یاسمن صادق شیرازی
دیدارنیوزـ دکتر روحانی از همان روزهایی که بر صندلی ریاست جمهوری نشست به دیدار خانواده‌های معظم شهدا و ایثارگران رفت و چهره به چهره با آنها دیدار و گفت و گو کرد تا از نزدیک در جریان مشکلات و مطالبات آنها قرار گیرد . در همان روزها رئیس جمهوری دستور داد تا بنیاد شهید قانون جامع خدمات رسانی ایثارگران را به طور کامل اجرایی کند . سید محمد علی شهیدی رئیس سازمان بنیاد شهید و امور ایثارگران می گوید ایثارگران سرمایه های معنوی و فرهنگی بزرگی برای دولت هستند و ما افتخار می‌کنیم که خدمتگزار این عزیزان و خانواده های آنان هستیم. وی می‌افزاید: دولت دوازدهم به طور جدی پیگیر موضوعات این عزیزان است چرا که خودمان را متعهد به خانواده این عزیزان می‌دانیم . در همین باره با او به گفت و گو نشسته ایم .
شما پنج سال است که مسئولیت ریاست بنیاد شهید و امور ایثارگران را بر عهده دارید، مهمترین چالش‌های جانبازان و خانواده‌های آنها در چه بخش‌هایی است؟ برای حل این چالش‌ها و مشکلات چه برنامه‌ای اندیشیده شده است؟
درمان، اشتغال و تأمین مسکن از مهمترین موضوعات مبتلا به جامعه ایثارگری بویژه جانبازان و خانواده‌های معظم آنها است. درباره موضوع بهداشت و درمان درمجموع 771 هزار نفر از جامعه ایثارگری که تحت پوشش دستگاه های اجرایی دیگر نیستند از طرف بنیاد شهید و امور ایثارگران تحت پوشش بیمه پایه و یک میلیون و660هزار نفر تحت پوشش بیمه تکمیلی قرار گرفته‌اند که بخش عمده این جمعیت را جانبازان و خانواده‌های آنان تشکیل می‌دهند. با توجه به مفاد قانون جامع خدمات‌رسانی ایثارگران و با توجه به قراردادهای منعقده بیمه تکمیلی درمانی، هزینه درمان جانبازان به‌صورت رایگان انجام می‌شود. همچنین صندوق سلامت ایثارگران با هدف تأمین هزینه‌های درمانی مازاد از تعهدات بیمه‌های همگانی و تکمیلی و درمان‌های خاص ایثارگران و ایجاد آسودگی خیال ایثارگران ایجاد شده است. از طرفی 160 هزارایثارگر نیز در برنامه پایش سلامت خانواده شهدا و جانبازان نیز از طریق این برنامه تحت پایش سلامت قرار گرفتند.
لطفاً آماری از خانواده ایثارگران اعلام کنید؟
3میلیون و 300 هزار نفر از جمعیت کل کشور را جامعه ایثارگری تشکیل می‌دهد. از این بین 578 هزار نفر آنها جانباز هستند و تحت پوشش خدمات سازمان بنیاد شهید و امور ایثارگران قرار دارند که با احتساب خانواده‌هایشان حدود دو میلیون و 200هزار نفر می‌شوند. از این میان 8 هزار نفر از جانبازان را زنان و 770 هزار نفر آنها اقلیت‌های دینی هستند.
برای ارائه خدمات پزشکی به مناطق محروم که شرایط شان به نسبت از سایر جانبازان خاص‌تر است چه اقداماتی صورت گرفته است؟
با برنامه‌ریزی‌های انجام شده برای حضور پزشکان در مناطق محروم طی سال‌های 92 تا 96 درمجموع 88 تیم متخصص در استان‌های کم برخوردار حضور یافتند و حدود 7 هزار و700نفر از جامعه ایثارگری بویژه جانبازان از طریق این طرح درمان شدند. سعی کردیم تجهیزات پزشکی به شکل مطلوب تری در اختیار این قشر قرار گیرد و از متخصصان خارج از کشور برای درمان ایثارگران استفاده بیشتری شود.
حجم مشکلات ایثارگران نشان می‌دهد تعداد زیادی از سازمان‌های مربوطه در وظایف‌شان کوتاهی کردند. بفرمایید در حال حاضر چه بخش‌هایی از قانون جامع خدمات‌رسانی به ایثارگران در کشور اجرا می‌شود و چه بخش‌هایی از این قانون هنوز مغفول مانده است؟
در حال حاضر بیش از 87 درصد مواد و احکام قانون مذکور به مرحله اجرا رسیده است و اجرای مابقی آن نیز در دستور کار قرار دارد. در مورد 13درصد باقی مانده مستلزم تأمین بودجه و بار مالی آن است که در تلاش برای تصویب و اجرای آن هستیم که در صورت تأمین و اختصاص منابع لازم، این احکام نیز اجرایی خواهد شد. این مواد شامل ماده24 موضوع بازنشستگی پیش از موعد همسران شهدا و جانبازان و ماده 45مربوط به تهیه خودرو برای جانبازان 25 تا 49درصد است که با تشخیص کمیسیون پزشکی محدودیت حرکتی دارند. موارد قانونی مرتبط با تأمین مسکن ایثارگران غالباً از طریق اعطای تسهیلات بانکی (وام مسکن) براساس احکام و آیین نامه اجرایی صورت می‌گیرد که بر این اساس تعداد زیادی از ایثارگران مشمول، با استفاده از تسهیلات صاحب خانه می‌شوند. در زمینه بهداشت و درمان پرداخت صد درصد هزینه‌های درمانی ایثارگران توسط این بنیاد صورت می‌پذیرد و آیین‌نامه اجرایی به تصویب هیأت وزیران رسیده و در حال اجرا است.
در حوزه استخدام از ظرفیت‌های قانونی 25درصد استفاده شده و همچنین برای خوداشتغالی با تشکیل صندوق اشتغال و کارآفرینی اقدامات خوبی در حال اجراست. در بخش امور اداری ایثارگران در قالب قانون حالت اشتغال، تسهیلات رفاهی از جمله وام، هدیه ازدواج، بیمه عمر و حوادث، فوق‌العاده ایثارگری، معافیت مالیاتی، مرخصی‌های استحقاقی آزادگان، معاضدت قضایی، رسیدگی به شکایات ایثارگران و کمیسیون ماده (۱۶) براساس ضوابط و مقررات از سوی دولت، بنیاد و سایر دستگاه‌های اجرایی در حال انجام است.در امر ترویج فرهنگ ایثار و شهادت، با تشکیل و راه‌اندازی شورای عالی توسعه و ترویج فرهنگ ایثار و شهادت اقدام شده است، موضوع مربوط به نقل و انتقال دانشجویان و تغییر رشته آنان، نگهداری اسناد، تجلیل و حمایت از نخبگان علمی و کـمک هزیـنه تحـصیلی دانشجویان و اختصاص سهمیه هیأت علمی دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی به ایثارگران در حال انجام و اقدام است. از طرف دیگر اجرای بخش احکام ایثارگران در برنامه ششم توسعه نیز آغاز شده و بخشی از آیین‌نامه‌های اجرایی آن نیز برای تصویب به‌هیأت محترم دولت ارسال شده است. تمامی سازمان‌ها موظف هستند که در خصوص ایثارگران موارد قانونی را رعایت نمایند و چنانچه مشکلی در این زمینه وجود داشته باشد اقدامات حقوقی و قانونی لازم از طریق بخش حقوقی بنیاد انجام خواهد شد.
برخی از جانبازان به درصد‌هایی که برای آنها تعیین شده معترض هستند. با توجه به این مسأله، بنیاد برنامه‌ای برای رسیدگی و تجدید نظر دارد؟
در طول 5 سال گذشته برای بررسی درخواست‌های جانبازان عزیز در این زمینه بیش از 185 هزار پرونده در کمیسیون پزشکی بررسی شده است. به تبع آن بنیاد وظیفه دارد به اعتراضات جانبازان نسبت به درصد جانبازی بر اساس قوانین، مقررات و مستندات و بویژه تأییدیه کمیسیون پزشکی اقدام کند. در این راستا پس از دریافت درخواست جانبازان در بنیاد محل پرونده و بررسی توسط آن پزشک مشاور کمیسیون پزشکی مدارک جدید جانباز در خصوص آسیب‌های جنگی یا عوارض آنها رؤیت یا درخواست می‌شود و در نهایت جانباز به کمیسیون پزشکی استان دعوت می‌شود تا بررسی مجدد در مورد ایشان انجام پذیرد. لذا بنیاد تمام تلاش خود را میکند که حقی از این عزیزان تضییع نشود کما اینکه طی این سال‌ها برای بسیاری از جانبازان تغییر درصد صورت گرفته است. اما در مواردی هم درخواست تعدادی از این عزیزان به‌دلیل عدم تأیید کمیسیون پزشکی یا نقص مدارک مورد تأیید قرار نمی‌گیرد و این یک موضوع طبیعی است ولی چنانچه اعتراضی در این حوزه مطرح باشد بنیاد اعتراضات را در کمیسیون تجدید نظر و کمیسیون عالی و حضوری بررسی میکند.
مشکل بیکاری یکی از مسائلی است که تعدادی از جانبازان دچار آن هستند. بنیاد چه اقداماتی در راستای اشتغالزایی برای آنها انجام داده است؟ در مورد خانواده‌های جانبازان و شهدا چطور؟
موضوع دیگر اشتغال جامعه ایثارگری است. امروز موضوع بیکاری یکی از مسائل مطرح در جامعه است که ما در بنیاد شهید و امور ایثارگران تلاش می‌کنیم با برنامه‌ریزی و اجرای طرح‌های مختلف در این زمینه گام‌های مناسبی برداریم. در این رابطه یکی از اقدامات بنیاد تشکیل صندوق اشتغال و کارآفرینی ایثارگران بوده است. از طریق این صندوق تاکنون 1700میلیارد ریال تسهیلات جهت اشتغال ایثارگران پرداخت شده است. همچنین ارائه خدمات توانمندسازی شغلی، فعالیت های مرتبط با زیرساخت اشتغال و پیگیری استخدام ایثارگران در دستگاه‌های دولتی و غیر دولتی بر اساس سهمیه‌های قانونی از دیگر فعالیت‌های قابل اشاره در این زمینه بوده است که از طریق فعالیت‌های انجام شده در زمان دولت تدبیر و امید، بیش از 92 هزار فرصت شغلی برای ایثارگران ایجاد شده است.
از دیگر چالش‌های بنیاد در زمان دولت یازدهم، موضوع مسکن ایثارگری است که طی این سال‌ها از طریق ارائه تسهیلات مسکن، واگذاری زمین و پرداخت کمک بلاعوض مسکن به این قشر سعی شده است مشکلات این حوزه نیز تا حد امکان رفع شود. به طوری که تا پایان سال 96 بیش از223 هزار نفر از ایثارگران از تسهیلات مسکن، واگذاری زمین و پرداخت کمک بلاعوض مسکن برخوردار شده‌اند.
در خصوص توانمندسازی و هدایت شغلی چطور؟
یکی از برنامه‌هایی که جهت حضور فعال و مؤثر ایثارگران در مشاغل مختلف مورد توجه و تأکید بوده توانمندسازی و هدایت شغلی جامعه ایثارگری بویژه جانبازان و خانواده‌های جانبازان بالای 25درصد است. در این رابطه برنامه‌هایی همچون مشاوره شغلی و فنی - تخصصی، طرح آموزش کارورزی، اردوهای راه اشتغال، برگزاری کارگاه‌های آموزشی، طرح رابطان اشتغال و حق همیاری اشتغال ایثارگران اجرا شده است. به‌عنوان نمونه در طول دولت های یازدهم و دوازدهم بیش از 127 هزار نفر از ایثارگران از برنامه مشاوره شغلی و فنی - تخصصی و بیش از7 هزار نفر از دوره‌های آموزش فنی - مهارتی و بیش از4 هزار نفر از طرح کارورزی شغلی بهره‌مند شده‌اند. استخدام در دستگاه‌های دولتی و غیردولتی که در این زمینه علاوه بر پیگیری‌های لازم جهت استخدام این عزیزان اقداماتی نیز برای تشویق کارفرمایان و همچنین آمادگی قشر معزز ایثارگری برای ورود به بازار کار مورد توجه قرار گرفته است. طرح آموزش برای استخدام و اعمال معافیت، تخفیفات و پرداخت تسهیلات به کارفرما و... در قبال جذب جامعه هدف از جمله طرح‌های این حوزه است.
تاکنون چند نفر از جانبازان در دستگاه‌های دولتی و غیر دولتی مشغول به‌کار شدند؟
بر پایه این اقدامات در طول 5 سال گذشته بیش از 92 هزار نفر از جامعه ایثارگری مشغول به‌فعالیت شده‌اند که از این تعداد بیش از 51 هزار نفر از طریق استخدام در دستگاه‌های دولتی و غیر دولتی و بیش از 40هزار نفر از طریق وام خوداشتغالی و کارآفرینی مشغول به‌کار شده‌اند. از جمله 6 هزار و 500 نفر از ایثارگران از تسهیلات صندوق اشتغال و کارآفرینی بهره‌مند شده‌اند. اما درعین حال هنوز حدود 67 هزار نفر از جامعه ایثارگری متقاضی کار هستند که باید برای حل مشکلات آنها اقدام کنیم.
مشکل اصلی تعداد زیادی از جانبازان و خانواده‌های شهدا در حوزه مسکن است. تعدادی از آنها عنوان می‌کنند که خانه‌شان کوچک است یا قدرت خرید خانه ندارند. بنیاد، وام‌ها وتسهیلاتی ارائه می‌دهد اما این مبالغ کفاف مشکلات آنها را نمی‌دهد. چه راهکاری برای آنها اندیشیده‌اید؟
برای آن دسته از ایثارگران عزیز که منزل کوچک دارند تدابیری اندیشیده شده و در مصوبه هیأت دولت لحاظ شد که آنها بتوانند با در نظر گرفتن شرایط در قانون مجدداً از تسهیلات خرید یا ساخت مسکن جهت تبدیل به احسن نمودن منزل خود استفاده کنند. مبلغ تسهیلات خرید یا ساخت مسکن که سالانه اعمال می‌شود با در نظر گرفتن نرخ تورم و توان بانک‌ها توسط دولت و تصویب آن در شورای عالی پول و اعتبار بانک مرکزی تعیین می‌شود و این تسهیلات قاعدتاً جنبه کمک به تأمین مسکن ایثارگران را دارد. همچنین در طول دولت یازدهم تعداد بیش از 10هزار مورد مناسب‌سازی مسکن برای برخی از خانواده‌های معظم شهدا و همچنین جانبازان صورت گرفته است.
برخی از جانبازان به وضعیت درمان خود معترض هستند چراکه بیمارستان‌ها و مراکز درمانی محدود است و گاهی جوابگوی نیازهای آنها نیست. برای حل این مشکل تاکنون چه اقداماتی انجام شده است؟
بیش از 9 هزار 800 مرکز درمانی اعم از بیمارستان‌ها، پاراکلینیک‌ها و داروخانه‌ها با بیمه تکمیلی بنیاد قرارداد دارند. از طرفی اگر در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی دولتی بیماران فرانشیز پرداخت کنند، تمام آن از محل بیمه تکمیلی قابل پرداخت خواهد بود. در مواردی که بیماران به مراکز درمانی خصوصی غیر طرف قرارداد بیمه مراجعه کنند هزینه‌های درمانی برابر ضوابط وزارت بهداشت و درمان و تعرفه‌های مصوب از محل بیمه‌های پایه و تکمیلی پرداخت خواهد شد.
دعوت از متخصصان خارجی برای مداوای جانبازان در داخل کشور یکی از اقدامات خوب بنیاد شهید برای وضعیت درمانی جانبازان است اما این اقدامات کافی نیست. چراکه برخی اعتقاد دارند زمان درمان توسط این گروه‌ها محدود است و شامل جمعیت زیادی از جانبازان نمی‌شود. در این خصوص چه راهکاری دارید و تاکنون چه تعداد از جانبازان با کمک بنیاد درمان شدند؟
دعوت از متخصصان خارج از کشور یکی از سیاست‌های اصلی درمانی بنیاد است و در سال‌های اخیر توسعه بیشتری یافته و با دعوت از متخصصان تراز اول دنیا در زمینه‌های تخصصی مختلف نسبت به درمان جانبازان در داخل کشور و بیمارستان‌های بنیاد با استفاده از تجهیزات و تکنیک‌های پیشرفته اقدام می‌شود و پیگیری درمانی این عزیزان بعد از درمان توسط پزشکان مدعو خارج از کشور توسط متخصصان داخل کشور که در روند درمان حضور داشته‌اند، پیگیری می‌شود. برای جبران زمان محدود سعی شده این متخصصان مدعو خارجی به‌صورت متناوب و چندبار در سال دعوت شوند. از طرفی با انجام نیازسنجی از جانبازان و براساس بیماری‌ها و مشکلات درمانی آنها نسبت به دعوت از افراد یا گروه‌های پزشکی اقدام می‌شود. به‌عنوان مثال در طول سال گذشته حدود ۲۵ نفر در قالب ۱۶ تیم به ایران دعوت و علاوه بر ویزیت ۱۲۵۰ نفر اقدام به ۲۶۰ مورد عمل جراحی روی ایثارگران شده است. لازم به توضیح است این برنامه شامل گروه‌های خاصی از جامعه هدف می‌شود و بنیاد سعی میکند از طرق مختلف به آنها اطلاع‌رسانی کند تا نسبت به رفع مشکلات آنان اقدام لازم صورت گیرد.
در طول این سال‌ها نیاز به اعزام خارج از کشور نیز وجود داشته است؟
در طول این 5 سال، 52 نفر از جانبازان به خارج از کشور برای معالجه اعزام شده‌اند.
برای اوقات فراغت و ایجاد نشاط در ایثارگران هم برنامه‌هایی در نظر گرفته‌اید؟ برای خانواده‌های شهدا و جانبازان چطور؟
برنامه‌هایی همچون برگزاری اردوهای تفریحی و سیاحتی و زیارتی، ورزش های همگانی و بومی محلی به صورت خانوادگی و کلاس‌های آموزشی در زمینه‌های مختلف علمی، هنری و ورزشی از اقداماتی است که در جهت اوقات فراغت ایثارگران و خانواده‌های آنها در نظر گرفته‌ایم. به طوری که تاکنون حدود بیش از 8 هزار و500 اردو زیارتی و سیاحتی برگزار شده است که بیش از 850 هزار نفر از جامعه ایثارگری در این اردوها شرکت داشته‌اند.
هر ساله برنامه‌هایی برای بازدید از خانواده شهدا توسط مسئولان و بالاترین مقام اجرایی کشور صورت می‌گیرد. برخی گله می‌کنند که مدیران اجرایی بنیاد کمتر با خانواده‌های شهدا و جانبازان ارتباط نزدیک دارند. برای این مطالبه، برنامه‌ای در نظر گرفته اید؟ قصد دارید تغییراتی انجام دهید؟
سیاست و رویکرد بنیاد بر اساس آموزه‌های دینی، بیانات و رهنمودهای رهبر معظم انقلاب (مدظله العالی) مراجعه مسئولان و کارکنان بنیاد شهید به ایثارگران جهت ارائه خدمت در نزدیکترین محل و به کلامی بهتر در محل اقامت ایشان است که در آن اصل «مراجعه خادم به مخدوم» تجلی می‌شود. با این توصیف بنیاد شهید با تعریف و تدوین «طرح سپاس» گام بلندی را در این زمینه برداشته است. هر سال در قالب طرح سپاس از حدود 400 هزار نفر از ایثارگران به‌وسیله مسئولان بازدید به عمل می‌آید و یکی از برنامه‌های اصلی بنیاد که به صورت برنامه‌ریزی شده و مستمر در حال اجرا است دیدار از خانواده‌های شهدا و ایثارگران و جانبازان معظم است.البته به تبع آن همواره امکان حل برخی از مشکلات ایثارگران باقی می‌ماند و لازم است که هم مسئولان بنیاد بیشتر تلاش کنند و هم سایر مسئولان اجرایی کمک کنند تا خدمتی به جامعه ایثارگری بویژه جانبازان عزیز کرده باشیم.
منبع: روزنامه ایران