دیدارنیوز ـ ارزیابی‌های بسیاری پیرامون نقش شرکای اقتصادی و همسایگان نزدیک ایران در مواجهه با تحریم‌های امریکا و سامان بخشیدن مناسبات تجاری‌شان با تهران مطرح شده است. ارزیابی‌هایی که اغلب تصویر چندان مطلوبی را ارائه نمی‌کنند و بر این نگرانی دامن می‌زنند که ناتوانی متحدان ایران سبب تقویت جبهه فشار علیه ایران شود. با این حال سفیر عراق در ایران عزم این کشور را برای مقابله با تحریم‌های دولت امریکا جدی می‌داند. «سعد جواد قندیل» در گفت‌وگو با «ایران»، از برنامه دولتش در این زمینه سخن گفته است.
طی چند روز گذشته با توجه به تحولاتی که پیرامون جمهوری اسلامی ایران رخ داده و به تعمیق تنش دیپلماتیک میان ایران و امریکا انجامیده، اخباری مبنی بر ارسال پیام واشنگتن به تهران از طریق دولت عراق منتشر شده است. چنانکه گفته شده آقای مایک پمپئو، وزیر خارجه امریکا در سفر اخیری که به بغداد داشته، حاوی پیامی برای ایران بوده و از عراق خواسته است به عنوان کانال ارتباطی میان واشنگتن و تهران نقش آفرینی کند. این خبر را تأیید می‌فرمایید؟
ما بارها در زمینه مذاکرات میان ایران و امریکا فعالیت داشته‌ایم و در روزهای حضور نیروهای نظامی امریکا در عراق پیام‌هایی بین ایران و امریکا رد و بدل می‌کردیم تا از شدت نزاع میان طرفین بکاهیم.
همچنین میزبان یکی از جلسات مذاکرات هسته‌ای در بغداد بوده‌ایم. بعد از آن نیز تلاش‌های جدی داشته‌ایم تا از افزایش تنش میان ایران و امریکا جلوگیری کنیم. درباره دیدار اخیر اطلاع زیادی از پیام و نامه آقای پمپئو به ایران ندارم و اگر هم نامه‌ای ارسال شده، از طریق سفارت عراق در تهران نبوده است.
امریکا تلاش می‌کند عراق را به یکی از نقاط کانونی فشار علیه جمهوری اسلامی تبدیل کند. عزم دولت بغداد برای مقابله با فشار و تحریم‌های اقتصادی سنگین امریکا علیه ایران تا چه اندازه جدی است؟ آیا برنامه‌ای برای مواجهه عملیاتی با تحریم‌ها و ادامه همکاری‌های اقتصادی‌اش با تهران دارد؟
مسئولان دولت عراق در مناسبت‌های مختلف مواضع صریحی را در مورد تحریم‌های یکجانبه امریکا علیه ایران اتخاذ کردند. ما خود را جزئی از منظومه تحریم‌های امریکایی نمی‌دانیم و این تحریم‌ها را قبول نداریم و آنها را مغایر قوانین و حقوق بین‌الملل می‌دانیم. ایران شریک اول اقتصادی عراق است. بغداد به تمام توافقنامه‌هایی که با جمهوری اسلامی امضا کرده است، التزام دارد و تلاش می‌کند این روابط را در همه زمینه‌ها گسترش دهد. بخصوص می‌خواهد در زمینه اقتصادی حجم تبادلات تجاری‌اش را از 12 میلیارد دلار کنونی به 20 میلیارد دلار ارتقا دهد. این در حالی است که امریکا فشارهای خود را علیه عراق برای قطع ارتباط با ایران مانند فشاری که به دیگر کشورها وارد می‌کند، ادامه می‌دهد اما عراق در مقابل این تحریم‌ها و فشارها سر خم نمی‌کند و می‌کوشد راه حلی برای خلاص شدن از تحریم‌ها و نیز ادامه همکاری با ایران پیدا کند.
این تلاش برای کاهش تنش در منطقه صرفاً به امریکا محدود می‌شود یا عراق برای کاستن از فشار و رقابت ناصحیح در منطقه با دیگر کشورها و مشخصاً عربستان هم رایزنی می‌کند؟
این موضوع فقط شامل امریکایی‌ها نمی‌شود بلکه همه کشورهای منطقه را نیز دربر می‌گیرد. در واقع عراق تلاش می‌کند جایگاه محوری خود را در منطقه عربی و خاورمیانه به دست آورد بر همین اساس روابط سیاسی و استراتژیک خود را با در نظر گرفتن دو مؤلفه پیش می‌برد؛ یک امنیت واحد برای کل منطقه است و نمی‌توان این امنیت را تجزیه کرد. اگر برای کشوری یک حادثه امنیتی رخ دهد، همه کشورها را دچار مشکل می‌کند و چنانچه کشوری دارای امنیت باشد، بر همه کشورها تأثیر مثبت خواهد داشت. این امنیت باید به دور از دخالت‌های خارجی تأمین شود.
دوم اینکه گفت‌وگو بهترین راه حل برای حل اختلاف میان کشورهاست زیرا تاریخ نشان داده که تقابل مشکلی را حل نکرده است. عراق بر همین مبنا اخیراً رؤسای کشورهای همسایه خود از جمله ایران، ترکیه، سوریه، عربستان و کویت را در سطح رؤسای مجالس دعوت کرده است تا درباره مسائل مشترک منطقه گفت‌وگو کنند. این نشست یک موفقیت بزرگ برای عراق بود که توانست کشورهای دارای رویکرد‌های متناقض با یکدیگر را دور یک میز جمع کند از جمله ایران – عربستان یا سوریه- عربستان یا ترکیه – سوریه. این در شرایطی بود که منطقه دچار بحران است اما عراق موفق به برگزاری این کنفرانس شد که از ایران آقای لاریجانی شرکت نکردند اما آقای بروجردی، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس را به عنوان یک نماینده ویژه به این نشست فرستادند. عراق اقدامات مشابهی هم برای جمع کردن کشورهای منطقه انجام می‌دهد و در درجه نخست این تلاش‌ها با هدف تقویت رابطه با کشورهای همسایه صورت خواهد گرفت.
عراق بارها نسبت به میانجیگری میان تهران و ریاض ابراز تمایل کرده است؛ آیا سفر اخیر آقای عادل عبدالمهدی، نخست وزیر عراق به تهران و پس از آن حضور ایشان در عربستان به این مسأله ارتباط پیدا می‌کند؟
ما بارها خواستار وساطت میان ایران و عربستان بوده‌ایم اما بعضاً یکی از دو کشور یا هر دوی آنها با این پیشنهاد موافقتی نداشته‌اند. سفر اخیر آقای عبدالمهدی بخشی از برنامه عمومی ایشان به کشورهای منطقه بود و صرفاً به یک هدف خاص محدود نمی‌شد. البته عراق می‌خواهد در مناسبات منطقه‌ای نقش محوری داشته باشد و بین رقبا و بازیگران مهم از لحاظ امنیتی و سیاسی وحدت ایجاد کند. چنانکه اخیراً اجتماع سه گانه‌ای بین عراق، مصر و اردن انجام شد و هدف همه این اقدامات در چارچوب استراتژی میانه‌روی در منطقه و ایجاد آرامش است.
اخیراً امریکا دستوری مبنی بر خروج یکسری از کارمندان سفارتش صادر کرده که گفته شده این دستورالعمل در چارچوب تنش‌های اخیر با ایران اعلام شده است نظر شما چیست؟
تا جایی که اطلاع دارم، امریکا به دیپلمات‌هایی که ماندن‌شان در عراق غیرضروری بوده، دستور ترک عراق را داده است و این تصمیم را نیز از منظر امنیتی اعلام کرده است. البته این تصمیم به امریکا باز می‌گردد و عراق مقابله به مثل نخواهد کرد. کشور ما مسئول تأمین امنیت دیپلمات‌هاست. امریکا با این اقدام می‌خواهد نشان دهد در عراق امنیت وجود ندارد اما این طور نیست.
طی روزهای اخیر برگزاری یک مسابقه فوتبال بین دو تیم ذوب آهن و الزورای عراق در کربلا انجام شد که با حوادثی همراه بود و موجب دلخوری ایرانیان شد. مردم ایران معتقد بودند با توجه به نوع رابطه دوستی میان دو کشور نباید چنین برخوردی از سوی مردم عراق با یک تیم ایرانی انجام می‌شد. از جزئیات این ماجرا اطلاع دارید؟
اطلاعات کافی ندارم ولی حتماً پیگیری می‌کنم فکر نمی‌کنم تعمدی وجود داشته باشد.
منبع: ایران