معاون فرهنگی دانشجویی وزارت بهداشت از طراحی و رونمایی از سامانه ویژه غربالگری روانی دانشجویان علوم پزشکی کشور خبر داد و گفت: بر اساس تصمیمی که اتخاذ شده است تمامی دانشجویان دوره دستیاری و رزیدنتی ملزم به ثبت نام در این سامانه و غربالگری روانی قرار هستند.
دیدارنیوز ـ دکتر سیما سادات لاری معاون فرهنگی و دانشجویی و سخنگوی وزارت بهداشت در بازدید از خبرگزاری ایسنا، در خصوص مشکلات حوزه دستیاران و فوت تعدادی از این دانشجویان رزیدنت طی ماه‌های گذشته، به خبرنگار ایسنا گفت: بحث خودکشی یکی از مشکلات نظام سلامت در همه جوامع بشری است و تنها به کشور ما محدود نمی‌شود.
وی اضافه کرد: در این خصوص مانند سایر مشکلات سلامت‌روان، عوامل زیستی، روانی و اجتماعی سهیم هستند که شواهد نشان می‌دهد بیش از ۹۰ درصد افرادی که خودکشی می‌کنند دچار یکی از اختلالات روان پزشکی بوده و ۸۰ درصد اختلال افسردگی دارند.
لاری با بیان این‌که میانگین مرگ ناشی از خودکشی در کل دنیا ۱۰/۶ به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر است، ابراز داشت: این آمار در ایران حدود ۶ نفر در هر ۱۰۰ هزار نفر است که در این خصوص بیماری کرونا مزیدی بر علت شده است. البته در سال ابتدایی بروز کرونا این قبیل آمار‌ها به این اندازه نبود، اما در سال دوم شیوع کرونا این آمار رشد بیشتری داشته است که عواملی مانند فشار‌های اقتصادی، فشار‌های روانی، سلامت روان، فشار‌های اجتماعی بر سلامت روان و... بر افراد تاثیر گذاشته است.
سخنگوی وزارت بهداشت در ادامه با اشاره به فوت ۳ نفر از دستیاران در دانشگاه‌های علوم پزشکی طی ماه‌های گذشته، ابراز داشت: این اتفاق برای ما بسیار تلخ و ناگوار بوده است و همچنان تلخی آن را در کام خود حس می‌کنیم، من به عنوان معاون فرهنگی و دانشجویی وزارت بهداشت طی مدت‌ها فعالیتم در حوزه فرهنگی و دانشجویی، تمامی دانشجویان را مانند فرزندان خود دیده‌ام و می‌دانم چقدر سخت است که این‌گونه سرمایه‌های بزرگ ملت را از دست بدهیم.
معاون وزیر بهداشت با اشاره به انجام تست غربالگری در وزارت بهداشت برای دانشجویان نوورود، اظهار داشت: تمامی دانشجویان در وزارت بهداشت باید تست غربالگری سلامت‌روان را بدهند تا اگر در این تست تعدادی از دانشجویان در شرایط خاص یعنی در بالای خط برش قرار داشتند در مصاحبه‌های اختصاصی‌تر قرار گرفته و مداخلات درمانی مؤثرتری را بر اساس میزان همراهی و همکاری فرد با مشاوران سلامت روان دریافت کند.
وی با بیان این‌که انجام غربالگری سلامت می‌تواند در پیشگیری از مخاطرات این‌چنینی بسیار تاثیرگذار باشد، خاطر نشان کرد: در سطح دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور حدود ۱۷ هزار دستیار مشغول به تحصیل هستند که از این تعداد ۵۷ درصد خانم و ۴۳ درصد را آقایان تشکیل می‌دهند، ۸۰ درصد از این عزیزان در سنین بالای ۳۰ سال قرار دارند که از این تعداد نیز تنها ۳۵ درصد متاهل شده‌اند.
معاون فرهنگی و دانشجویی وزارت بهداشت با بیان این‌که دستیاران ما بیشتر در بیمارستان‌ها مشغول به خدمت هستند، ابراز داشت: دانشجویان دوره دستیاری بیشتر در مراکز درمانی مشغول به کار هستند و به همین دلیل در دسترسی مناسب معاونت‌های فرهنگی و دانشجویی برای انجام غربالگری مشاوره سلامت روان قرار نمی‌گیرند. البته در شورای تخصصی پزشکی در وزارت بهداشت جلساتی متعددی قبل از این اتفاق در خصوص دستیاران برگزار شد که در این نشست‌ها در خصوص ملزم بودن حضور دستیاران در خصوص غربالگری مشاوره سلامت‌روان تاکید شد.
لاری افزود: بر این اساس در نامه ابلاغی به دانشگاه‌های علوم پزشکی در این خصوص، شرط شرکت در آزمون ارتقا، شرکت در غربالگری سلامت‌روان عنوان شد که در این خصوص سامانه خاص دستیاران نیز طراحی و آماده شده است. در جلسات اخیر نیز تمهیداتی دیده شده است که حتی اگر اداره مشاوره و سلامت روان نیاز به مداخله پیدا کرد، از گروه‌های روان پزشکی در فضای بیمارستان‌ها برای کمک به رفع مشکلات روحی این عزیزان استفاده کنیم.
سخنگوی وزارت بهداشت، تحصیل در رشته پزشکی را بسیار سخت دانست و گفت: دستیاران در مدت تحصیل خود و حضور در فضای درمانی از سه بعد در فشار هستند که یکی از این موارد مبحث «معیشتی و موضوعات رفاهی» این عزیزان است، مسئله دوم بحث «فشار کاری» در این دوران است و مشکل سوم بحث «آینده شغلی» دانشجویان دستیاری است که این آینده شغلی سابق بر این، شرایط بهتری داشت، اما مسائل مختلف دست به دست هم داده است که کار را برای این عزیزان در حال حاضر سخت‌تر کرده است.
معاون وزیر بهداشت داشتن کشیک‌های متعدد و پشت سر هم را یکی از مشکلات این دسته از دانشجویان دانست و یادآور شد: سال ۹۷ ابلاغی جهت ایجاد شورای صنفی ویژه دانشجویان دستیاران و تحصیلات تکمیلی داده شد و در سال ۹۸ شورای صنفی مختص دانشجویان دستیاری و تحصیلات تکمیلی ایجاد شد، این شورا در درک بیشتر مشکلات این دسته از دانشجویان کمک بسیاری به ما کرده است به نحوی که در دو سال گذشته بخش زیادی از فعالیت‌های معاونت فرهنگی و دانشجویی وزارت بهداشت جهت بهبود معیشت دانشجویان مربوط به حوزه دانشجویان دستیاری بوده است.
این مقام مسؤول در خصوص مشکلات آموزشی دانشجویان دستیاری، ابراز داشت: این عزیزان مطالباتی دارند از قبیل مشکلات آموزشی که در مدت حضور بنده و همکارانم در وزارت بهداشت، ارتباط بسیار خوبی با معاونت آموزشی وزارت بهداشت برقرار شده است تا بتوانیم مشکلات این دسته از دانشجویان را به نحو بهتری حل کنیم.
وی اضافه کرد: یک مشکل عمده دستیاران این بود که در برخی دانشگاهها کشیک این عزیزان حد و نصاب و سقف مشخصی نداشت که با همکاری خوب معاونت آموزش وزارت بهداشت سقف کشیک دانشجویان دوره دستیاری ۱۲ کشیک در ماه تصویب و ابلاغ شد. کشیک به معنای بیدار بودن یک شبانه روز آن‌هم به هر شکلی که گذشت نیست، کشیک به معنای حواس جمع بودن شما در این مدت است تا بیمار را از دست ندهید و روز بعد باید در مورنینگ ریپورت تمامی فعالیت‌های خود در کشیکی که گذراندید را گزارش دهید.
سخنگوی وزارت بهداشت ابراز داشت: متاسفانه برخی دانشگاهها ممکن است سقف تعداد ۱۲ کشیک را در خصوص دستیاران رعایت نکنند که در جلسات اخیر تاکید کرده‌ایم که حتما دانشگاهها ملزم به رعایت سقف کاری دستیاران هستند. البته در این میان مشکلات دانشگاهها به دلیل فشار کووید ۱۹، فشار بر دستیاران را فزاینده کرده است.
لاری فاصله کاری بین کشیک‌های دستیاران را عامل مهمی در جلوگیری از فرسودگی دستیاران دانست و گفت: باید برای کشیک‌هایی که دستیاران می‌روند فاصله زمانی مناسب دیده شود. این فاصله در بسیاری از مشاغل دیده شده است و کار دستیاران نه تنها نباید به سلامت آن‌ها آسیب بزند که سلامت و شادابی دستیاران، موفقیت در حوزه درمان را به دنبال دارد.
معاون فرهنگی و دانشجویی وزارت بهداشت فشار منتقل شده از رزیدنت‌های سال بالایی به رزیدنت‌های سال پایینی را به شکل یک دور باطل عنوان کرد و به عنوان یکی از مشکلات دستیاران در این خصوص گفت: فشار حاصله از رزیدنت سال چهار به سه و دو و یک آن‌هم به شکل چرخه‌ای برای دستیاران مسئله سختی است. از طرفی ممکن است احترام‌های لازم در فشار کاری رعایت نشود و با این شرایط تعهدات فراوان دستیاران، کار را برای دانشجویان دوره دستیاری سخت و سخت‌تر می‌کند.
سخنگوی وزارت بهداشت اضافه کرد: در این میان ممکن است به دلیل فشار اقتصادی این عزیزان نتوانند شأن خود را حفظ و به عنوان مثال نیاز‌های اساسی خود مانند تهیه مسکن مناسب را داشته باشند. در خصوص مشکلات عنوان شده اگر یک فکر جدی در کل کشور برای دستیاران از سوی تمامی نهاد‌های تصمیم گیرنده و تأثیر گذار نشود، شاید در آینده شاهد خالی شدن کرسی‌های رزیدنتی در کشور باشیم.
وی ادامه داد: در دوران رزیدنتی وضعیت رفاهی و معیشتی این دسته از دانشجویان در شرایط مطلوبی نیست. دانشجویان دوره دستیاری چیزی تحت عنوان حقوق دریافت نمی‌کنند و دریافتی آنان تحت عنوان «حق‌الزحمه» است که برای اولین بار سال قبل غیر از این که درصدی افزایش حق‌الزحمه این عزیزان داشتند، در این خصوص افزایش ۵۰ درصدی حق الزحمه رزیدنت‌ها را نیز داشتیم، که بازهم این رقم قابل قبول و موجه نیست. مضاف بر این‌که این عدد‌ها در دانشگاه‌های مختلف با هم تفاوت‌هایی دارد.
معاون وزیر بهداشت به عدم پوشش بیمه‌ای دانشجویان دستیاری طی سال‌های قبل اشاره کرد و گفت: متاسفانه در شرایط کووید ۱۹ ما متوجه عدم پوشش بیمه‌ای این دسته از دانشجویان خود شدیم در حالی که خطر سلامتشان را در حوزه درمان تهدید می‌کرد، وزیر محترم بهداشت تأکیدات زیادی بر بیمه سلامت دانشجویان دستیاری و تحصیلات تکمیلی داشتند و در پی آن سال گذشته با همکاری خوب سازمان بیمه سلامت، صندوق رفاه دانشجویان و معاونت فرهنگی و دانشجویی دانشجویان دستیاری و تحصیلات تکمیلی بیمه سلامت شدند که ۵۰ دصد را صندوق رفاه دانشجویان و ۵۰ درصد را دانشجو از طریق وام پرداخت می‌کند که بعد از فراغت از تحصیل این مبلغ از سوی دانشجو بازپرداخت خواهد شد.
لاری با اشاره به اهمیت حضور اعضای شورای مرکزی شورای صنفی دستیاران و دانشجویان Ph.d ابراز داشت: در ادامه بسته بیمه تکمیلی و در نهایت بیمه تامین اجتماعی دستیاران در دستور کار قرار گرفته است. پوشش بیمه تامین اجتماعی از این منظر دارای توجه است که خدمات دستیاران برای این عزیزان سنوات محسوب نمی‌شد تا این‌که پروسه پوشش بیمه تامین اجتماعی کلید خورد.
معاون فرهنگی و دانشجویی وزارت بهداشت یادآور شد: پوشش بیمه تأمین اجتماعی از خردادماه سال قبل دنبال شد، زیرا نیازمند منابع مالی بسیار زیادی است، بر همین اساس سامانه الکترونیکی پوشش بیمه‌ای طراحی شده و تفاهم‌نامه مربوطه به امضا رسید که در این مسیر معاونت توسعه وزارت بهداشت، سازمان بیمه تأمین اجتماعی و صندوق رفاه دانشجویان وزارت بهداشت نهایت همکاری را داشته تا دستیاران عزیز تحت پوشش بیمه تأمین اجتماعی قرار بگیرند. مبلغ مورد نیاز برای این پوشش را صندوق رفاه دانشجویان وزارت بهداشت پرداخت کرده و ۴۸ ماه بعد از فراغت از تحصیل این مبلغ را به صندوق از سوی دانشجو باز می‌گردد.
وی گفت: پوشش بیمه تامین اجتماعی برای اولین بار اتفاق افتاده است و تلاش شبانه‌روزی و یک وحدت دسته جمعی در این مسیر شکل گرفت که امیدواریم این روند به سمت پوشش همه بیمه تأمین اجتماعی برای تمامی دانشجویان علوم پزشکی در آینده نزدیک برود.
معاون فرهنگی و دانشجویی وزارت بهداشت به ارایه وام دستیاری اشاره کرد و گفت: وام دستیاری به شکل یک ردیف در صندوق رفاه دانشجویان وزارت بهداشت ایجاد شده است، تلاش بسیاری در این خصوص شد که در نتیجه سال قبل ۱۰ هزار دستیار وام ۱۵ میلیون تومانی به دستیاران اعطاء شد. جهت اختصاص این ردیف بودجه مسؤولان محترم سازمان برنامه و بودجه، کمیسیون بهداشت مجلس شورای اسلامی و معاونت توسعه وزارت بهداشت همکاری قابل توجهی با ما داشتند و برای سال جاری نیز ۲۰ هزار دستیار می‌توانند این وام را دریافت کنند. شاید این گشایش‌ها اگر در شرایطی غیر از شرایط فشار اقتصادی کنونی و کووید ۱۹ بود تاثیر گذارتر بود.
سخنگوی وزارت بهداشت در ادامه به تدارک بسته بیمه تکمیلی با ارایه خدمات درمان دندانپزشکی، درمان نازایی، بارداری و خدمات مورد نیاز برای جوانان در سنین دستیاری توسط صندوق رفاه دانشجویان وزارت بهداشت اشاره کرد.
لاری در پاسخ به شایعه‌ای مبنی بر ممنوع بودن ازدواج دستیاران در برخی نقاط ارایه خدمت، گفت: ما ممنوعیتی در خصوص ازدواج دستیاران به هیچ عنوان نداریم، اما سهمیه‌ها باعث می‌شود این موضوع تحت‌الشعاع قرار بگیرد. چرا که بعضا دیده می‌شود که که دو رزیدنت که زن و شوهر بوده و با هم در حال تحصیل هستند، هر کدام در گوشه‌ای از کشور در حال طی دوره بوده و قوانین مربوط به سهمیه مناطق محروم اجازه انتقالی به افراد را نمی‌دهد. این قوانین باید با کمک مجلس حل شود این که یک فرد مجبور باشد به مناطق محروم برود به دلیل نیاز‌های جامعه بوده است که فشارش بر دستیار تحمیل می‌شود. به عقیده من در حوزه دستیارای باید در همه زمینه‌ها بازنگری شود.
معاون وزیر بهداشت با بیان این‌که ما از ابتدا در حوزه دستیاران مطالبه‌گر بوده‌ایم، به مشکلات پاویون‌های دانشجویان دستیاری اشاره و ابراز داشت: پاویون‌هایی که این عزیزان در آن استراحت می‌کنند اصلا مناسب نیست. سال قبل برای بازسازی این پاویون‌ها ۲۰ میلیارد تومان از طریق وزارت بهداشت به دانشگاه‌های علوم پزشکی به عنوان کمک‌هزینه تعمیر و تجهیز پاویون‌هاواریز شد، اما این مقدار در برابر تعداد زیاد پاویون‌هایی که در سطح دانشگاه‌های علوم پزشکی داریم اصلا کافی نیست. تلاش داریم از راه‌های دیگر بتوانیم پاویون‌های مناسبی را برای این عزیزان به شکل بازسازی و یا اشکال دیگر ایجاد کنیم که برای دقایقی در فضای مناسبی بتوانند استراحت کنند.
وی ضمن ابراز همدردی با خانواده‌های دستیاران فوت شده، گفت: ما پیمان بسته‌ایم که تا آن‌جا که زمان، توان و شرایط اجازه دهد در مسیر رفع مشکلات همه دانشجویان خصوصا دانشجویان دستیاری و تحصیلات تکمیلی تلاش کنیم. از جمله اقدامات خوب در این خصوص ایجاد مقدمات دیدار وزیر بهداشت با نمایندگان دستیاران است.
لاری در خصوص افزایش حق‌الزحمه دستیاران ابراز داشت: در این خصوص آن‌چه که ما در ذهن داریم این است که افزایش حق‌الزحمه که سال قبل ۵۰ درصد اعمال شده بود و در سال جدید ۲۵ درصد را شامل شد، اگر بتوانیم تابع قانون کار شود که این عالی است، اما اگر منع قانونی دارد افزایش سالانه را بیش از ۲۵ درصد قرار دهیم.