دیدارنیوز ـ ۲۵ تیر تا هفته اول مرداد هر سال آیین باداراک در زبان ارمنی و یا همان آیین زیارتی با توجه به تقویم و مناسبت‌های موجود به میزبانی قره کلیسا در روز‌های پنجشنبه، جمعه و شنبه در چالدران اجرایی می‌شود و زائران و مسافران از یک روز قبل برای حضور در آیین و اتراق در چادر‌هایی که از سوی شورای خلیفه گری ارامنه برپا شده و یا چادر‌های شخصی از دور و نزدیک خود را به محل می‌رسانند.
شرکت در این آیین اجباری نبوده و هرکسی تمایل داشته باشد می‌تواند برای انجام فرایض دینی به صورت گروهی یا فردی در کلیسا حضور داشته باشد؛ مراسم ویژه این ایام که طی سه روز یاد شده به اجرا در می‌آید، روز شنبه آن به عنوان روز اصلی با حضور اسقف اعظم یا اسقف ارامنه برگزار می‌شود.
زائران و مسافران این آیین زیارتی طی روز‌های پنجشنبه و جمعه هم آهنگ با صدای زنگ کلیسا از حدود ساعت ۹ صبح برای انجام مراسم عبادی و فرایض دینی با حضور و همراهی اسقف یا کشیش در کلیسا اجتماع می‌کنند.
البته برخی افراد از اوایل طلوع آفتاب با حضور در سالن کلیسا به طور انفرادی به عبادت می‌پردازند، شمع روشن می‌کنند، دست به دعا برمی‌دارند و راز و نیاز می‌کنند، بوسه در آستان درب کلیسا می‌زنند و برخی نیز بست می‌نشینند.
در مجموع طبق مشاهدات میدانی خبرنگار در سال‌های گذشته این مراسم عبادی مذهبی ارامنه شامل پنج دعاست که هرکسی بنا به تمایل خود می‌تواند در آن شرکت کند؛ برخی نیز در این میان از فرصت استفاده کرده و به زیارت ۲ مرقد معروف کشیش زاکاریان و ساندوخت که در ارتفاعات نزدیک کلیسا دفن شده‌اند رفته و شمعی نیز در آن محل روشن می‌کنند و دست به دعا برای برآورده شدن حاجت هایشان برمی دارند.
تعدادی از زائران هم که حاجتشان روا شده بنا به سنت معمول از اوایل طلوع آفتاب گوسفندی خریداری کرده و طی روز‌های زیارت برای ذبح به دست روستاییان قره کلیسا سپرده و یا خود این وظیفه را بر عهده می‌گیرند.
برخی جوانان ارامنه نیز اعم از دختر و پسر ارمنی لوازم تزیینی مانند النگو، گوشواره، گردنبند و سایر تزیینات را که از غرفه‌های چند روزه دایر در محل خریداری کرده اند، برای دعا و تبرک دادن نزد کشیش می‌برند و برخی دیگر نیز برای غسل تعمید فرزندان خود توسط کشیش در محل حاضر می‌شوند.
در این ایام برای آرامش ارامنه در برگزاری آیینشان هیچ فردی از مردم محلی در اطراف کلیسا حضور نمی‌یابد و ارامنه ایرانی از سراسر کشور و کشور‌های خارجی اعم از آلمان، اتریش، لهستان، ارمنستان، لبنان و سایر نقاط جهان به عبادت می‌پردازند.
بعد از سه روز عبادت و زیارت مسافران روز شنبه عصر عازم شهر‌ها و موطن خود می‌شوند و قره کلیسا دوباره بعد از تنظیف و استراحت در روز‌های بعد آماده می‌شود تا گردشگران مسلمان و غیر مسلمان ایرانی و سایر کشور‌ها را پذیرا باشد.
این‌ها همه، بخش‌های آیین باداراک یا آیین زیارتی در قره کلیسای چالدران است که سالانه صد‌ها نفر را به این خطه از شمال ایران می‌رساند.
مجموعه قره کلیسا که این آیین را همه ساله میزبانی می‌کند، مجموعه تاریخی ارزشمندی است که براساس اسناد موجود در سال ۱۳۳۴ شمسی ثبت ملی و در سال ۱۳۸۸شمسی ثبت جهانی شد و بعد از این موضوع توجه به بازسازی و حفظ و مرمت آن قوت گرفت.
در دولت تدبیر و امید اعتبارات مطلوبی برای ایجاد زیرساخت‌های آن تخصیص یافت و کمپ گردشگری زیبا و مسافر پسندی که دارای تمام ویژگی‌های کمپینگ مسافری بود، در آن ایجاد شد تا علاوه بر حفظ شان مکان‌های مقدس و عبادی سایر ادیان بتوان در زمینه گردشگری نیز برای ساکنان بومی اطراف کلیسا ایجاد اشتغال کرد.
مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان غربی به عنوان یکی از متولیان بازسازی و مرمت کلیسا و فردی که در دوره مدیریت وی این آیین زیارتی گردآوری و ثبت شده، گفت: این آیین اولین اثر ناملموس استان آذربایجان غربی است که در ردیف آثارجهانی به ثبت می‌رسد.
جلیل جباری بیان کرد: برگزاری سالانه این آیین زیارتی تاثیر موثری در حفظ، احیا و معرفی رسوم قره کلیسا داشت.
وی اضافه کرد: برگزاری این آیین سالانه موجب شد تا فیلم ها، تصاویر و مستندات به شکل مکتوب و مستند جمع بندی و در کمیسیون میراث ناملموث یونسکو ارائه شده و مورد پذیرش قرار گیرد.
براساس گفته‌های وی در سفر رییس جمهوری به استان آذربایجان غربی ۲۰ میلیارد تومان برای زیرساخت‌های گردشگری قره کلیسا تخصیص یافت.
وی با بیان اینکه هم اکنون محیط نمایشگاهی، کافی شاپ، و محوطه پیرامونی بنای قره کلیسا فضاسازی مطلوبی دارد، گفت: پوشش حفاظتی و برج ناقوس کلیسا احیای مرمتی شده و کل داربست‌ها از فضای آن جمع آوری شده است.
طبق اظهارات جباری در سال جاری با شیوع ویروس کرونا آیین زیارتی قره کلیسا یا همان باداراک اجرا نشده، ولی بازدید مجازی از این مجموعه تاریخی راه اندازی شده است.
سابقه این آیین زیارتی بیش از ۶۰ سال استمعاون اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان‌غربی نیز در این باره با اشاره به اینکه این آیین زیارتی در قرن‌های گذشته به صورت محدود برگزار می‌شد، افزود: سابقه برگزاری مجدد آن به ۶۰ سال قبل باز می‌گردد.
حسن سپهرفر اضافه کرد: ثبت این آیین زیارتی از نگاه ملی و بین المللی نشان می‌دهد که در جمهوری اسلامی ایران به جایگاه اقلیت‌های دینی و پیروان ادیان الهی توجه ویژه‌ای وجود دارد.
وی اضافه کرد: با ثبت این اثر، علاوه بر مشهود بودن حفظ آیین‌های سنتی و توجه به آن در کشور، از نظر مردم شناسی دینی نیز، توسعه گردشگری مذهبی با نگاه صلح و دوستی به اقوام و ادیان در ایران اسلامی نمایان می‌شود.
معاون فرهنگی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان‌غربی اظهار داشت: "آیین زیارتی قره کلیسای چالدران" در سال ۱۳۸۸ به شماره ۵۲ در فهرست میراث ناملموس کشور ثبت شده بود و جا داشت که به عنوان یکی از رسوم ویژه اقلیت‌های مذهبی ایران و جهان به طور مشترک با ارمنستان در فهرست میراث ناملموس جهانی نیز به ثبت برسد.
سپهرفر ادامه داد: بر همین اساس این آیین، ۲۷ آذرماه جاری در پرونده‌ای مشترک با کشور ارمنستان در پانزدهمین اجلاس کمیته جهانی میراث ناملموس یونسکو با موافقت تمامی داوران کمیته در فهرست میراث جهانی قرار گرفت و به عنوان شانزدهمین میراث ناملموس ایران در یونسکو به ثبت رسید.
ثبت آیین زیارتی قره کلیسا بیانگر همزیستی مسالمت آمیز اقوام و ادیان استفرماندار چالدران افزود: حضور گردشگران خارجی در این مکان تاریخی مذهبی می‌تواند انتقال دهنده حقیقت مشهود همزیستی مسالمت آمیز ادیان و اقوام در نظام اسلامی را برای جهانیان به همراه داشته باشد.
مردم شناس و محقق ارومیه ایی گفت: ثبت آیین زیارتی قره کلیسای چالدران در فهرست یونسکو اوج توجه نظام جمهوری اسلامی ایران به حقوق تمامی اقوام و ادیان الهی است.
عیسی عزیز نژاد با بیان اینکه جمهوری اسلامی همواره مورد هجمه‌های مختلف دشمنان قرار گرفته و ایران را متهم به نقص حقوق بشر و حقوق اقوام‌وادیان می‌کنند، افزود: این اتفاق و قرار گرفتن آیین زیارتی قره کلیسای چالدران در فهرست میراث جهانی یونسکو مهر باطلی بر تبلیغات دشمنان زد.
وی ادامه داد: احترام به حقوق اقوام و ادیان‌الهی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ذکر شده است بنابراین قرار گرفتن آیین زیارتی قره کلیسای چالدران در فهرست میراث جهانی یونسکو نیز گامی در راستای این بند از قانون‌اساسی نظام جمهوری اسلامی است.
این مردم‌شناس ارومیه‌ای با بیان‌اینکه به مرور زمان این احتمال وجود دارد که آیین‌های مختلف در معرض تغییر و تحول قرار گیرند، بنابراین باید یک نسخه اصلی از آیین‌ها وجود داشته باشد، اظهار داشت: ثبت این آیین گامی بلند در ماندگار ساختن آن در طول تاریخ است و به عبارتی نسخه‌ایی مرجع است که می‌توان در آینده به آن مراجعه کرد.
عزیزنژاد ادامه داد: همچنین افزایش آثار ناملموس ایران اسلامی در فهرست جهانی یونسکو جایگاه گردشگری کشور را تقویت کرده و افق روشنی در برابر صنعت گردشگری کشور می‌گشاید.
این محقق ومردم شناس ارومیه‌ایی اظهارداشت: توسعه صنعت گردشگری مذهبی به ویژه از قره کلیسای چالدران و مراسم زیارتی آن و همچنین آثار تاریخی از دیگر نتایج مثبت وارزنده این اتفاق است.
وی اضافه کرد: با ثبت آیین زیارتی قره کلیسای چالدران بهانه بی حرمتی به اقوام و ادیان الهی مختلف ساکن در ایران از دست دشمنان گرفته شده و نه تنها حرمت ادیان الهی بلکه آداب، رسوم و آیین هایشان و مهمتر از آن بنا‌های تاریخی‌شان مرمت شده و در طول سالیان متمادی مورد احترام قرار گرفته است.
وی افزود: اگر در کشور ما یک مسجد مرمت شده در کنار آن کلیسایی هم مرمت شده است و همچنان آثار تاریخی وآیین‌های ادیان و اقوام محترم بوده وهستند.
برای تکمیل شدن مراحل تهیه گزارش با مدیر پایگاه میراث جهانی کلیسا‌های تاریخی ایران خانم "شرلی اودیان" تماس گرفته شد که وی در این مورد مصاحبه نکرده و خبرنگار را به استفاده از مطالب منتشر شده در سایت وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ارجاع دادند که در این گزارش به نقل از مسوولان آذربایجان غربی آورده شده است.
آیین زیارتی قره کلیسای چالدران مربوط به شهادت یکی از ۱۲ "حواری" حضرت عیسی (ع) به نام تادئوس بوده که از سال ۱۹۵۴ تاکنون به مدت ۶۶ سال است که به صورت خودجوش توسط ارامنه شمال ایران و دیگر کشور‌های جهان هر ساله در روز‌های سوم، چهارم و پنجم مردادماه در قره کلیسای چالدران برگزار می‌شود.
در این آیین، ارامنه دیگر کشور‌های جهان از جمله ارمنستان، سوریه، لبنان، هلند، فرانسه، اتریش، آلمان و کانادا شرکت می‌کنند.
قره کلیسا قدیمی‌ترین و به عبارتی نخستین کلیسای جهان مسیحیت به شمار می‌رود؛ قره کلیسا یا تادئوس یکی از زیباترین آثار تاریخی واقع در شمال آذربایجان غربی است که نظر هر گردشگری را با معماری بی نظیرش به خود جلب می‌کند.
قدمت این کلیسا به حداقل ۱۲ قرن پیش می‌رسد؛ این کلیسا در ۲۰ کیلومتری شمال شرق چالدران و بر روی مزار تادئوس حواری حضرت مسیح (ع) بنا شده است.
چالدران با ۵۰ هزار نفر جمعیت در شمال آذربایجان غربی واقع شده است.