شهرداری منطقه دو با سازندگان برج غیرقانونی زرین هرمزان به توافق رسید
دیدارنیوز ـ قاليباف رفته است اما راه او در شهرداري ادامه دارد. محمدباقر قالیباف در ايام انتخابات رياست جمهوري درسال 96 از تقسيم جامعه به دودسته چهار درصد اغنيا و 96 درصد فقرا و اختصاص تمامي منابع كشور به آن چهاردرصد سخن گفته بود. چهاردرصدي‌هايي كه به‌راحتي در تهران مقابل ديدگان اعضاي شوراي شهر و شهردار اصلاح‌طلب جولان مي‌دهند و برج غيرقانوني خود را مي‌سازند. مسئولان مربوطه در ديگر نهادها نيز راه سكوت را در پيش گرفته‌اند. هم‌اکنون در شهرک غرب تهران، برج بزرگی در حال احداث است که عالی‌ترین مقام قانونی کشور در زمینه ساخت‌وساز، آن را خلاف و غیرقانونی می‌داند و به‌صراحت دستور توقف آن را داده است اما عملیات اجرایی آن همچنان و بی‌هیچ مانعی، چه‌بسا با سرعت و شدت بیشتری نسبت به قبل، درحال انجام است.
داستان آخرين برج هرمزان مانند صدها برج ديگر پايتخت به ناتواني نهادهاي نظارتي و اجرايي در كنترل ساخت و ساز در تهران باز مي‌گردد. اما برج 27 طبقه هرمزان كه از خشت نخست خلاف ساخته شده است با تمامي برج‌هاي تهران يك تفاوت اساسي دارد. براي نخستين بار زور وزير راه و شهرسازي به برج‌سازان نرسيده است و باوجود لغو مجوز اين برج در شوراي عالي معماري و شهرسازي هر روز بر طبقات اين برج افزوده مي‌شود. گويا در روزهايي كه شوراي شهر تهران سرگرم استعفا و پس از آن انتخاب شهردار بوده، شهرداري منطقه دو با شركت عمران تكلار به‌عنوان سازنده آخرين برج هرمزان، توافقاتي انجام داده و درحال حاضر عمليات ساختماني اين برج از سر گرفته شده است.
خشت كجي به‌نام آخرين برج هرمزان
برج شماره ۲۱ (موسوم به زرین) آخرين برج در مجتمع هرمزان در شهرک قدس (غرب) تهران است که طرح آن در دهه 50 تصویب و از همان زمان با تاسیس شرکت عمران‌تکلار (به سهامداری بانک عمران وقت و یک شرکت یونانی) اجرایی می‌شود. در طرح مصوب این مجتمع، 17 برج 14طبقه با تراکم‌هایی مشخص، به‌همراه تعداد محدودی کاربری آموزشی، تجاری و ورزشی (برای تامین نیاز سکنه مجتمع) پیش‌بینی شده است. بخش بزرگی از این طرح تا زمان حضور شرکت یونانی در ایران اجرا می‌شود. با خروج سهامدار یونانی در دهه60، شرکت عمران‌تکلار زیر پوشش وزارت مسکن و شهرسازی وقت و بعدها بنیاد مسکن می‌رود. از آن سال‌ها به بعد، احداث مابقی طرح با اعمال تغییرات و گاهي تخلفاتی در کاربری‌ها، مساحت‌ها و تعداد طبقات برج‌های جدید همراه می‌شود؛ براي مثال بخش عمده‌ای از فضاهای تفریحی و ورزشی اجرا نمی‌شود اما در مقابل، برج‌هایی در این مدت ساخته می‌شوند که مساحت‌های بیشتری نسبت به طرح مصوب دارند؛ بعضی‌هاي‌شان به جای 14الي18 طبقه، بالای 20 طبقه دارند.
به هر ترتیب شركت عمران‌تکلار که موظف بود پس از پایان ساخت هفدهمین برج از مجتمع خارج شود و اداره آن را به مالکان بسپارد، به بهانه‌های مختلفی در مجتمع می‌ماند و ساختوسازهای جدیدی را آغاز می‌کند. در دهه 80 در فضای مشاعی شرقی مجتمع، سه برج جدید و مازاد بر طرح مصوب احداث می‌کند (برج نگین و برج دوقلوی نسترن). این برج‌ها بدون اخذ مجوزهای لازم احداث می‌شوند (مجوزها پس از اتمام عملیات اجرایی و قراردادن شهرداری در عمل انجام شده، کسب می‌شود!) که نتیجه آن این است که هم‌اکنون در مجتمع مسکونی هرمزان به‌جای 17برج طرح مصوب، 20 برج وجود دارد. تخلف دیگر شرکت در این سال‌ها تبدیل فضای کوچک تجاری (با مساحت مصوب 2500 مترمربع) به مجتمعی بزرگ بالغ بر 7000مترمربع، با تعداد زیادی واحد اداری و تجاری است.
در طرح مصوب، این فضای تجاری جهت خدمت‌رسانی داخلی به اهالی مجتمع پیش‌بینی شده‌است، حال آنکه اين شركت با افزایش مساحت، آن را تحت عنوان پروژه «مجتمع تجاری هرمزان» به غیر می‌فروشد. هرچند این فضای تجاری غیرقانونی به علت تخلفات آشکارش، سال‌هاست که به حکم دادگاه متوقف شده اما همچنان بخشی از راه‌های دسترسی مجتمع به‌دليل آن مسدود است.
اقدامات فوق در کنار تغییرات و تخلفات دیگری که در این سال‌ها شركت عمران تکلار در نقاط مختلف مجتمع مرتکب شد، مانع از این نبود که همچنان فرصت سوءاستفاده از فضاهای مشاعی مجموعه نباشد. این شرکت در دهه 90 دست به اجرای نقشه جدیدی زد و با خاکبرداری در قطعه دیگری از زمین‌های مشاعی، ساخت برج تازه‌ای را به نام «برج زرین» یا «برج 21»آغاز كرد. جالب اینجاست که در این پروژه جدید، علاوه‌بر فضای مشاعی ساکنان مجتمع، چند100 متر از زمین مجاور مسجد الزهرا (که احداث آن نیز برعهده اين‌شركت بوده) غصب شده‌است! با آغاز خاکبرداری پروژه، اعتراض ساکنان مجتمع که سابقه تخلفات پیشین عمران‌تکلار را به یاد داشتند، بالا گرفت و با همراه‌شدن رسانه‌ها ، شورای عالی معماری و شهرسازی ایران به موضوع ورود پيداکرد و دستور داد تا بررسی صحت اسناد و پروانه‌های این پروژه، عملیات اجرایی آن تا طراز همکف متوقف شود.
لغو مجوز برج هرمزان
در آذر 95، شوراي عالي معماري و شهرسازي نتیجه نهایی بررسی‌های خود را در قالب مصوبه‌ای خطاب به استاندار و شهردار تهران اعلام كرد. مصوبه ذكرشده به‌صراحت پروانه صادره در خصوص برج زرین (شماره 21) را خلاف ضوابط و مقررات طرح جامع و تفصیلی ساختوسازهای تهران تشخیص داده،چرا که نخست احداث آن بیشتر از سقف تراکمی مجاز (250) مصوب است و همچنين با استناد به ضوابط و طرح جامع و طرح تفصیلی تهران، احداث اين برج نیاز به مصوبه جداگانه کمیسیون ماده پنج و شورای عالی شهرسازی و معماری تهران دارد؛ در حالی که در این پروژه مجوزهای يادشده اخذ نشده است.
مصوبه قانونی شورای عالی معماری و شهرسازی ایران قاطع و صریح است. در روز تصویب آن، اسکلت برج 21 به طبقه سوم رسیده بود. مصوبه علاوه‌بر دستور به خروج شرکت عمران‌تکلار از مجتمع مسکونی هرمزان، تکلیف ساخت‌وساز انجام‌شده را نيز این‌گونه مشخص می‌کند:«ساختوسازهای مربوط به مجموعه ورزشی (که آن نیز تخلفی دیگر در این مجتمع است) و نیز برج شماره 21 (موسوم به زرین) در حد وضع موجود، متوقف و برای اختصاص به کاربری‌های خدماتی انتفاعی و غیرانتفاعی پشتیبان سکونت تثبیت شود». این مصوبه، بر مالکیت ساکنان هرمزان بر زمین و این پروژه صحه می‌گذارد.
صدور راي محكوميت در دستگاه قضا
يک ماه پس از ابلاغ مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری ایران در خصوص غیرقانونی بودن پروژه برج جدید 27 طبقه در فضاهای مشاع مجتمع مسکونی هرمزان و صدور دستور صریح «توقف عملیات ساختمانی» و «خروج شرکت عمران تکلار از مجتمع»، قاضی دادگاه تجدید نظر شعبه 106 قوه قضاییه نیز، در حکمی جداگانه این شرکت را محکوم کرده و دستور به رفع «تصرف عدوانی»، خروج و تحویل بخشی از زمین کارگاه ساختمانی به مسجد مجاور (مالک اصلی آن) داده است. این دو حکم قانونی به‌عبارت ساده‌تر نشان‌دهنده آن هستند که در ساخت این برج با زیرپا گذاشتن ضوابط و مقررات بالادستی، به حقوق چند هزار نفر از مردم و ساکنان این مجتمع تجاوز شده است.
شكايت در ديوان عدالت اداري
پس از صدور حکم شورای عالی معماری و شهرسازی، مالک برج به دیوان عدالت اداری درخصوص این حکم شکایت کرد. دیوان عدالت اداری نیز دستور توقف نسبت به رای شورای عالی معماری و شهرسازی صادر کرده است تا پرونده بررسی و رای پایانی آن صادر شود.
این دستور توقف، به‌صورت موقت است و البته این مساله موجب سوءاستفاده مالک شده و طی این مدت زمان، مالک اقدام به ادامه ساخت برج کرده است. طبق قانون، شهرداری باید این پروژه را تا تعیین تکلیف نهایی متوقف کند اما این اتفاق در دوران مديريت قاليباف رخ نداد و پس از تغيير شهردار تهران نيز تنها در يك مقطع زماني بسيار كوتاه پروژه متوقف شد.
انفعالي شايبه برانگيز
نكته قابل توجه درباره برج هرمزان، حضور محمدسعید ایزدی، معاون فعلي معماری و شهرسازی وزیر راه و شهرسازی است. او در روزهاي نخست شروع پروژه هرمزان، مديرعامل شركت مادر تخصصي عمران و بهسازي و همچنين سهامدار شركت عمران تكلار سازنده 21 برج هرمزان بود. شنيده‌ها حاكي از آن است كه او سهام خود را در شركت عمران تكلار واگذار كرده است. اما پس از انتصاب او به‌عنوان معاون وزير راه و شهرسازي، پرونده برج هرمزان ديگر پيگيري نشده و اين انفعال ايزدي، شايبه‌هاي بسياري را به‌وجود آورده است.
خطر در كمين جان چهار هزار شهروند
اما تخلفات شهرسازي همه ماجراي آخرين برج هرمزان نيست، اين بار پاي جان بيش از چهار هزار شهروند در ميان است. شهرداری منطقه دو اخطاري به برج‌های مسکونی هرمزان ابلاغ کرد که در آن تشریح شده بود به‌علت بسته شدن تنها خیابان مرکزی و مدخل امدادرسانی تعدادی از برج‌ها، در هنگام بروز هرگونه حادثه طبیعی یا انسان‌ساز، امکان تردد، امدادرسانی و تخلیه اضطراری ساکنان به‌دلیل انسداد تنها معبر ورودی و دسترسی به برج‌های مذکور میسر نیست.
در این نامه مالکان مجموعه برج‌های مسکونی هرمزان مورد خطاب قرار گرفته‌اند، حال آنکه آن‌ها هیچ اختیاری در مداخلات پیش آمده و انسداد معابر نداشته‌اند و شرکت عمران‌تکلار به‌شکلی خودسرانه با این پروژه غیر قانونی یا با فروش کاربری‌های مشاعی به‌غیر، این وضعیت را سبب شده است.
سوءاستفاده از ماجراي رفتن نجفي از شهرداري
يكي از ساكنان مجتمع هرمزان كه خواست نامش فاش نشود، به «قانون» درباره وضعيت آخرين برج هرمزان مي‌گويد:« در يك مقطع زماني بسيار كوتاه، شهرداري اقدام به توقف عمليات ساختماني در اين پروژه كرده اما بسيار كوتاه بود. پس از اين توقف كارگاه ساختماني سازندگان براي ايمن‌سازي آن درخواست فرصتي را از شهرداري كردند. در آن زمان شهرداري فرصت 10 روزهاي را به شركت عمران تكلار داد و نيوجرسي‌هاي را از مقابل كارگاه برداشت تا آن‌ها بتوانند بحث ايمن‌سازي سازه را انجام بدهند.
اما پس آن نيوجرسي‌ها هيچگاه بازنگشتند و شركت عمليات ساختماني را دوباره شروع كرد. اين بحث مصادف با زمان استعفاي نجفي و انتخاب شهرداري تهران بود.
شركت عمران تكلار از اين زمان و تغيير مديريت بهترين استفاده را كرده است».
توافق با شهرداري منطقه دو
اين شهروند با اشاره به اينكه بارها با سامانه 137 تماس گرفته‌ايم و هيچ اقدامي نشده است، مي‌گويد:« پاسخ تمام تماس‌هاي ما با سامانه 137، بررسي و در دست اقدام بود. اقدامي كه تاكنون آن را به‌چشم نديده‌ايم. در اسفند سال 94، حناچي معاون وقت وزير راه و شهرسازي دستور توقف پروژه را صادر كرد و در آن زمان پروژه در مرحله گودبرداري بود. پس از آنكه ديوان عدالت اداري دستور توقف نسبت به رای شورای عالی معماری و شهرسازی داد بررسی دوباره پرونده را اعلام كرد و تنها در يك ماه آن‌ها اقدام به ساخت دو طبقه كردند. پس از آن نيز پروژه با سرعت بيشتري پيش رفت و هنگامي‌كه شهرداري اقدام به توقف پروژه كرد، برج حدود 13 طبقه بود اما در حال حاضر به 28 طبقه رسيده است. در زمان سرپرستي سميع‌ا...مكارم در شهرداري تهران نيز، اتفاقات جديدي رخ داد و شنيده‌ها حاكي از آن است كه شهرداري منطقه دو اعلام كرده كه ادامه كار شركت عمران تكلار در برج زرين هرمزان بلامانع است».
حال پرسش اين است، باتوجه به اينكه حكم توقف پروژه از سوي شهرداري مركز صادر شده است، آيا شهرداري منطقه دو طبق قانون، صلاحيت اظهار نظر و صدور مجوز در اين باره را دارد؟
منبع: روزنامه قانون/نجمه جمشید‌ی/۸ خرداد ۹۷