دیدارنیوز - نشست بزرگداشت روز ملی کارآفرینی و ترویج آموزش‌های فنی‌وحرفه‌ای تحت عنوان «گفت‌وگوی مهارت ملی» با حضور سلیمان پاک‌سرشت (رییس سازمان فنی‌وحرفه‌ای کشور)، علی زرافشان (معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش) و مسعود برومند (معاون پژوهش و فناوری وزارت علوم) برگزار شد.
در ابتدای نشست سلیمان پاک‌سرشت با بیان ضعف مهارت‌آموزی در بین دانش‌آموزان و دانشجویان کشور گفت: این واقعیت باید پذیرفته شود که مهارت نیروی کار در کشور کافی نیست. این امر خود را در مصادیق مختلف نشان می‌دهد. ما با جمعیت زیاد فارغ التحصیلان روبرو هستیم.
وی ادامه داد: پایین بودن بهره‌وری در بین نیروی کار، نشان دهنده این است که فارغ‌التحصیلان از مهارت پایینی چه در دانشگاه‌ها و چه در مدارس برخوردارند.
پاک‌سرشت، سازمان فنی‌وحرفه‌ای را دارای جایگاه آموزشی غیررسمی دانست و افزود: این سازمان باید خود را به برنامه‌های ویژه مهارت‌آموزی مجهز کند. در این راستا آموزش عالی و آموزش و پرورش هم باید اهداف خود را در مهارت‌آموزی بازتعریف بکنند.
وی گفت: موضوع پیوند بین آموزش رسمی و غیررسمی همیشه دارای اهمیت بوده است. از این‌رو سازمان فنی‌وحرفه‌ای کشور در صدد شکل‌گیری تفاهم‌نامه‌هایی با عنوان دوستی با آموزش عالی و وزارت آموزش و پرورش است.
وی ادامه داد: جلسات مختلفی با وزارت آموزش و پرورش از سمت سازمان فنی و حرفه‌ای کشور انجام شده است. طی این جلسات برنامه‌ای با نام «ایران مهارت» تصویب شده است.
پاک‌سرشت بیان کرد: این طرح در سال ۹۶ تصویب شد. در این طرح به طور خاص تلاش می‌شود که در دوره متوسطه اول و دوم مقدمات آشنایی بیشتر دانش‌آموزان برای اشتغال متناسب با ویژگی‌های جسمی و فکری دانش آموزان فراهم شود.
وی در توضیح این طرح گفت: این دوره‌ها در کارگاه‌های ۲۰ ساعته توسط آموزشگاه‌های آزاد در سراسر کشور اجرا می‌شود. این طرح خارج از برنامه و فعالیت‌های تحصیلی دانش‌آموزان است. گفتنی است که این طرح‌ها تنها مربوط به دانش آموزان فنی و حرفه‌ای (کارودانش) نیست. در این دوره‌ها به علت اینکه در کارگاه‌های آموزشگاه‌های آزاد برگزار می‌شود؛ دانش‌آموزان رشته‌های نظری نیز می‌توانند شرکت کنند.
پاک‌سرشت ادامه داد: در گام اول این طرح‌ها به صورت آزمایشی در استان‌های کشور برگزار شد. دستورالعمل مشترک به صورت کلی آماده است و با ابلاغ این دستورالعمل از مهرماه اجرای سراسری ایران مهارت به اجرا می‌رسد. استان‌هایی که به صورت آزمایشی این طرح را انجام دادند شامل قزوین، مرکزی، سمنان، گلستان، البرز و مازندران است.
رییس سازمان فنی‌وحرفه‌ای کشور در توضیح همکاری این سازمان با آموزش عالی گفت: همواره بخشی از مخاطبین فنی‌وحرفه‌ای از فارغ التحصیلان دانشگاهی تشکیل می‌شود. طی توافق‌نامه‌هایی که با آموزش عالی اتفاق افتاده است؛ دانشجویان مسیر کمتری را طی می‌کنند و کارگاه‌هایی را که پس از فارغ‌التحصیلی با رجوع به فنی‌وحرفه‌ای می‌آموزند در حین تحصیل آموزش می‌بینند.
وی ادامه داد: از دیگر طرح‌های مابین فنی حرفه‌ای و آموزش عالی می‌توان به کارگاه‌هایی اشاره کرد که در دوران کارشناسی دانشجویان به عنوان واحد کارورزی و کارگاه‌های فنی و حرفه‌ای می‌گذرانند. از لزوم اجرای این طرح این است که اساتید ذیربط بتوانند در کارگاه‌ها حاضر شوند.
سربازی فارغ‌التحصیلان آسان می‌شود
در ادامه علی زرافشان (معاون آموزش متوسطه وزرات آموزش و پرورش) گفت: در بیش از ۱۵۰ رشته دانش‌آموزان در مدارس کارودانش تحصیل می‌کنند و مهرماه بیش از ۹۰۰ هزار دانش آموز در مدارس فنی و حرفه‌ای کشور مشغول تحصیل خواهند بود. از اهداف کار و دانش در آموزش و پرورش تربیت تکنسین است. فارغ‌التحصیلان کار و دانش در هرم شغلی در جایگاه میانه قرار می‌گیرند؛ که آمار نشان می‌دهد بخش عظیمی از افراد میانه هرم شغلی از دانش آموزان کار و دانش هستند.
وی با بیان اینکه سالانه ۳۰۰ هزار خروجی از مدارس کار و دانش برای بازار کار وجود دارد؛ افزود: طبق آمار منتشر شده‌ی وزارت کار، ۷۳ درصد از شاغلین دارای مدرک دیپلم هستند. از آنجا که دانش آموزان شاخه نظری مهارت‌آموزی در حوزه مشاغل نمی‌بینند، به طور قطع می‌توان گفت دانش‌آموزانی که با مدرک دیپلم وارد بازار می‌شوند از دانش آموزان کار و دانش هستند.
وی ادامه داد: در آمار ۷۳ درصدی شاغلین دارای مدرک دیپلم می‌توان به این مساله پی برد که بخش عظیمی از مشاغل بر دوش دبیرستان‌هایی است که نیروی مورد نیاز صنعت و تجارت را تامین می‌کنند.
زرافشان با تاکید بر امر کارآفرینی گفت: در دولت یازدهم و دوازدهم بحث آموزش دارای مکمل کارآفرینی است. این طرح با عنوان «طرح کاشف» اجرا شده است که یک میلیون و ۸۰۰ دانش‌اموز در آن شرکت کردند. مرحله اول شناسایی استعداد کارآفرینی در دانش آموزان است و بعد کارگاه‌های آموزش کارآفرینی به صورت عملیاتی برای دانش آموزان به اجرا درمی‌آید.
وی در توضیج طرح کاشف گفت: دانش آموزان در این طرح پس از پایان آموزش در بازارچه‌های کارآفرینی که دانشگاه تهران فراهم کرده است؛ نتایج کار خود را به نمایش گذاشتند. دانش آموزان در این طرح با گروه‌های چهار و پنج نفره باید بتوانند بازار کسب و کار کوچکی برای خود تولید کنند. علاوه بر این در استان‌ها مراکز کارآفرینی تشکیل شده است که اولین مرکز کارآفرینی در استان خراسان رضوی بوده‌است.
رصد اشتغال فارغ‌التحصیلان
در پایان مسعود برومند (معاون پژوهشی وزارت علوم تحقیقات و فناوری) گفت: توسعه مهارت آموزی در دانشگاه‌ها به تازگی آغاز شده و برای نتیجه دادن چند سالی باید منتظر ماند.
وی به تاریخچه تغییر سیاست‌ها در آموزش عالی در سال‌های گذشته اشاره کرد و گفت: از سال ۱۳۶۲ بعد از بازگشایی دانشگاه‌ها مشکل اصلی ما نبود نیروی متخصص، مهندس، پزشک و کارشناس بود لذا تمام سیاست‌ها بر توسعه آموزش شکل گرفت و بر همین اساس از سال ۶۲ تا ۹۶ تعداد دانشجویان ما به ۴ میلیون و ۳۰۰ هزار نفر رسید.
وی ادامه داد: چند سال پس از بازگشایی دانشگاه‌ها یعنی از سال ۶۸ و ۶۹ بحث توسعه تحصیلات تکمیلی مطرح شد و به همین صورت ۶-۷ سال بعد موضوع توسعه علمی آغاز شد، امروز پژوهشگران کشور در سال ۲۰۱۷ بالغ بر ۵۲ هزار مستند علمی در نشریات مختلف دنیا داشتند که در ابتدای انقلاب تنها ۶۷۰ مورد بوده است.
وی ادامه داد: ورود دانشگاه‌ها به توسعه فناوری به اوایل دهه ۸۰ بازمی‌گردد و باز هم در یک دوره ۷-۸ ساله از آنجا که فناوری باید به محصول تبدیل می‌شد از سال‌های ۹۰ شاهد توسعه مراکز رشد و پارک‌های علمی و فناوری بودیم که بر این اساس ۵ هزار واحد فناوری ایجاد شد و ۱۲۰۰ شرکت در پارک‌های فناوری مشغول به کار شدند.
معاون پژوهشی وزارت علوم تحقیقات و فناوری ادامه داد: ۳۰ هزار نفر از دانش‌آموزان در این پارک‌ها مشغول به کارند و ۳ هزار میلیارد تومان در سال فروش داشتند که البته این ارقام کافی نیست و لازم است در چارچوب اقتصاد مقاومتی و اقتصاد دانش بنیان ارتقاء پیدا کند.
برومند مهارت‌آموزی را از الزامات توسعه کارآفرینی برشمرد و گفت: در سال ۹۶ تعداد ۶۸۰ دوره در مراکز رشد و پارک‌های علم و فناوری به بیش از ۲۸۰ هزار نفر از دانشجویان ارائه شد که بازهم کافی نیست و عملا فارغ‌التحصیلان بخشی از مهارت خود را در سازمان فنی و حرفه‌ای می‌آموزند.
به گفته وی، در سال گذشته ۳۷ درصد از دانشجویان یعنی معادل ۵۷۰ هزار نفر در سازمان فنی حرفه‌ای آزاد و دولتی تحت آموزش‌های مهارتی قرار گرفته‌اند.
برومند با اشاره به تفاهم نامه منعقد شده میان این وزارتخانه با سازمان فنی حرفه‌ای گفت: براساس این تفاهم‌نامه پذیرفتیم کارآموزی دانشجویان در مراکز آموزشی سازمان فنی و حرفه‌ای برگزار شود که عملیات اجرایی آن از امسال آغاز شد.
وی همچنین گفت: برای ایجاد انگیزه در دانشجویان برای ورود به حوزه‌های مهارتی تفاهم نامه‌ای با نیروهای مسلح منعقد شده است تا افرادی که گواهینامه‌های مهارتی دریافت می‌کنند بتوانند از امکانات حین سربازی برخوردار شوند. برای نمونه بتوانند یک سال از دوره خدمت سربازی خود را در آزمایشگاه‌ها و یا دانشگاه‌ها به صورت دستیار پژوهشی بگذرانند.
به گفته معاون پژوهشی وزارت علوم تحقیقات و فناوری آئین‌نامه اجرایی این طرح نهایی شده و اجرای آن در آغاز برای ۷۰۰ نفر در نظر گرفته شده است.
برومند با اشاره به فعالیت‌های معاونت پژوهشی وزارت علوم در رصد اشتغال‌پذیری دانشجویان گفت: این کار را از دو کانال سنجش بازار اشتغال از سوی دانشگاه‌ها و همچنین میزان اشتغال پذیری رشته‌های دانشگاهی از سوی مؤسسه پژوهشی این وزارتخانه صورت می‌گیرد.
معاون پژوهشی وزارت علوم تحقیقات و فناوری ادامه داد: تا به حال ۲۹ دانشگاه ارزیابی اشتغال فارغ‌التحصیلان خود را انجام داده‌اند و مؤسسه پژوهشی نیز در یکی از سال‌ها اطلاعات اشتغال مقطع کارشناسی ارشد و دکترا را فراهم کرده است.
برومند معتقد است: در شرایط فعلی برای مهارت‌آموزی و اشتغال فارغ‌التحصیلان راهی جز همکاری‌های بین سازمانی نیست.