیفیت آموزش در روستا‌ها بهتر شود.
دیدارنیوز – رسول شکوهی: شاید بتوان گفت فعالین اجتماعی، بیشترین نقش را در اصلاح امور ایفا می‌کنند. شاید حتی استفاده از عنوان مصلحان اجتماعی برای این افراد، واژه درست‌تری باشد. افرادی که با فعالیت‌های خود در زمینه‌های مختلف اجتماعی، تاثیرات شگرفی ایجاد می‌کنند. حتی شاید بتوان گفت که تاثیر این مصلحان اجتماعی از افرادی که در سیاست مشغول فعالیت هستند و به دنبال اصلاح امورند هم بیشتر باشد.
چهره‌های مختلفی در کشور هستند که در حال حاضر مشغول فعالیت‌های اجتماعی بوده و تاثیرات زیادی در حوزه فعالیت خود داشته اند. یکی از آن‌ها اسماعیل آذری‌نژاد، روحانی اهل استان کهگیلویه و بویراحمد است که در مناطق محروم این استان مشغول فعالیت بوده و کتاب و کتابخوانی برای کودکان و نوجوانان را در دستور کار خود قرار داده است.
او به مناطق محروم این روستا سفر می‌کند و با کتابخانه‌ای که پشت ماشین خود حمل می‌کند برای آن‌ها کتاب می‌برد و در جمع‌های آن‌ها با بازی و قصه خوانی تلاش می‌کند که این کودکان را به مقوله کتاب و مطالعه ترغیب کند. آموزش و تربیت، نکته مهمی است که می‌تواند تغییر ویژه‌ای در زندگی افراد ایجاد کند. آذری‌نژاد گزارش کار‌هایش را در صفحه اینستاگرام و کانال تلگرامی خود منتشر می‌کند و تا امروز مخاطبان زیادی نیز پیدا کرده است.
آذری‌نژاد متولد سال ۵۸ است و علاوه بر تحصیلات حوزوی در دانشگاه حضور داشته و کارشناسی جامعه شناسی و کارشناسی ارشد عرفان نیز دارد. دو فرزند دارد و بخش زیادی از وقت خود را صرف کتابخوانی در مناطق محروم استان کهگیلویه و بویراحمد می‌کند.
در دورانی که فضای تعلیم و تربیت در کشور به شدت ناامید کننده است، وجود چهره‌هایی نظیر او می‌تواند نور امید را در دل بسیاری روشن نگاه دارد. نشستن پای صحبت او می‌تواند بیش از پیش دیدگاه‌هایش را روشن کند.
عدالت آموزشی هدف اصلی من است
اسماعیل آذری نژاد در گفتگو با دیدارنیوز از ایده خود و اهدافی که دارد گفت. او جرقه ایجاد چنین فعالیتی را در کودکی خود عنوان کرد. طبق گفته‌های آذری، در کودکی و نوجوانی افرادی سر راهش قرار گرفتند که با اقداماتی تربیتی او را با کتاب انس دادند. فردی که به او لقب کتابخوان داد یا شوهر عمه اش که همواره برای او کتاب می‌آورد. والدین او بی سواد بودند، ولی افرادی توانستند کاری کنند که او در نوجوانی علاقه ویژه‌ای به کتاب و کتابخوانی پیدا کند.
دیگر مساله‌ای که باعث شد این روحانی به سراغ کتاب و کتابخوانی برود، محرومیت فراوان استانی است که در آن زندگی می‌کند و یکی از راه های برون رفت از محرومیت، دانایی و آگاهی است که دانایی با کتاب حاصل می‌شود. کودکان نیز در بهترین سن برای تاثیرپذیری و انس با کتاب هستند و مخاطبان خود را کودکان قرار داد. سه عامل دانایی، کودکی و محرومیت باعث شد که کتاب، کودک و روستا را انتخاب کند و فعالیت‌های خود را در این حوزه تعریف کند.
او این فعالیت‌ها را کاملا داوطلبانه و با کمک‌های مردمی انجام می‌دهد. به دلیل مشکلاتی که ساختار اداری ما دارد و توقعاتی که نهاد‌های دولتی دارند، ترجیح آذری نژاد این است که همچنان این حرکت به صورت مردمی و با کمک‌های مردمی ادامه پیدا کند. اما این موضوع، وظایف دولت‌ها را کم نمی‌کند. نهاد‌های دولتی در کنار گروه‌های مردمی باید هر کدام بخشی از کار را پیش ببرند و به تعبیر او کمی از سیاهی‌های اطرافمان را کم کنند و بتوانند نوری را روشن کنند.
وقتی از او خواستم که توصیه‌ای به مخاطبان ما داشته باشد، از تجربیاتش گفت. او به تاریکی‌های اطراف همه ما اشاره کرد و گفت: «الزامی نیست که هم به روستاهای محروم بروند. شاید در محله خودمان هم تاریکی‌هایی وجود داشته باشد. باید بتوان قدمی در جهت بهبود زندگی برداشت و همین اطراف خودمان را روشن کنیم».
آذری بر تخصصی کردن فعالیت‌های اجتماعی تاکید دارد و این نقد را به برخی خیرین مطرح می‌کند که با هدفی خیر، اما با روشی اشتباه به جای کمک به این مناطق و افراد ساکن در آن، بیشتر به تولید آسیب و بحران کمک می‌کنند.
او در این باره گفت: «یکی از این آسیب‌ها این است که خیرین در مناطق محروم، پوشاک و لباس و غذا توزیع می‌کنند و عزت نفس این مردم را خدشه دار می‌کنند و این مردم همیشه منتظر کسی هستند که به آن‌ها کمکی کند. این آسیب زا است. من وقتی به یک روستایی می‌روم، از من می‌پرسند که برای ما چه آورده ای، از بس که این خیرین، ماشین خود را پر می‌کند و در روستاهای محروم، پخش می‌کنند. خودشان را راحت می‌کنند، اما آن مردم سال‌های سال با گدا پروری و تحقیر دچار مشکلاتی می‌شوند. این نوع فعالیت‌ها ظاهرا خیرخواهانه است، اما در باطن آن بسیاری از مشکلات را برای روستاییان ایجاد کرده است».
از اسماعیل آذری نژاد درباره هدف این فعالیت پرسیدم و نسبت آن با لباسی که بر تن اوست. آذری بر این نکته تاکید کرد که وضعیت عدالت آموزشی در روستاهای کشور بسیار بد است و بچه‌ها در رنج هستند و هدف اصلی خود را حل کردن بخشی از این مشکلات عنوان کرد. او البته به این نکته تاکید کرد که وقتی یک روحانی شیعه با لباس مشخصی که دارد وارد این روستا‌ها شده و مشغول فعالیت‌هایی می‌شود خود به خود تبلیغ دینی نیز صورت می‌گیرد.
او در این رابطه گفت: «اگر بشود به من لقب فعال اجتماعی را داد نمی‌توان گفت که من مبلغ دینی نیستم. هدف، اما فراتر از همه این‌ها است. هدف من این است که باری از دوش مردم برداشته شود. آن هم در راستای آموزش و برای آنکه کیفیت آموزش در روستا‌ها بهتر شود».
کمتر از هزار روستا کتابخانه دارند
براساس گفته‌های آذری نژاد، خوب است نگاهی به وضعیت کتابخانه‌های عمومی در سطح کشور داشته باشیم. طبق آمار‌های موجود در سال ۹۵ تعداد کتابخانه‌های عمومی، سه هزار و ۳۴۶ باب بوده که این تعداد در سال ۹۶ به سه هزار و ۴۲۶ باب رسیده است. اگر از منظر متراژ نیز بررسی کنیم زیربنای کتابخانه‌های عمومی کشور از یک میلیون و ۳۷۵ هزار و ۶۶۶ متر مربع در سال ۹۵ به یک میلیون و ۳۹۳ هزار و ۵۰۷ متر مربع در سال ۹۶ رسید که از این جهت شاهد توسعه فضای کتابخانه‌ای کشور بودیم.
از منظر آمار‌های دیگر نیز می‌توان به موضوع نگاه کرد. تعداد کتاب در کتابخانه‌های عمومی کشور در سال ۹۶، ۴۱ میلیون و ۶۶۵ هزار نسخه و همچنین تعداد کتابداران نیز هفت هزار و ۴۶۶ نفر است.
اگر به آمار حوزه روستایی مراجعه کنیم شرایط بسیار نگران کننده است. در بین حدود ۶۰ هزار روستایی که در کشور وجود دارد کمتر از هزار روستا دارای کتابخانه هستند. مسئولین نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور به این نکته تاکید می‌کنند که جمعیت کم روستا‌ها باعث شده که کتابخانه‌ای در آن‌ها دایر نشود. شاید این مساله دلیل قانع کننده‌ای نباشد. می‌توان از طریق ارتباط با مدارس و مساجد روستایی، شرایطی را فراهم کرد که فرهنگ کتاب و کتابخوانی در روستا‌ها از بین نرود.
حتی می‌توان از کاری که اسماعیل آذری نژاد به صورت داوطلبانه انجام می‌دهد الگو گرفت و در قالب کانکس‌های کتاب یا هر چیزی شبیه به این، روستا به روستا و شهر به شهر سفر کرد و در زمینه بهبود وضعیت فرهنگی و گسترش کتابخوانی، قدم‌های مثبتی برداشت. با کار‌هایی از این دست، هدف و دغدغه آدم‌هایی مثل اسماعیل آذری‌نژاد زودتر محقق می‌شود.