سومین و آخرین مناظره سیزدهمین انتخابات ریاست جمهوری در حالی به پایان رسید که باز هم شاهد وعده‌های کلیشه‌ای پیرامون مطالبات جامعه زنان بودیم؛ حال آنکه طرح سطحی مطالبات بدون ارائه راهکار و برنامه مشخص نه تنها راهگشا نیست، بلکه تصور نگاه ابزاری به زنان را در اذهان تقویت می‌کند.
دیدارنیوز ـ "حضور زنان در ورزشگاه‌ها"، "اعطا گواهینامه موتور برای زنان"، "رئیس جمهوری زن"، "انتصاب وزای زن" و ... از جمله مطالباتی که سالهاست به کلیشه‌ای برای جذب آراء زنان هنگام انتخابات تبدیل شده است.
نامزد‌ها بی‌توجه به اثرات منفی وعده‌های این چنینی، هر چهار سال یکبار سعی در جلب نظر زنان دارند وعده‌هایی که به فراموشی سپرده می‌شوند.
در مناظرات تقریبا تمام نامزد‌ها هنگام پاسخ به سوالات پیرامون مطالبات زنان در مناطرات، جمله "زنان نیمی از جامعه ایران را تشکیل می‌دهند" را به زبان آوردند، اما هیچگاه به این مساله توجه نمی‌شود که این "نیمی از جمعیت ایران" اگر از وعده‌های داده شده دلسرد شوند، چه اثرات منفی اجتماعی و سیاسی می‌تواند داشته باشد.
بیشتر بخوانید: زمان اعلام نتایج قرعه کشی سایپا شنبه ۲۲ خرداد+ لینک اسامی برندگان سایپا
دکتر ندا حاجی وثوق، فعال حوزه زنان و دانش آموخته دکترای علوم سیاسی در اینباره گفت: در عصر فعلی با رشد جامعه اطلاعاتی و آگاهی زنان، سطح مطالبه‌گری آن‌ها نیز بالا رفته و این بازی نخ نما شده‌ای است که کاندیدا‌ها شعار دهند و پاسخگوی مطالبات زنان نباشند. از سوی دیگر زنان به این بلوغ رسیده‌اند که در راستای مطالبات و عدالت جنسیتی، مجاری رسمی را پیدا کنند و جنبشی را در این راستا رقم بزنند و اثر گذاری خود را آغاز کنند.
دبیر کمیته زنان و صلح انجمن علمی مطالعات صلح ایران، ادامه داد: در تمام دنیا انتخابات کانالی است که بتوان از طریق آن هیجانات جمعی مردم را در کارزار‌های انتخاباتی کانالیزه کرد تا مردم از یک مجرای درست یک رفتار جمعی را با یکدیگر تجربه کنند این در حالی است که اگر زنان و سایر اعضای جامعه سرخورده شوند و در کارزار انتخاباتی شرکت نکنند و یا حضور کمرنگی داشته باشند، شاهد هیجانات جمعی مردم به اشکال متعدد نظیر تجمعات و شورش‌ها و ... خواهیم بود و دغدغه‌مندان ایران نباید از این مطلب غافل بمانند.
این مدرس دانشگاه با اشاره به مناظره سوم و آخر نامزد‌های سیزدهمین انتخابات ریاست جمهوری، افزود: حتی در مناظره سوم نیز شاهد بهره‌گیری از مهره زنان برای جذب رای، اما اینبار در کلیشه تبریک روز دختر بودیم. بجای تکرار کلیشه‌ها انتظار می‌رفت کاندید‌ها ولو به مناسبت روز دختر، با بیان برنامه‌های خود برای زنان و دختران اعتمادی ایجاد کنند و حداقل به مناسبت این روز فراتر از کلیشه تبریک و جذب زنان برای حضور در پای صندوق‌های رای می‌رفتند.
این فعال حوزه زنان، با بیان اینکه در جامعه‌ای مرد سالار زندگی می‌کنیم که مردان برای کل جامعه و جمعیت همیشه تصمیم گیرنده بودند، اظهار کرد: مردان قانون را نوشتند، قانون را اجرا کردند و تصمیم گیر برای تمام گروه‌های جنسی درون جامعه هستند. نیمی از جمعیت جامعه را زنان تشکیل می‌دهند و پتانسیل رای بالایی دارند و از سوی دیگر ویژگی‌های زنانه آن‌ها در جهت ترغیب و اثر گذاری بر سایر افراد جامعه نیز بسیار موثر است، از این رو نامزد‌ها با دادن وعده‌هایی سعی در استفاده از پتانسیل رای زنان در راستای رای دهی و مشروعیت بخشی دارند.
حاجی وثوق معتقد است که زنان در جامعه ما از ناحیه مردسالاری ناراحت و معترض‌اند و همین امر باعث شده مطالبه گری زنان در دهه اخیر افزایش یابد.
به گفته وی، کاندیدا‌ها همواره به این "طمع" افتاده‌اند که از اهداف و خواسته‌های زنان محملی برای رسیدن به اهداف و قدرت خود استفاده کنند و این همان "استفاده ابزاری" از زنان است.
این دانش آموخته دکترای علوم سیاسی، تصریح کرد: نامزد‌ها مطالبات زنان را می‌دانند و حتی پیشینه برخی از آن‌ها درباره عدم پیگیری مطالبات زنان مشخص است، اما باز هم در مقطع زمانی انتخابات مطالبات زنان را مطرح می‌کنند. حتی در این دوره انتخابات استفاده ابزاری از زن به سر حد ممکن خود رسیده و این منجر به ایجاد موج خشم زنان در جامعه شده است.
دبیر کمیته زنان و صلح انجمن علمی مطالعات صلح ایران، ادامه داد: زنان به فهم و درک این مساله رسیده‌اند و تکرار این مساله منجر به افزایش خشم آن‌ها شده است. زنان هیچ کانال رسمی و سازماندهی برای بیان این خشم و مطالبه‌گری خود و هیچ نامزدی از جنس خود نیز در بین کاندیدا‌ها ندارند.
این فعال حوزه زنان، با بیان اینکه ما از فرهنگی سخن می‌گوییم که رجل سیاسی در آن تنها یک جنس و مرد محسوب می‌شود، افزود: به دلیل اینکه زنان هیچ مجرایی برای بیان نقد خود ندارند و نماینده‌ای از جنس خود نیز ندارند با وعده‌هایی نظیر "پنج وزیر زن" و یا "تشکیل کل کابینه از زنان" به سخره گرفته می‌شوند. مردان هیچ برنامه و راهبردی برای مطالبات زنان مطرح نمی‌کنند.
وی معتقد است که حضور کمرنگ زنان در ساختار قدرت مانع از پیگیری مطالبات مرتبط با عدالت جنسیتی می‌شود. از سوی دیگر نیز زنانی هم که در ساختار قدرت وجود دارند متاسفانه چندان هم‌سو و همراه با مطالبات هم‌جنسان خود نیستند.
به گفته این مدرس دانشگاه، حتی"معاونت امور زنان" نیز در راستای رسیدگی به مطالبات زنان با کارشکنی‌های فراوانی مواجه است.
این دانش آموخته دکترای علوم سیاسی، تصریح کرد: از سوی دیگر عدم پویایی جامعه مدنی و مطالبه گری ساختارمند آن‌ها در راستای مباحث عدالت جنسیتی است که منجر به عدم اتحاد و انسجام زنان برای طرح مطالبات خود شده است. باید بتوانیم جامعه مدنی زنان را تقویت و تبدیل به نهادی قوی کنیم که دائما در حال مطالبه‌گری از ساختار قدرت باشند، اما متاسفانه در حال حاضر اینگونه نیست.
دبیر کمیته زنان و صلح انجمن علمی مطالعات صلح ایران، همچنین این را هم گفت که شیرینی قدرت آنچنان بر دل و جان مردان نشسته که واگذاری بخشی از آن به زنان برایشان سخت است و در حال مقاومت هستند و این مقاومت آن‌ها به ثمر نشسته است.
حاجی وثوق حضور بیشتر مردان در احزاب و گروه‌های سیاسی را عامل قدرت لابی‌گری بیشتر و تنگ‌تر شدن عرصه مطالبات زنان دانست و افزود: بی توجهی به مطالبات زنان اثرات منفی در حیات سیاسی اجتماعی ایران دارد، به طوری که می‌تواند در دراز مدت بر آینده و سرنوشت سیاسی ایران اثر گذارد. زنان سازنده نیمه دیگر جامعه‌اند. زنی که دلسرد از مشارکت شده و حس شهروند درجه دو و ابزارگونه دارد منجر به کاهش سرمایه اجتماعی جامعه و مشروعیت می‌شود.
این فعال حوزه زنان ادامه داد: زنان می‌توانند با ویژگی تربیتی خود این حس دلسردی و احساس خود نسبت به شرایط حاکم را به نسل آتی منتقل کنند و نسلی منفعل بسازند. اگر شرایط به این سمت پیش رود ایرانی را شاهدیم که شهروندان منفعلی خواهد داشت که ریشه آن در همین نادیده گرفتن زنان است.
وی با بیان اینکه ۸۰ درصد وعده‌های انتخاباتی نامزد‌ها در حوزه زنان قابلیت عملیاتی شدن در ساختار قانونی فعلی را ندارد، تصریح کرد: عرفا رئیس جمهوری تابعی از ساختار حاکمیت و نهاد‌های مختلف است و برای رسیدن به سر حد مطلوب عدالت جنسیتی نمی‌توان تنها از رئیس جمهوری بلکه از کل ساختار حاکمیت باید این انتظار را داشت چراکه رییس جمهوری ویترین این ماجرا است. برای عملیاتی کردن این وعده‌ها در درجه اول باید تفسیر از قانون را تغییر داد. سال‌های سال است بر سر کلمه رجل سیاسی بحث است.
حاجی وثوق معتقد است: بجای شعار دادن از نامزد‌ها انتظار می‌رود که حوزه‌های مختلفی که زنان در آن‌ها مطالباتی دارند آسیب شناسی کنند. مباحث روبنایی و ظواهر مطرح می‌شود درحالی که باید شفافیت بیشتری وجود داشته باشد و زیربنای مباحث مطرح شود. مطرح شدن زیربنا تلنگری به جامعه مدنی زنان می‌زد که مطالبات را پیگیری کنند.
این فعال حوزه زنان در پایان گفت: بیان روبنا‌ها راه بجایی نخواهد برد. اگر مطالبات زنان پاسخ داده نمی‌شود حداقل باید شفاف سازی شود تا گره ماجرا مشخص شود. در مناظرات شاهد "مونولوگ"هایی (تک گویی) با هدف تهییج و ابزار قرار دادن زنان بودیم. امروزه شاهد عدم اتحاد و انسجام زنان در راستای مطالبات خود هستیم که امید می‌رود این مساله حل شود.