زمزمه‌های کاهش کف مهریه (گزارش از نصف شدن کف مهریه)

دیدارنیوز ـ حال این پرسش مطرح است که آیا تضمینی قطعی برای عدم‌ کاهش قیمت سکه در بازار وجود دارد که قانون‌گذاران به راحتی از کاهش کف مهریه سخن می‌گویند. در واقع آیا کاهش کف مهریه به افزایش تمایل مردان به طلاق زنان منجر نمی‌شود و ناخودآگاه میزان طلاق و همچنین آسیب‌های اجتماعی مربوط به زنان را افزایش نمی‌دهد؟!

مهریه را می‌توان به‌عنوان یك پشتوانه اجتماعی برای زن محسوب كرد. در صورت جدایی زن و مرد، زن متحمل خسارت بیشتری می‏شود، زیرا مرد طبق استعداد خاص بدنی معمولا در اجتماع نفوذ و تسلط بیشتر و برای انتخاب همسر مجدد امكانات بیشتری دارند، اما زنان بیوه با از دست رفتن سرمایه جوانی و زیبایی امكاناتشان برای انتخاب همسر جدید كمتر است. مهریه چیزی به عنوان جبران خسارت برای زن و وسیله‏ای برای تامین زندگی آینده اوست. در این میان سخن از کاهش 50 درصدی کف مهریه به معنای زندگی به نسبت سخت‌تر برای زن بعد از طلاق است. همچنین اگر بپذیریم ادعای طلاق بیشتر به طمع افزایش قیمت سکه درست باشد. بنابراین در آینده نه چندان دور مردان نیز به بهانه کاهش قیمت سکه به‌راحتی زنان خود را طلاق می‌‌دهند، مگر آنکه امیال انسانی مانند آز و طمع را نیز زنانه و مردانه کنیم! در این میان کفه سنگین‌تر متعلق به مردان است، زیرا مردان باتوجه به قوانین فعلی طلاق راحت‌تر از زنان امکان طرح متارکه در دادگاه‌های خانواده را دارند. براساس قانون امروزه اگر از مردی به‌دلیل نپرداختن مهریه شکایتی ‌شود، دادگاه موظف به بررسی اموال اوست، اما اصل بر این است که فرد متشاکی به‌دلیل ناتوانی در پرداخت به زندان نرود، چراکه زندان رفتن فایده‌ای به‌حال شاکی ندارد و مهریه قسط‌بندی می‌شود. آیا راه‌حل مساله مهریه کاهش میزان توانایی اقتصادی زنان بعد از طلاق است؟ به نظر می‌رسد باید به دنبال راه‌حلی بود که براساس آن «نه سیخ بسوزد و نه کباب».

سخنگوی کمیسیون قضائی و حقوقی مجلس با بیان اینکه با وضعیت اقتصادی فعلی پرداخت مهریه‌های بالا ممکن نیست، گفت: به دنبال طرحی برای به روز کردن قانون مهریه هستیم. حسن نوروزی در خصوص زمزمه‌های کاهش کف مهریه پرداختی به 55 سکه بهار آزادی گفت: مهریه باید طبق موازین شرع باشد. در شرع مقدس اسلام اساس این است که زندگی طبق یک توافقی شکل بگیرد. وقتی می‌گویم هم کف بودن، هم کف بودن به معنای تناسب در همه زمینه‌ها تحصیلاتی، شخصیتی و مالی است. او تصریح کرد: به نظر می‌رسد با شرایط اقتصادی امروز که سکه به سه‌برابر قیمت یک سال پیش رسیده است مهریه باید در یک حد معقول باشد. اینکه مثلا به تعداد سن زوجه سکه مهر شود این همان چیزی است که چیزی جز پر کردن زندان‌ها ندارد. نوروزی ادامه داد: روح قانون مدنی و مجازاتی ایران زندان‌زدایی و حبس‌زدایی است. بنابراین ما باید مهریه را در حد و اندازه وسع زوج فرض بگیریم تا این موضوع تبدل به معضلی برای خانوادها و جامعه نشود. اگر این موضوع باشد به نظر می‌رسد که هم اشکال شرعی دارد و هم اینکه روح قانون جمهوری‌اسلامی آن را نمی‌پسندد. او خاطرنشان کرد: راهکار دیگر این است که ما کلا سکه را از مهریه برداریم یا کم کنیم و دارایی‌های دیگری مانند زمین و... را جایگزین کنیم تا در زمان مطالبه زوجه، زوج با مشکل پرداخت روبه‌رو نشود. نوروزی با بیان اینکه به هر حال بحث به‌روز کردن قانون است، گفت: ما می‌بینیم که با شرایط فعلی افرادی که قبلا مثلا ماهیانه یک میلیون تومان هزینه سکه می‌کردند در حال حاضر باید ماهیانه سه میلیون تومان هزینه کنند، این فرد ممکن است دو میلیون حقوق بگیرد؛ بنابراین باید به فکر همسان‌سازی درآمد و مهریه بود. به گزارش خانه‌ملت، سخنگوی کمیسیون قضائی و حقوقی مجلس در پایان گفت: ما در این کمیسیون سعی می‌کنیم طرح این موضوع را آماده کنیم تا بعد از کارهای کارشناسی دقیق، بتوانیم قانون جدیدی را در این زمینه به تصویب برسانیم.

یک حقوقدان در گفت‌وگو با «آرمان» در ارتباط با کاهش نصف شدن کف مهریه می‌گوید: در بحث مهریه میزان آن براساس موازین شرعی و با لحاظ فرهنگ حاکم بر ازدواج و سنن با لحاظ شخصیت زوجین به ویژه شرایط زوجه و مجموعه شرایط اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی میان طرفین توافق می‌شود. بنابراین به‌ هیچ‌وجه نمی‌توان درباره میزان مهریه قانونی گذراند که برخلاف آزادی طرفین باشد. علی نجفی‌توانا افزود: در ارتباط با نوع مهریه در این خصوص نیز همان اقدامات حاکم است. به عبارت روشن‌تر زوجین می‌توانند با توجه به توانمندی‌های خود هر نوع از کالاها و فلزهای قیمتی را که مالیات و مشروع باشد را میان خود به‌عنوان مهریه تعیین کنند. او خاطرنشان می‌کند: بنابراین اینکه کف مهریه یا نوع آن را تعیین کنند یا مهریه را به چیز دیگری تغییر دهند برخلاف موازین سنتی و شرعی و همچنین خلاف آزادی اراده افراد است. نجفی‌توانا می‌گوید: الزام زندانی کردن زوج به‌دلیل پرداخت نکردن مهریه را می‌توان ممنوع کرد و در قبال آن برای حفظ حقوق و توجه به مشکلات اقتصادی زنان در همان زمان مال مشخصی را به مالکیت زوجه درآورد. زنان با ازدواج بخش مهمی از ارزش‌های خود را در کانون خانواده وارد می‌کنند و مردان نباید قادر باشند به دلایل مختلف از همسر خود جدا شوند. در این صورت همچنان که موضوع زندانی شدن مردان به دلیل نداشتن توانمندی پرداخت مهریه حل می‌شود مساله تضمین دریافت حق زوجه نیز محقق می‌شود.

 

نباید از یاد برد که این قوانین برای جلوگیری از مشکلات احتمالی پیش‌بینی می‌شوند. او تاکید می‌کند: با توجه به مشابهت روزافزون زندگی انسان‌ها در جوامع مختلف و نوعی یکسان‌سازی فرهنگ، ارزش، ابزارهای ضد ارزش و شیوه زندگی در دنیا ما نیز باید مانند کشورهای دیگر تقسیم اموال در زمان طلاق را بپذیریم، زیرا هیچ مغایرت شرعی با دین ما ندارد. زن به عنوان جزو جدایی‌ناپذیر کانون خانواده دارای حقوق مشابه با مرد است و عمدتا بخش مهمی از زندگی خود را دوشادوش مردان درآمدزایی کرده و بخش دیگر را وقف تربیت فرزندان می‌کند. بنابراین مانند مردان باید تضمین کافی برای ادامه زندگی و معاش خود پس از طلاق داشته باشد. نجفی‌توانا می‌افزاید: اولین قدم مترقی و پاسخگوی قانون می‌تواند بحث تخصیص اموال باشد. از سوی دیگر هرچند بسیاری از زنان در جامعه مردسالار ایران مظلوم واقع می‌شوند، اما در مقابل گاهی ازدواج با یک مهریه بالا انجام می‌شود و به‌محض کوچک‌ترین کدورت مبادرت به توقیف اموال همسر یا براساس قوانین مهریه فرد بازداشت می‌‌شود. در این صورت نوعی سوءاستفاده از ازدواج انجام ‌شده است و باید مکانیزم‌هایی با قابلیت اجرایی و عادلانه برای جلوگیری از سوءاستفاده طرفین از ازدواج وجود داشته باشد. او می‌گوید: مهریه عندالمطالبه است، اما می‌توان براساس ضوابطی بیمه مهریه پرداخت تا از سنی خاص مهریه بیمه شود و در زمان طلاق باتوجه به وجود بیمه میزان مهریه پرداخت شود. در این صورت زوجه قادر به سوءاستفاده نیست و زوج نیز وارد زندان نمی‌شود.