ایران از یک طرف باید جدیت خود را از این لحاظ که به دنبال منافع اقتصادی است، نشان دهد، البته این به معنای بر هم‌زدن بازی به ماننند ترامپ نیست. از طرف دیگر هم نباید برجام را به قدری بکشد که در نهایت پاره شود. ایران در نشان دادن جدیت خود باید تلاش کند تا بیشتر جنبه تشویقی آن برجسته شود و در همین جهت به نحوه‌ای پیش رود تا همپیمانان ما در اروپا، چین و روسیه، پشت سر ترامپ قرار نگیرند.
دیدارنیوز ـ دوازدهمین نشست کمیسیون مشترک برجام در حالی در وین برگزار شد که آمریکا تهدید کرده بود این نهاد مالی را تحریم خواهد کرد. دوشنبه گذشته وال استریت ژورنال با اشاره به اینکه قرار است «دونالد ترامپ» رئیس جمهور آمریکا تحریم‌های جدید را علیه ایران اعلام کند، عنوان داشت که به احتمال زیاد اینستکس (ساز و کار مالی ویژه اروپا برای تجارت با ایران) نیز در میان موارد تحریمی خواهد بود.
با این حال هلگا اشمید، معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در پایان نشست کمیسیون مشترک برجام در وین اتریش با انتشار پیامی در حساب کاربری رسمی خود در توئیتر اعلام کرد که ساز و کار مالی موسوم به اینستکس برای تسهیل مبادلات تجاری بین اروپا و ایران عملیاتی شده است.
وی در پیام توئیتری خود نوشت: «نشست کمیسیون مشترک برجام به پایان رسید. مذاکرات سازنده‌ای داشتیم. اجرای کامل و مؤثر برجام از سوی همه طرف‌ها همچنان حیاتی است. اینستکس اکنون عملیاتی است و اولین تراکنش‌ها از طریق آن در حال پردازش است. اعضای دیگری از اتحادیه اروپا به اینستکس خواهند پیوست. در مورد پروژه‌های هسته‌ای اراک و فردو نیز پیشرفت خوبی داشتیم.»
کشور‌های اتریش، بلژیک، فنلاند، هلند، اسلوونی، اسپانیا و سوئد نیز در یک بیانیه رسمی مشترک بر اهمیت حفظ برجام تاکید کردند و از اینستکس حمایت کردند. روسیه، چین و چند کشور دیگر نیز ابراز تمایل برای همکاری با این سیستم را اعلام کردند و بر اساس گزارشی از تاس، سرگئی ریابکوف معاون وزیر امور خارجه روسیه نیز پس از پایان نشست کمیسیون برجام در وین اعلام کرد که کشورش خواهان پیوستن به اینستکس برای انجام تعاملات مالی با ایران است.
اما سیدعباس عراقچی معاون وزیر امور خارجه کشورمان با وجود آنکه از مذاکرات ابراز رضایت دارد، با این حال براین اعتقاد است که اروپایی‌ها هنوز تا برآورده کردن خواسته‌های ایران ذیل برجام فاصله زیادی دارند. او در این‌باره تاکید کرده است که «اینستکس به مرحله عملیاتی رسیده است، اما کمتر از انتظار ماست. بدون اینکه خرید نفت از ایران انجام شود یا اعتبارات مشخصی برای آن در نظر گرفته شود، اینستکس نخواهد توانست انتظارات را برآورده سازد، به همین دلیل کشور‌های اروپایی باید بحث صادرات نفتی ما را به‌صورت جدی در دستور کار قرار دهند.»
نصرت‌الله تاجیک دیپلمات سابق و کارشناس روابط بین‌الملل در رابطه با کارآیی اینستکس در گفتگو با دیدارنیوز گفت: اروپایی‌ها به طور نسبی در رابطه با اجرایی شدن برجام کم‌کاری کردند و شاید اولتیماتومی که توسط ایران مطرح شد (فرصت ۶۰ روزه به اروپا) جدا از نحوه انجام یا اقدامی که بنا است صورت گیرد، قدری آن‌ها را به صرافت انداخت؛ بطوریکه به جدیت ایران در این زمینه واقف شده‌اند و بر این مطلب، آگاهی یافتند تا درصورت عدم پایبندی به میزان تعهدات‌شان درباره برجام، به صورتی که ایران نتواند از مزایای اقتصادی آن بهره ببرد، ماندن در آن شأن و فایده‌ای برایش در برنخواهد داشت.
وی در این رابطه اضافه کرد: ایران در چنین شرایطی، از یک طرف باید جدیت خود را از این لحاظ که به دنبال منافع اقتصادی است، نشان دهد (البته نه به معنای بر هم‌زدن بازی به ماننند ترامپ) از طرف دیگر هم نباید برجام را به قدری بکشد که در نهایت پاره شود.
این دیپلمات سابق در این‌باره یادآور شد: ایران در نشان دادن جدیت خود باید تلاش کند تا بیشتر جنبه تشویقی آن برجسته شود و در همین جهت به نحوه‌ای پیش رود تا همپیمانان ما در اروپا، چین و روسیه، پشت سر ترامپ قرار نگیرند. به این معنا در صورتی که ایران بتواند همچنان ترامپ را در انزوای ناشی از خروج از برجام نگه دارد، در صحنه سیاسی برد را به دست آورده است.
تاجیک درخصوص اظهار نظر آمریکا درباره تحریم اینستکس و پافشاری اروپا برعملیاتی شدن آن و حتی اعلام حضور کشور‌هایی مانند روسیه در این کانال مالی، ابراز کرد: میزان سنجش ایران درخصوص برجام با توجه به موارد اشاره شده، به محور مختصات یا در حقیقت دستگاهی که مورد تعریف قرار می‌گیرد، بستگی دارد. با شرایطی که در داخل کشور مشاهده می‌کنیم به این معنا که از طرفی خود را به دلیل اقتصاد وابسته نفتی، آسیب‌پذیر کردیم و فشار اقتصادی بر مردم زیاد است، از سوی دیگر در رابطه با مسائل منطقه‌ای هم به دلیل اقدامات ترامپ در صحنه بین‌المللی، مشکلات عدیده‌ای پیدا کردیم، در چنین مختصاتی، باقی ماندن در برجام همراه با موفقیت است، اما همانطور که مورد اشاره قرار گرفت باید تلاش شود اروپایی‌ها پشت سر ترامپ قرار نگیرند و شرایطی به وجود آید تا از برجام سود اقتصادی کسب کنیم.
این کارشناس روابط بین‌الملل درباره میزان موفقیت ایران تا بدین جای کار برجام، اظهار داشت: نسبت به گذشته (وجود چند قطعنامه علیه ایران و انزوای کشور و ایران هراسی) اکنون سیاست‌های ما در رابطه با برجام همراه با منفعت است.