حاشیه‌نگاری و تحلیل همزمان دومین مناظره انتخابات ریاست جمهوری

دیدارنیوز: دومین مناظره انتخابات ریاست جمهوری سال 1400 تا دقایقی دیگر آغاز می‌شود. گزارش و تحلیل همزمان دیدار از این مناظره را در ادامه می‌خوانید: 

تحلیل مناظره دوم انتخابات ریاست جمهوری

مناظره بر خلاف موضوع اولیه آن که به نظر چالشی می‌رسید حداقل در نیمه اول آن بسیار کسالت بار پیگیری شد. با این حال در نیمه دوم یخ فضا کمی آب شد. محسن رضایی کمتر از مناظره قبل هجومی ظاهر شد. محسن رضایی بر جلب رای قومیت ها تاکید دارد اما اشتباه او در تلفظ کلمه یاشاسین برای او دردسر ساز شد. سعید جلیلی مطابق معمول از مجادلات سیاسی فاصله گرفت هر چند تلویحا به نقد دولت روحانی پرداخت. مشکل اصلی او در مناظره زبان به نسبت ثقیل اوست که فهم هسته مرکزی پیام او را دشوار می کند. زاکانی همچنان با زبانی تند و با اصطلاحاتی نظیر روکشی به حملات شدید لفظی به همتی و مهرعلیزاده و به خصوص همتی ادامه داد. قاضی زاده هاشمی عملکردی شبیه جلیلی داشت اما زبان او ساده تر بود و در جلب همدلی مخاطب توانمندتر به نظر می رسید. رئیسی در این مناظره هم مانند مناظره قبل درگیر مشکل پراکندگی بود. او معمولا آرام شروع می کرد اما در ادامه سخنش اوج می گرفت اما پیام محوری او هم چندان روشن نبود و به نظر درگیری با اصلاح طلبان را به دیگران وانهاده بود. مهرعلیزاده تقریبا موفق ظاهر شد. سعی کرد بدنه رای اصلاح طلبان را خطاب قرار دهد، به روشنی شعار اصلاح طلبانه و سیاسی بدهد و بر پیوندش با دولت خاتمی تاکید کند. در نهایت همتی در این مناظره به اندازه قبل مسلط نبود. فشار حملات به او زیاد بود و نتوانست منسجم به این حملات جواب بدهد. با این حال تاکیدش بر آزادی های اجتماعی و پیامک حجاب می توانست برای مخاطب جذاب باشد. در قضاوت نهایی این مناظره به نظر برنده ای نداشت که بر آرا مردد اثر بگذارد. اما مهرعلیزاده را می توان بهتر از همتی و قاضی زاده هاشمی را بهتر از سایر نامزدهای اصولگرا دانست. 

گزارش کامل دومین مناظره انتخابات ریاست جمهوری

پایان گزارش زنده مناظره

20:32: همتی جمع بندی می کند. او می گوید عملکرد این دوستان مشخص است. نحوه نگاه این ها به جامعه روشن است. ما چه حقی داریم برای جامعه تصمیم بگیریم. او می گوید بگذارید مردم زندگی کنند. من همان جوانانی را می گویم که 60 درصد آن ها می گویند رای نمی دهند. او به ممنوعیت موسیقی رپ اشاره می کند. به زیرزمینی کردن رپ اشاره می کند. او می گوید چرا باید کلهر و شجریان را نادیده بگیریم. یا این ها را تایید کنید. او می گوید همه چیز را از زاویه اقتصاد حل می کند. او می گوید باید تعارض منافع در کشور حل شود. او می گوید فساد و مافیا و کاسبی تحریم کشور را به این جا رسیده است. او می گوید که رئیسی به آن ها توهین کرده است و او را در حد کارمند خطاب کرده است. او می گوید من و مهرعلیزاده در مسئولیت های مهم خدمت کرده ایم. مردم باید به صحنه بیایند و رای بدهند تا این روش و شیوه در این کشور حاکم شود. او می گوید که مردم این فرصت را از دست نخواهند داد. 

20:27: زاکانی جمع بندی می کند. او می گوید عاملان وضع موجود الان مدعی شده اند. او می گوید که همیشه در متن جوانان بوده است و برنامه های مدونی برای حل مشکلات دارد. او می گوید که به جنگ حفظ حریم خصوصی می رود. به هیچ وجه کسی نباید وارد حریم خصوصی شود. حریم عمومی را هم پاس خواهیم داشت. او نموداری از عملکرد تورمی دولت هاشمی و روحانی نشان می دهد و می گوید که همتی در جلوگیری از تورم ناموفق بوده است. او می گوید که دولت او فقط دولت کارمندان نیست. بلکه دولت همه است. او می گوید نشاط مال وقتی است که جیب پدر پر باشد. می گوید به جای پیامک حجاب به پیامک موجودی شما کافی نیست اشاره کنید. می گوید که در دولت امنیتی روحانی 26 جاسوس دستگیر شده است. می گوید ما با فیلترینگ مخالفیم.

20:22: رئیسی جمع بندی می کند. رئیسی مطابق معمول آرام شروع می کند.  او می گوید باید مسائل کشور به صورت اقلیمی هم شناسایی شود. او می گوید باید قدرت و توانی باشد که بتواند مسائل را حل کند. او می گوید افرادی بیشترین بهره را از آزادی در کشور می برند و تا به آن ها حرف می زنی می گویند که آزادی نیست. او می گوید که کسی در جایگاه نامزد ریاست جمهوری حاضر می شود و حرف های ساختار شکنانه می زند. (احتمالا اشاره به مصطفی تاجزاده). او می گوید که در انتخابات قبل بسیار به من توهین کرد. ولی من شکایت نکردم. دولت روحانی 200 شکایت کرد. او می گوید این آقایان (اشاره به همتی و مهرعلیزاده) کارمند دولت روحانی هستند. او می گوید که مردم در حال ارزیابی دادگستری هستند. او می گوید که در کرونا به 120 هزار زندانی مرخصی داده است که در دنیا الگو شده است. ما گشت ارشاد خواهیم داشت برای مدیران.

20:18: مهرعلیزاده متنی را قرائت می کند. متن او سعی در تحریک احساس مخاطبان دارد. او سعی دارد با تاکید بر موثر بودن رای مردم سعی در جلب توجه پایگاه رای اصلاح طلبان دارد که معمولا قصد شرکت در انتخابات را ندارند. او می گوید اگر رای شما موثر نبود این همه امکانات برای ریاست جمهوری یک نفر خاص بسیج نمی شد. او می گوید که از تصمیم شما نگران هستند. او نطق پایانی خود را کاملا بر بدنه رای اصلاح طلبی متمرکز کرده است. او از گردش آزاد اطلاعات، آزادی بیان، تقویت رسانه ها ، مقابله با فیلترینگ، او می گوید وعده های خود را به صورت لایحه به مجلس می فرستد و با رسانه ها ارتباط مداوم خواهد داشت. 

20:14: قاضی زاده سخن جلیلی را تایید می کند که رئیس جمهور مسئول رویکردهای کشور است. او می گوید که مردم از لابلای صحبت های ما باید متوجه نگاه کلی ما بشوند. او می گوید اقتصاد ما باید درون زا و برون نگر باشد. او می گوید وزارت امور خارجه باید تغییر کند و وزیر خارجه باید یک تاجر موفق بین المللی باشد. او می گوید که 1500 شرکت دولتی داریم که حیاط خلوت سیاستمداران و شرکا آن ها هستند. او می گوید خیلی از این شرکت ها، شرکت های خصولتی هستند. او می گوید طرحی برای ورود نخبگان به هیت مدیره این شرکت ها به صورت شفاف آماده کرده است. او با جوانان سخن می گوید که احساس می کنند که پشت درهای بسته یک کاست بسته مانده اند و از دعواهای سیاسی اصولگرا و اصلاح طلب خسته شده اند. او با عبارتی که از روی متن می خواند دولت خودش، دولت سلام را معرفی می کند. او دولت خود را دولت جوانان معرفی می کند. او می گوید که پشتوانه ای به جز جوانان ندارد. او می گوید هر جوان یک ستاد!

20:10: جلیلی جمع بندی می کند. او می گوید که در کشور با زمان سخاوتمندانه برخورد می شود. کشور در هشت سال گذشته دچار توقف و کندی شده است. او می گوید یک رویکرد این است که کشور را به زور اداره کنیم. او می گوید عده ای می گویند نمی شود. بله با روش آن ها نمی شود. کشور را نباید اداره کرد بلکه باید کشور جهش یابد و ما می توانیم. رئیس جمهور باید از روز اول باید برنامه هایش را شروع کند. کشور را نباید معطل fatf کرد. شما باید برنامه داشته باشید. او از دولت روحانی انتقاد می کند که مسائل را درست متوجه نمی شود. او می گوید که شما یک نگاه حداقلی دارید مثلا به مقوله کولبری. او بدون خطاب قرار دادن همتی از او انتقاد می کند. جلیلی از سفرهایش به نقاط مختلف کشور و مشکلات مردم یاد می کند. 

20:06: محسن رضایی می گوید که رابطه او با نظام با ثبات است و روابط خوبی با نیروهای مسلح و قوه قضائیه و مجلس دارد که می تواند اصلاحات اساسی کلی در کشور ایجاد کند. او می گوید اصلاحات را از دولت شروع می کند. بوروکراسی سنگین دولت را اصلاح می کند. اما پیشنهاد اصلاح سایر نهادها را به رهبری می دهد. او از کارهای رییسی و مجلس انقلابی به نیکی یاد می کند. او می گوید شورای انقلاب فرهنگی باید منحل شوند. او می گوید که اصولگرا و اصلاح طلب فرصت هستند اما در میان آن ها نفوذی وجود دارد که ماجراجویی می کنند. او می گوید که باید در درون قدرت اصلاحات جدی به وجود بیاید. 

مناظره وارد مرحله جمع بندی می شود. 

20:02: مهرعلیزاده به سوالی در مورد فضای مجازی و شبکه ملی اطلاعات جواب می دهد. این سوال می تواند یک پاس گل برای مهرعلیزاده باشد. چون اینترنت دغدغه بسیار مهمی برای رای دهندگان است. مهرعلیزاده از اقتصاد و حکمرانی هوشمند سخن می گوید. او می گوید که باید ممانعت ها از فضای مجازی برداشته شود. او می گوید که مردم الان درگیر فیلترینگ هستند از وزیر جوان به نیکی یاد کرد. او می گوید فیلترینگ سختگیرانه است. او از دولت اصلاحات و آقای خاتمی به نیکی یاد می کند و سعی می کند که خود را ادامه آن دولت نشان دهد. او از مسکن مهر و یارانه دولت احمدی نژاد به نیکی یاد می کند. او از ورود زنان به استادیوم در دوره معاونت خودش در دولت خاتمی یاد می کند. 

19:56: قاضی زاده هاشمی به سوالی در مورد شوراهای عالی فراقوه ای جواب می دهد. او می گوید که برخی نامزدها برای جلب توجه از آزادی زنان، کولبران و ... می افتند. او به طعنه می گوید که حاضر است کل کابینه را از خانم ها بگذارد. او می گوید که رئیس ستادش مادر سه فرزند است. او می گوید که زنان هم خواستار شایسته سالاری هستند. او می گوید از اقوام و مذاهب و ... می گویید. او وضعیت بیکاری را در کشور نشان می دهد که در مرزها از همه جا بیشتر است. او می گوید که همه ما مسئولیم. قاضی زاده در جلب همدلی مخاطبان در این دور بسیار موفق ظاهر شد. نمودار او ساده و قابل فهم بود و به مسائل مهمی و با زبان ساده اشاره کرد. او می گوید که امر شوراهای فراقوه ای برای رئیس جمهور مطاع است. 

19:52: جلیلی به سوالی در مورد سیاست خارجی جواب می دهد. او می گوید که سیاست خارجی کشورها نقاط اشتراک و افتراق دارد. او می گوید هنر دولت ها مبدل کردن نقطه اشتراک به فرصت است و جلوگیری از تهدید در نقطه افتراق. او می گوید که سیاست ما باید تعامل گسترده و سازنده با جهان باشد. او می گوید که دولت روحانی معطل سه چهار کشور باقی مانده است. او می گوید که هر بار به بهانه برجام , fatf و ... کشور معطل ماند. او می گوید با همسایگان و کشورهای مسلمان تعامل گسترده داشته باشیم. جلیلی سعی دارد که خیلی نرم از سیاست خارجی مورد نظر خود دفاع کند. او می گوید که آمریکا به زمین افتاده است و بایدن گفته است که ایران وارد عرصه جدیدی از بازی شده است. او می گوید که امروز فرصت های بزرگ برای تعامل اقتصادی با جهان داریم که استفاده نکرده ایم. او می گوید در جنگ اقتصادی باید در موضع آفندی و تهاجمی باشیم. 

19:47: زاکانی به سوالی در مورد افزایش نرخ چاقی و ورزش همگانی و قهرمانی جواب می دهد. او می گوید هفتاد درصد مردم ایران ورزش نمی کنند. او علت این رویگردانی مردم را عملکرد دولت روحانی می داند که حوصله ای برای مردم نگذاشته است. او می گوید که با سه دلار هزینه در ورزش می توان 16 دلار در هزینه سلامت صرفه جویی کرد. او می گوید مردم درگیر مسائل اولیه ای خود هستند. او می گوید که همتی در مورد کدام زنان وجوانان حرف می زند. او به همتی می تازد که اگر ما کاندیدای پوششی هستیم، شما کاندیدای روکشی هستید. زاکانی با شدت تمام به همتی حمله می کند. حملات لفظی او به همتی کم نظیر است. 

19:43: رضایی به سوالی در مورد تربیت نیروی انسانی جواب می دهد. او از ایجاد مراکز آموزش حکمرانی می گوید. تاکید دارد که مدرسه محوری را در آموزش و پرورش در پیش خواهد گرفت. او می گوید که وزارت آموزش و پرورش بسیار حجیم شده است. او در مورد مسئله زنان وعده اینترنت ارزان برای زنان سرپرست خانوار می دهد. از رفع محدودیت ها برای زنان ورزشکار می گوید. او در مورد مسائل معلمان و رسیدگی به معیشت و مسکن آن ها می گوید. 

19:40: خانواده موضوع سوال بعدی بود که همتی باید به آن پاسخ می داد که او مساله مهم جامعه را خانواده می داند و مشکل خانواده ها را گشتت فرهنگی برشمرد. او می گوید: بچه های دهه 80 و 90 سبک زندگی خاص خودشان را دارند و در ادامه پنج نماینده اصولگرا را در یک ظرف دید و آنها را مورد نقد قرار داد. همتی می گوید: با این شیوه ای که هست نه جوان شغل پیدا می کند نه زنان خانواده آزادی لازم را دارند. او می گوید: به من تذکر دادند که چرا درباره پیامک های ارشادی به زنان صحبت می کنید. همتی می گوید: من در کابینه ام پنج زن خواهم داشت.

19:35:در دور بعدی سوال ها مجددا نوبت رئیسی شد که درباره ازدواج جوانان صحبت کند که او اشتغال و مسکن را هم به عنوان دغدغه های بعدی جوانان می داند و می گوید: در سفرهایی که می روم وقتی از جوانان می پرسم که چرا ازدواج نمی کنید، می گویند: کو مسکن! او می گوید: دو هزار واحد اقتصادی را فعال کردیم در حالی که 40 درصد ظرفیت ها خالی است. او می گوید: ما ظرفیت اشتغال داریم اما کسی از آن استفاده نمی کند. تولید مساله من است و مسکن را برای جوانان حل می کنیم.

19:33 رئیسی صحبت هایش را با رفع تحریم ها شروع می کند و می گوید باید این تحریم ها برطرف شود و اقتصادی را شرطی نکنیم و هیچ چیز دیگری مانند سیل و کرونا هم دراین موضع دخیل نباشد. او بلافاصله سراغ دیلپلماسی رفت و وزارت امور خارجه را مسئول مستقیم این موضوع می داند و می گوید: سهم ما به کشورهای اطراف و دو میلیون دلار است. او از رویای دست نیافتنی صادرات 40 میلیون دلاری صحبت کرد و انجام این کار را راحت و دست یافتنی می داند.

19:28: قاضی زاده هاشمی به سوالی در مورد سند تحول آموزش جواب می دهد. او از شوآف و شومن بازی برخی نامزدها انتقاد می کند. او می گوید که آموزش و پرورش اساسی ترین مسئله کشور است. او می گوید که آموزش و پرورش از نظر او مهم ترین وزارتخانه کشور است. قاضی زاده هاشمی باز هم سعی دارد تسلط خود را بر برنامه هایش نشان دهد. 

او عدالت آموزشی را هم مورد بحث قرار داد و می گوید: نخبگان آینده با زور پول وارد می شوند و صحبت هایش را در همین زمینه داشت ادامه می داد که وقتش تمام شد.

19:24: زاکانی به سوالی در مورد تبعیض در توزیع منابع عمومی و غفلت از ویژه خواری اقتصادی جواب می دهد. زاکانی می گوید که سه دهه است عده ای بر اقتصاد کشور خیمه زده اند. آن ها تبعیض را به کشور اورده اند و خود را کاخ نشین و مردم را کوخ نشین کرده اند. او می گوید که بر خلاف اول انقلاب مسئولان دچار خوی اشرافیگری شده اند. او می گوید که دولت را به موضع نوکری مردم می آورد نه اشرافیگری. او می گوید که راه نفس مفسدین را خواهد گرفت. از قبیله گرایی و باند بازی فساد ایجاد می شود. او باز هم میگوید که در زمان همتی در اخر وقت از بانک مرکزی به بانک خصوصی به صورت خلاف پول کلانی جابجا شده است. او می گوید که همتی نتوانسته حوزه خودش را مدیریت کند و حالا می خواهد بر دیگران نظارت کند. او باز هم به شدت به همتی حمله کرد. او به سوابق درگیری اش با افراد قدرتمند اشاره می کند. 

19:20: جلیلی به سوالی در مورد طرح تحول سلامت جواب می دهد. او می گوید که سلامت فقط مربوط به یک وزارتخانه نیست. او می گوید که رئیس جمهور باید این موضوع را به خوبی بفهمد و بتواند دستگاه ها را هماهنگ کند. او از طرح شبکه های بهداشت در اول انقلاب بین 58 تا 64 به عنوان یک طرح موفق یاد می کند. جلیلی سعی دارد کاملا معطوف به سوال صحبت کند و از جواب های سیاسی خودداری کند. او سعی دارد تسلط خود را بر موضوع نشان دهد. او باز هم کلید واژه دوری از کار نمایشی را تکرار می کند. 

19:15: مهرعلیزاده به سوالی در مورد پیشرفت علمی کشور و دانش هسته ای جواب می دهد. مهرعلیزاده در مورد بومی شدن و کاربردی شدن دانش هسته ای با ایجاد موسسات تحقیقاتی سخن می گوید. او می گوید جوانان را باید حفظ و تقویت کرد و از کشور فراری نداد. او به نظر سعی در جلب نظر جوانان به عنوان یکی از پایگاه های سنتی رای اصلاح طلبان دارد. او از مسائل زنان هم یاد می کند و می گوید که زنان وجوان از حقوق اجتماعی خود محروم شده اند. از ایجاد سازمان های مشخص برای جوانان و به کار گیری زنان در سطوح مدیریتی ارشد سخن می گوید. او صراحتا گفت که سه زن را به عنوان وزیر معرفی می کند و در صورت رای ندادن مجلس آن ها را معاون رئیس جمهور می کند. او میانگین سنی دولت خود را 45 سال اعلام می کند. مهرعلیزاده در بخش دوم جوابش، وعده های روشن داد که می تواند در جلب نظر رای دهندگان موثر باشد. 

19:11: همتی به سوالی در مورد سو مدیریت اقتصادی و ناکارآمدی مدیریت شهری و آسیب های اجتماعی جواب می دهد. همتی در مورد آسیب های اجتماعی می گوید که این آسیب ها ناشی از یک ساختار غلط و چنبره زدن گروه های رانت خوار و ذینفع بر ساختار اقتصادی و اجتماعی کشور می داند. او می گوید باید اثرگذاری این گروه ها خنثی شود. او می گوید این گروه ها با کاسبان تحریم رابطه دارند و پول شویی و ... هدایت می کنند. او می گوید که رقبای او به دنبال تقویت همین وضع موجود هستند. او می گوید در برابر جریانی است که به دنبال حسینیه کردن کاخ سفید هستند به جای حل مشکلات اقتصادی. او می گوید که زنجیره ای از متحدان سیاسی (رقبای او) و گروه های ذینفع اقتصادی وجود دارد. او می گوید رقبایش قبول ندارند که تحریم عامل اصلی مشکلات کشور است. او می گوید درآمد ارزی بسیار کم شده است و گروه های ذینفع از تحریم سود می برند. او از مضرات تحریم ها می گوید که باعث فقیر شدن مردم شده است. او می گوید که امده است که این روند را در کشور عوض کند. همتی به نظر مهاجم تر و قوی تر از دور اول عمل کرد. 

19:08: محسن رضایی به سوالی در مورد تضاد توسعه صنعتی و مسائل زیست محیطی جواب می دهد. او در ابتدای سخنان خود گفت که از شوخی های مردم با خودش راضی است چرا که نشان می دهد که مردم از او نمی ترسند. او یاشاسین را یاساشین تلفظ کرده بود. او از زاکانی گلایه کرد که چرا سایت مرکز پژوهش ها اشتباه لفظی او را تیتر کرده است. او از شهید مهدی باکری یاد می کند که رفیق قدیمی او بوده است. او دوباره از مسئله یارانه انرژی و منابع تلف شده توسط سلاطین یاد می کند و می گوید که منبع او برای اجرای برنامه هایش خواهد بود. او در 30 ثانیه آخر به برخی از مشکلات زیست محیطی اشاره می کند. و از یزد، خوزستان و .... یاد می کند. او می گوید که مقوله اقوام و زبان مادری در برنامه او نقش مهمی دارد. 

نیمه دوم آغاز شد. 

تحلیل نیمه اول مناظره: شدت حملات نامزدها در این دور کم تر از قبل است. با این حال فرم برگزاری مناظره امکان خلاقیت همه نامزدها را بسیار محدود کرده است. نامزدها تنها از سبدهای رای مختلف نام می برند بدون آن که فرصت پرداختن به مسئله ای وجود داشته باشد. با آن که انتظار می رفت که مناظره اجتماعی و سیاسی پر هیجان تر از مناظره اقتصادی باشد، نیمه اول این مناظره بسیار کسل کننده بود. 

همتی هیچ درخششی نداشت و تقریبا هیچ نکته جدید و مهمی را مطرح نکرد. مهرعلیزاده از او بهتر ظاهر شد، مسلط تر صحبت کرد و در ماجرای مدرک رئیسی مجددا به مزیت خود در مناظره اول برگشت. رئیسی همچنان تا حدودی پراکنده است. جلیلی و قاضی زاده هاشمی از جدال ها فاصله گرفته اند و سعی در ارایه برنامه های خود دارند اما زمان کم آن ها را بسیار محدود کرده است. زاکانی تک مضراب هایی از حملات لفظی را در دستور کار دارد ولی او هم جلب توجه چندانی نکرده است. رضایی هم مانند دیگران نقطه درخشان و روشنی نداشته است. بهترین نامزد این نیمه را می توان مهرعلیزاده دانست، هر چند کل این نیمه به نظر بسیار کسل کننده و نامفهوم بوده است. 

18:40: جلیلی به تبیین جایگاه رئیس جمهور مشغول است. زبان جلیلی اما همچنان از رای دهنده و مخاطب معمولی دور است. زبان او هنوز بیشتر به محافل سیاسی و آکادمیک شباهت دارد. او به کلید واژه کار نمایشی باز می گردد. مسائل متعددی در کلام او مطرح می شود بدون ان که به نتیجه رسانده شود. 

18:36: همتی شروع به صحبت می کند. او هم به ارایه برنامه می پردازد. او می گوید که در انتصابات به مذاهب و اقوام به چشم فرصت نگاه می کند. استفاده از زنان در مدیریت های ارشد را  سه برابر خواهد کرد. او حاضر نشد که بگوید که وزیر زن منصوب خواهد کرد. او می گوید که مخالف زندانی کردن معتادان است. معلوم نیست همتی با چه تحلیلی از مقوله اعتیاد یاد کرد. او هم از مشکلات معلولان می گوید. می گوید که از محیط زیست برای او مهم است و حتی به مقوله محیط زیست در طرح های عمرانی حق وتو خواهد داد. او می گوید که از میدان و دیپلماسی سردار سلیمانی و جواد ظریف پل اقتصادی خواهد ساخت. پیام مرکزی همتی هم مانند دیگر نامزدها گم است. 

18:33: محسن رضایی می گوید مردم مشکل ترین زندگی را در همه سال های بعد از انقلاب تجربه می کنند. او می گوید کشورهای ضعیف تر از ما مشکلات خود را حل کرده اند و ما هم می توانیم مشکلاتمان را حل کنیم. او به نقدهای همتی و زاکانی جواب می دهد. او می گوید که منابع لازم برای وعده هایش را از محل یارانه های پنهان تامین خواهد کرد. او به همتی و زاکانی می گوید که با پولی که در کشور حیف و میل می شود، می توان خلل و فرج را تدبیر کرد. او به رئیسی هم اشاره می کند و می گوید مشکل کشور اجرای برنامه نیست بلکه نداشتن برنامه است. او هم با جلیلی موافقت می کنند که فرم برگزاری مناظره مشکل دارد. 

18:30: مهرعلیزاده هم از معلولان یاد می کند. از جوانان و سن ازدواج سخن میگوید. او باز هم به مقوله ارسال پیامک های بدحجابی اشاره می کند. مهرعلیزاده سراغ بدنه رای اصلاح طلبی رفته است و سعی دارد با ذکر مسائلی از ازادی های اجتماعی نظر آن ها را جلب کند. او از دولت روحانی به شدت در مورد مسئله کرونا انتقاد می کند. او وزارت بهداشت را به مافیا بازی متهم می کند. به نظر مهرعلیزاده از مزیت خود نسبت به همتی بهره می برد. همتی عضو دولت روحانی است او مهرعلیزاده نیست و از فرصت نقد دولت مستقر بهره می برد. او می گوید که ظرف سه ماه همه مردم را واکسینه خواهد کرد. 

18:27: رئیسی باز هم آرام شروع می کند. از واقع نگری نسبت به مسائل کشور می گوید. او از استقلال نسبت به مسائل مختلف کشور می گوید. سخنان رئیسی به نظر غیر ملموس است. از از آزادی های اجتماعی یاد می کند و آن را اصلی بسیار مهم می داند. سخنان رئیسی در این دور انتقاداتی زیرپوستی از دولت دارد. او باز هم به مسئله عدالت بر می گردد و به نظر عدالت کلید واژه کمپین اوست. او عدالت را در اجرای قانون می داند. او اولین نامزدی است که در زمان خودش سخنانش را تمام می کند. 

18:24: زاکانی می گوید که مشکل اصلی کشور انسداد است. او باز هم به شیوه ای هجومی می گوید که حاضر است با همه نامزدها مناظره کند. او می گوید که در آرزوی مناظره دو به دو با نامزدهاست. او می گوید که نمی شود کشور را کاریکاتوری اداره کرد. به کار بردن چنین الفاظی باز هم همچنان بر مدار بازی هجومی است. او می گوید که در سال اول دولتش فقر مطلق را ریشه کن می کند. او به اصولی از قانون اساسی اشاره می کند بدون این که این اصول برای مخاطب قابل یادآوری باشد. زاکانی این بار کمتر حمله کرد.  

18:20: قاضی زاده هاشمی شروع به نطق کرده است. او هم از شیوه برگزاری مناظره انتقاد می کند و انتقاد جلیلی را تایید می کند. از از توجه به معلولین میگوید. همچنان روند نام بردن از اقشار مختلف توسط نامزدها ادامه دارد. او از این که به مسئله کرونا پرداخته نشده است، انتقاد می کند.  او به صدا و سیما نقد میکند که فقط کشورهایی را که اوضاع تلفاتی بدی در کرونا داشته اند را در اخبار پوشش می دهند. او حمله ای هم به دولت می کند ااما این کار را به استناد به سخنانی فردی در کلاب هاوس بیان می کند که به نظر چندان موثق نیست. 

در بخش سوم مناظره هر نامزد سه دقیقه از خود دفاع می کند. 

18:16: جلیلی باز هم از فرهنگ سیاسی کار نمایشی انتقاد می کند. جلیلی از نوع مناظره و سوالات مطرح شده انتقاد می کند. او می گوید که مثلا اصلا از مسائل روستائیان هیچ بحثی نشده است. جلیلی هم مانند برخی دیگر به نام بردن از گروه های مختلف روستاییان، جوانان، فرهنگیان و ... یاد می کند. حرف های او اما همچنان ملموس نیست و درک آن برای مخاطب غیرسیاسی دشوار است. او میگوید که این مناظرات به شکل تست هوش گرفتن در آمده است. جلیلی آرام و با طمانینه است و به نامزد دیگری حمله نمی کند. 

18:12: قاضی زاده هاشمی باز هم آرام شروع میکند. پیروزی تیم فوتبال و والیبال را تبریک می گوید. قاضی زاده هاشمی شعری می خواند در مورد جوانی. قاضی زاده هاشمی از تحصیل طولانی و سربازی به عنوان مشکلات جوانان یاد می کند. او به نظر به سبد رای جوانان نظر دارد و به همین دلیل روی مسائل مورد نظر جوانان تاکید دارد. قاضی زاده آرام صحبت می کند و این لحن در جلب همدلی برخی از رای دهندگان می تواند موثر باشد. او حملاتی کوتاه به دولت روحانی هم می کند. او می گوید که موضوع دولت او، جوانان و خانواده است. او از حذف کنکور و حل و فصل مقوله سربازی حرف می زند و وعده مبدل کردن سربازی به سربازی حرفه ای را می دهد. قاضی زاده در این دور دقیق و ملموس صحبت می کند و وعده های مشخص میدهد. 

18:08: رئیسی در حال نقد سایر نامزدهاست. او در مورد مدرک تحصیلی اش تاکید دارد که مدرک او معادل نیست بلکه یک مدرک دانشگاهی دارد که غیر معادل است. او می گوید که نسبت به حوزه های مسئولیت خود در قوه قضائیه پاسخگوست. رئیسی همچنان می کوشد خونسرد و با طمانینه برخورد کند و از اشتباه همتی در شانه خالی کردن از مسئولیت دولت روحانی استفاده کند. او در مورد زمانی که معاون اول آملی لاریجانی در قوه قضائیه بوده است می گوید که در آن دوران معاون تابع رئیس است. می گوید که بالاخره چه کسی جوابگوی وضع اقتصادی مردم باشد. او می گوید که ارز 4200 قبل از زمان ریاست او بر قوه قضائیه تصویب شده است. او می گوید بعد از تصویب چرا نظارت نکردید. رئیسی مطابق رسم مالوف با تداوم سخن صدایش را رساتر می کند. رئیسی باز هم در مورد حقوق عادلانه صحبت می کند و به نظر رای کارمندان دولت را مد نظر دارد. 

18:04: همتی شروع به نقد می کند. او با مسائل اقتصادی شروع می کند تا نشان دهد که بر مسائل کشور مسلط است. او با نام بردن از بخش های مختلف اقتصادی سعی در جلب نظر فعالا اقتصادی دارد. او دوباره به رضایی در مورد fatf حمله می کند که دو سال آن را قفل کرده است. او به رئیسی در مورد ارز 4200 و تسهیلات ارزی می گوید که شما در شورای هماهنگی اقتصادی دید من مخالف ارز 4200 بودم. شما دیدید که مرا وادار به این تصمیمات کردند و حالا زاکانی به من حمله می کند. به نظر همتی با به کار بردن این که مرا مجبور کردند تلویحا تایید کرد که فشار پذیر است و این به نظر کاری اشتباه در مناظره است که او را ضعیف نشان میدهد. او گفت که زاکانی نقش پلیس بد را در مناظره بر عهده گرفته است. او گفت که در مورد اقدامات دولت روحانی، خود روحانی باید جواب بدهد. شانه خالی کردن از جواب دادن به سوالات در مورد دولت روحانی هم به نفع همتی نیست. 

17:59: مهرعلیزاده وارد نقد سایر نامزدها می شود. او در مورد راه حل رئیسی در مورد کاهش فاصله طبقاتی می گوید که این راهکار اصلا عملیاتی نیست. مهرعلیزاده با حمله رئیسی نشان می دهد که قصد ندارد درگیر دیگر نامزدهای اصولگرا شود. او به مقوله رتبه بندی معلمان اشاره می کند. او به نظر سعی در جلب نظر معلمان به عنوان یک گروه مهم رای دهنده دارد. او دوباره در مورد کولبران و سوخت بران و و ته لنجی ها هم صحبت می کند. به نظر اشاره کردن به اقشار مختلف به صورت کوتاه چندان مفید نیست و باعث جلب نظر آن ها نمی شود. او حالا در مورد افراد بدون درآمد و بدون بیمه صحبت می کند. و این که به مردم خسارت دیده از کرونا باید کمک شود. مهرعلیزاده آرام است اما به نظر در این نقد پراکنده بود. 

17:55: زاکانی وارد نقد دیگر نامزدها می شود. انتظار از او یک نقد طوفانی است و او با حمله به همتی که اخود را صدای کولبران نامیده است، شروع کرد. او می گوید چرا آقایان وقتی در دولت بودند همت نکردند جلوی قاچاق را بگیرند. زاکانی دوباره روی همتی تمرکز کرده است و با حملات لفظی او را زیر ضرب گرفته است. او از خود به عنوان یک پزشک و رزمنده یاد می کند که جانش را فدای کل ملت کرده است. او می گوید که آقایان (اشاره به همتی و دولت روحانی) جامعه را طبقه بندی کرده اند. او دولت روحانی را به استبداد و بیگانه پرستی متهم میکند (تلویحا). او میگوید که در مناظره نباید مظلوم نمایی کرد بلکه باید کارنامه ارایه کرد. او گفت که دولت روحانی سال 92 با وعده از مردم رای گرفت و مردم نباید از یک سوراخ دو بار گزیده شود. او بانک مرکزی را یکی از عوامل اصلی مشکلات کشور دانست. او به رضایی هم حمله کرد که عدد و رقم های عجیب می گوید. به نظر رضایی جواب تاکیدش بر ماندن در رقابت ها را با بهره مندی از برخی حملات زاکانی دریافت کرد. 

17:51: رضایی اولین کسی است که به نقد دیگر نامزدها مشغول می شود. او طرح خود را کفایت زندگی و ایران بدون فقیر می نامد. او از یارانه 450 هزار تومانی یاد می کند. از حقوق دادن به زنان خانه دار و کسب و کارهای خانگی به عنوان اجزا این برنامه یاد می کند. رضایی از فرصت نقد خود برای ارایه برنامه استفاده می کند. او سعی دارد به نقدها در مورد منابع لازم برای اجرای برنامه هایش جواب بگوید. او از کلمه رانت کثیف در جملاتش استفاده کرد که به نظر روشی برای نزدیک شدن به افکار عمومی است. او می گوید از رانت ها خواهد کاست و به مردم یارانه خواهد داد. جالب است که او نقدی به هیچ نامزد دیگری وارد نکرد. او از حقوق به زنان خانه دار به تاکید یاد کرد و به نظر به سبد رای زنان خانه دار چشم دوخته است و قصد جلب رای آن ها را دارد. 

17:47: مرحله بعدی نقد نامزدها بر یکدیگر است. در این مرحله انتظار حملات بیشتری می رود. 

17:46: زاکانی به سوالی در مورد کاهش جمعیت جواب می دهد. زاکانی به سرعت به سراغ جواب به سوال رفت و گفت که وضعیت نرخ رشد جمعیت بحرانی است.  او از مراکز باروری بابت زمان و هزینه ها انتقاد می کند. او می گوید که مراکز باروری را بیمه خواهد کرد.  او در پایان سخنانش باز هم به دولت روحانی حمله کرد و گفت که دولت روحانی مشکل اقتصادی ساخته است و حاضر به مناظره هم نیست. زاکانی به فرم مطلوب خودش برگشته و حملات تندی به عملکرد دولت روحانی را پی می گیرد. 

17:42: قاضی زاده هاشمی به سوالی در مورد مدیریت میان بخشی جواب می دهد. او در ابتدای سخن خود از دولت سلام، عنوان دولتش یاد کرد. او از تقسیم کار در نظام اداری کشور و تداخل نهادهای مختلف با هم انتقاد می کند. قاضی زاده مانند مناظره قبل در این مناظره هم آرام است و سعی در  نمایش تسلط و برنامه محوری خود دارد. او می گوید که دولت باید مجددا بازطراحی شود. سخنان او به نظر کمی ثقیل می رسد و درک آن برای مخاطب عام کمی دشوار است. او از تمرکز زدایی از اختیارات دولت می گوید. او می گوید که دولت 5 فرمانده در 5 حوزه خواهد داشت. او می گوید این 5 فرمانده در واقع دبیر شوراهای بالادستی است. مثلا دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی معاون فرهنگی رئیسی جمهور خواهد شد. طمانینه او اما همچنان به نظر برای برخی از مخاطبان جذاب است. او از رئیسی هم دفاع کرد و گفت که در علمای اسلام دانشمندان بزرگی وجود دارند. 

17:36: همتی به سوالی در مورد فقدان ارتباط بین نظام آموزشی و .... جواب می دهد. او در ابتدا از شیوه مناظره انتقاد کرد. او گفت که این شیوه مثل مسابقه هفتگی است. او به شدت از انحصار انتقاد کرد. او گفت که انتخاب بین بد و بدتر و بین خوب و خوب تر نیست. انتخاب بین بسته شدن در کنشگری بر روی شهروندان و جلوگیری از بسته شدن این درهاست. او گفت که صدای بی صدایان است. همتی می گوید که حامی آُسیب پذیرترین اقشار جامعه خواهد شد. همتی از کولبرها، سوخت برها، بی شناسنامه ها و ... اشاره می کند. او به نظر قصد حمله ندارد و بعد از یاد کردن از پایگاه رای اصلاح طلبی حالا به سراغ گروه های آسیب پذیر رفته است و سعی دارد آرا آن ها را به خود جلب کند. او در مورد آموزش به کوتاهی صحبت کرد. 

17:31: مهرعلیزاده به سوالی در مورد فشار حداکثری آمریکا و رفع تحریم ها  جواب می دهد. این سوال به نظر فرصت بسیار خوبی برای مهرعلیزاده است تا سیاست های اصلاح طلبانه خود را عرصه سیاست خارجی نشان دهد. او می گوید که باید با قوت در مذاکرات حاضر شد و برجام را زنده کرد. البته بایستی همه امکانات کشور برای احیای برجام همکاری کنند. او در مورد حرف رئیسی و بداخلاقی ها و داستان 6 کلاس سواد رئیسی گفت که رئیسی مدعی است که آذری ها از او عذر خواسته اند. در حالی که ما آذری زبان نداریم بلکه ترک زبان داریم. مهرعلیزاده به رئیسی مستقیم حمله کرد. او از رئیسی خواست به عنوان یک قاضی بیشتر دقت کند. مهرعلیزاده عملا وقت خود را به پاسخ به رئیسی اختصاص داده است. او تاکید کرد که رئیسی 6 کلاس درس خوانده است و بقیه درس هایش در حوزه بوده است و بعدا معادل سازی کرده است و در مدرسه شهید مطهری دکتری معادل گرفته است. او می گوید که اخلاق باید در عمل و در جامعه جاری و ساری شود. مهرعلیزاده فرصت جواب دادن به سوال در مورد فشار حداکثری را به حمله بیشتر به رئیسی اختصاص داد. او به صدا و سیما هم بابت سانسور فیلمش اعتراض کرد و گفت که صدا و سیما ملی نیست بلکه عشقی است. او می گوید که....

17:25: .جلیلی به سوالی در مورد تقویت اعتماد مردم جواب می دهد. او گفت که اعتماد مردم در گرو درست شدن رفتار مسئولان است. او از فرهنگ غلط سیاسی در نظام اجرایی و اداری کشور یاد کرد که همه جناح ها دچار آن هستند. جیلی همچنان سعی می کند از موضع انصاف و فراجناحی صحبت کند. او بر لزوم اصلاح فرهنگ سیاسی نظام اداری کشور تاکید دارد. او مثال می زند که در فرهنگ سیاسی اگر نمایش جای کار واقعی را گرفت با نمایش کشور اداره نخواهد شد. او می گوید که اگر به جای نتیجه مکررا فرایند را بیان کنیم، فرهنگ غلط سیاسی را دامن زده ایم. جلیلی سعی کرد با زدن مثال نظرات خود را ملموس تر کند. اما به نظر مثال های او هنوز برای مردم عادی چندان ملموس نیست. او می گوید نمایش یعنی تیر را شلیک می کنیم هر جا که خورد می گوییم به هدف خورده است. او به دولت روحانی در مورد رفع تحریم ها طعنه زد که وقتی تحریم رفع نشد گفته است که جام اخلاق را برده است.  او به چند شغلی در میان مسئولان اشاره می کند. ترجیع بند حرف او اصلاح فرهنگ سیاسی است. میکروفن او هم مانند دو نامزد دیگر قطع شد. 

17:21: محسن رضایی به سوالی در مورد امید به آینده جواب می دهد. او به مردم گفت که مشکلاتش با شعار و شعبده بازی و حرف مفت حل نمی شود. مشکل شما با سخنرانی حل نمی شود و ریشه اقتصادی دارد. او به یک دانشجوی شیمی دانشگاه تهران اشاره کرد که در حال دستفروشی می گفت که از گرسنگی امید می خورد. او گفت که دولتش امید را به سفره ها باز می گرداند و یک بار دیگر لبخند پیروزی بر چهره مردم خواهد نشست. او گفت که در مناظره قبلی حرف راستی در مناظره قبلی گفته شد که هر کس نمی خواد تا پایان در رقابت بماند به مردم بگوید. او تاکید کرد که تا پایان رقابت های در صحنه خواهد بود. او هم از آذربایجان و از مهدی باکری یاد کرد. او از تعدادی از سرداران شهید سپاه پاسداران یاد کرد. او گفت که دولت او دولت همه اقوام خواهد بود و از اهل سنت و شیعه ها در دولت استفاده می کند. او گفت که که زاگرسی و از قوم لر است. او گفت در طول زندگی اش از همه اقوام ایرانی استفاده می کند. او گفت که امید وقتی محقق می شود که انرژی جدیدی در جامعه آزاد شود. رضایی به شدت به دولت روحانی در مقوله گران کردن بنزین حمله کرد. او از حجم حملات خود به دولت کاسته است اما به نظر همچنان نقد دولت را در دستور کار دارد. رضایی با طمانینه بیشتری سخن می گوید.

17:16: ابراهیم رئیسی به سوالی در مورد فاصله طبقاتی پاسخ داد. رئیسی در ابتدای سخن خود به برخی بداخلاقی ها درمناظره قبل اعتراض کرد. او گفت که از حق دفاع 5 دقیقه ای خود در مورد اتهامات وارد شده گذشت می کند. او به محبت ترک زبان ها نسبت به خودش تشکر کرد. او در مورد مسئله فاصله طبقاتی گفت که این امر محصول سیاست های نادرست اقتصادی است که به فاصله های مختلف در بخش های مختلف منجر می شود. او به حقوق نجومی برخی اشاره کرد و گفت حتی در نظام سلامت کشور هم حقوق های بالایی وجود دارد در حالی که برخی از پرستاران و پزشکان دریافتی ها ناچیز دارند. او گفت در ابتدای کار خود در بخشنامه هایی که عامل سلب عدالت در جذب و ارتقا و پرداخت منابع انسانی مربوط است. تجدید نظر می کند. او گفت که پرداخت تسهیلات به شکل ناعادلانه باعث فاصله طبقاتی می شود. او به ارز 4200 تومانی و اختصاص بدون نظارت آن به عنوان یکی از دلایل فاصله طبقاتی اشاره کرد. 

اطلاعیه کمیسیون برگزاری تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری در حال قرائت توسط مجری است!!!

مجری برنامه در حال معرفی نامزدهاست. این در حالی است که فرم وقت گیر برگزاری مناظره بارها انتقادات فراوانی را برانگیخته است. 

تلاوت آیاتی از کلام الله مجید در استودیو در جریان است. این بار عبدالناصر همتی و ابراهیم رئیسی در صندلی‌هایی در کنار هم جای گرفته‌اند. محسن رضایی ردر صندلی شماره 1، علیرضا زاکانی در صندلی شماره 2، محسن مهرعلیزاده در صندلی شماره 3، قاضی زاده هاشمی در صندلی 4، سعید جلیلی در صندلی 5، ابراهیم رئیسی در صندلی 6 و عبدالناصر همتی در صندلی 7 نشسته اند. 

سرود جمهوری اسلامی در حال پخش در استدیو است. 

مناظره با اجرای مرتضی حیدری آغاز شد. 

مناظره دوم هم مانند مناظره اول در دو بخش 90 دقیقه ای برگزار خواهد شد. موضوع این مناظره فرهنگی، اجتماعی و سیاسی است.