دست کارگران زیر سنگ کارفرمایان/ خاتمی، احمدی نژاد، روحانی؛ سروته یک کرباس!

دیدارنیوزـ مرضیه حسینی: در بخش دوم گفتگو با فریبرز رئیس دانا اقتصاددان و حسین اکبری فعال کارگری به موضوعاتی از قبیل سیاست‌های اقتصادی در دهه‌های اخیر و نقش آن در بینواسازی مردم، ویژگی‌های سرمایه داری ایرانی در ارتباط با طبقه فرودستان و اعتصابات و اعتراضات کارگری در سال اخیر پرداختیم که در ادامه می‌خوانید.

 

 

 

 

 

بحث بعدی دیدارنیوز با کارشناسان حاضر، در خصوص ویژگی‌های خاص سرمایه داری ایرانی بود که در طول چند دهه اخیر، بینواسازی مردم در سطح گسترده را شکل داده و هر روز افراد بیشتری را به طبقه فرودست اضافه می‌کند. سوالاتی از این قبیل مطرح می‌شود که آیا در کشور‌های غربی هم سرمایه داری، اینچنین لجام گسیخته است؟ آیا مردمان کشور‌های غربی نیز مانند ما تا این حد ناتوان و کم برخوردار هستند؟

 

 

 

رئیس دانا همچنین به این موضوع اشاره کرد که تا زمانی که نظم سرمایه وجود دارد و دیکتاتوری پول در جامعه حکم می‌راند، خوشبختی واقعی محقق نخواهد شد. خوشبختی زمانی خواهد بود که دموکراتیزم واقعی وجود داشته باشد و به جای قدرت پول و سرمایه، قدرت شورا‌ها و مردم شکل بگیرد.

 

 

 

دیدارنیوز در ادامه گفتگوی خود با مهمانان به یکی دیگر از ویژگی‌های فسادزای اقتصاد ایران یعنی پدیده خصولتی اشاره کرد و نظر آنان را جویا شد. فریبرز رئیس دانا در توضیح ساختار خصولتی گفت: خصولتی یعنی واحد ترکیبی خصوصی- دولتی. اگر شرکتی بیش از ۵۱ درصد آن متعلق به دولت باشد، دولتی قلمداد می‌شود و اگر بالای ۵۰ درصد متعلق به بخش خصوصی باشد، خصوصی خوانده می‌شود. خصولتی‌ها واحد‌های دولتی هستند که پاسخگوی مقررات دولت نیستند و مثل بخش خصوصی برای خود عمل می‌کنند. یا واحد‌های خصوصی هستند که متعلق به بخش‌های دولتی هستند. بنگاه‌ها و مؤسسات اگر دولتی و تابع دولت باشند و بالای ۵۰ درصد دولتی و یا بیش از ۵۰ درصد خصوصی باشد، برای آن‌ها مقرراتی وجود دارد، اما مؤسساتی که متعلق به سازمان‌ها و بنگاه‌ها و مؤسسات نظامی هستند، با خصوصی سازی‌هایی که دولت انجام داده مالک آن واحد شدند، اما کماکان می‌خواهند از خدمات دولتی استفاده کنند.
 

 

حسین اکبری در پاسخ به این سوال که چرا در ایران، مطالبات کارگری به جنبشی اعتراضی تبدیل نمی‌شود، به ویژگی‌های طبقه کارگر در ایران اشاره کرد و گفت: بر خلاف آنچه در اصل ۲۶ قانون اساسی آمده که مردم مجاز به راهپیمایی بدون سلاح هستند، حتی روز کارگر امکان انجام یک راهپپمایی ساده وجود ندارد، زیرا اگر این امکان وجود داشته باشد که نیروی کارگر به خیابان بیاید، قطعا مطالباتش را بیان می‌کند و پس از آن برای تحقق خواسته هایش فشار می‌آورد، بنابراین، چون هیچ امکانی برای بیان مطالبات کارگری وجود ندارد و همچنین نهاد‌ها و سازمان‌های کارگری نیز یا وجود ندارند یا فرمایشی و ناتوان هستند، کارگر‌ها به نیروی خود واقف نیستند و نمی‌توانند انتظاراتشان را به اعتراض تبدیل کنند؛ لذا نتیجه چنین وضعیتی این است که کارگر‌ها هیچ مشارکتی در تدوین قانون کار ندارند و همچنین عزمی برای اصلاح این قانون وجود ندارد.

اکبری افزود: لایحه اصلاح قانون کار به مجلسی می‌رود که حتی سه نفر نماینده کارگری در آن مجلس نیست. آن‌هایی هم که هستند مانند آقای محجوب، دائم العمر شده اند، قطعا چنین مجلسی قانونی به نفع کارگر‌ها تصویب نمی‌کند.

اکبری در ادامه و به صورت فهرست وار به عمده‌ترین مشکلات جامعه کارگری ایران به شرح زیر اشاره کرد.

۱- نبود قوانین و مقرراتی که بر روابط و مناسبات کارگری حاکم باشد

۲- فقدان آزادی ایجاد تشکلی که متعلق به کارگر‌ها باشد و از حقوق آن‌ها دفاع کند

۳- فقدان امنیت‌های شغلی و اجتماعی

۴- توان بدست آوردن و حفظ اموال و ثروت‌هایی که متعلق به کارگر و مال مردم است

اکبری در خصوص شرایط غیرانسانی که بر مناسبات کارگر و کارما حاکم است به مشاهدات شخصی اش در روز ۲۷ اسفند از یک کارخانه استناد کرد. مشاهداتی که به وضوح نشان می‌داد چگونه کارفرما با بی احترامی و گستاخی و با زور و تهدید، کارگر را وادار می‌کند که طی مکتوبی بنویسد که تمام حقوق و مزایای خود را دریافت کرده و هیچ شکایت و طلبی از کارفرما ندارد، بنابراین کارفرما برگه تسویه حساب سالانه را از کارگر می‌گیرد تا از پرداخت مطالبات و مزایای او شانه خالی کند، کارگر نیز، چون قراردادی ندارد یا اگر دارد سفید امضاست و همچنین همواره در ترس از دست دادن شغلش به سر می‌برد، نمی‌تواند با سایر دوستانش متحد شده و اعتراض کند.

دیدارنیوز با نگاهی به اعتراضات کارگری در سال ۹۶ و ۹۷ و رشد ۲۷ درصدی این اعتراضات در سال ۹۷ نسبت به سال ۹۶ از حسین اکبری پرسید که آیا اعتراضات کارگری از حیث کیفی هم رشد یافته و آیا می‌توانیم ادعا کنیم که شاهد شکل گیری یک طبقه پیشرو در میان کارگران ایران هستیم؟

اکبری در پاسخ گفت: ما طبقه پیشرو در طبقه کارگر نداریم، البته ممکن است نسل جدیدی از کارگران شکل گرفته باشند. آنچه مسلم است این است که اعتراضات، از حیث ذهنی و سازمانی رشد یافته اند، اما این رشد تا بدان حد نیست که ادعا کنیم کارگران برای زیست بهتر اعتراض می‌کنند، زیرا بررسی اعتراضات، نشان داده بخش عمده اعتراضات به حقوق‌های معوق است یعنی دفاع از حقوقی که در عوض آن کاری انجام شده؛ نه اعتراض برای سهم خواهی در مشارکت و توسعه. یا درمورد اعتراض همه به خصوصی سازی، گویا اعتراض به خصولتی بودن است در صورتی که اعتراض باید بر اساس این کار باشد، زیرا اعتراض به خصولتی سازی، این پاسخ را دریافت می‌کند که اگر خصوصی سازی درست انجام شود پیامد‌های مخرب به همراه نخواهد داشت. یا در رابطه با تأمین اجتماعی که خود خصوصی بوده و متعلق به کارگر‌های چند نسل است، چرا آقای رئیس جمهور می‌گوید واگذار کنید به بخش خصوصی؟ آخر چطور می‌شد آنچه متعلق به مردم است را به غیر واگذار کرد.

اکبری در پایان گفت: هنگامی می‌توان به جنبش کارگری امیدوار بود که کارگران، خواهان ایجاد تشکل‌های مستقل باشند و از این طریق بتوانند برای اصلاح قانون کار با ابزار اعتصاب و اعتراض، اعمال فشار کنند. برای ایجاد این تشکل‌ها موانع قانونی و فرا قانونی یا ذهنی وجود دارد بدین معنا که دستگاه‌های سرمایه داری، تمام وقت نیروی کار را معطوف می‌کنند به معیشت، یک کارگر باید روز و شب کار کند تا بتواند خرج خانه و هزینه تحصیل فرزندانش را بپردازد، زیرا مجبور است برای آموزش و بهداشتی که باید رایگان باشد پول بپردازد. کارگری که تحت چنین فشاری است بدون داشتن چشم انداز روشن، چطور به ایجاد تشکل بیندیشد.