صلاح گفته است که وابسته به هیچ جناح سیاسی نیست و فقط برای داشتن سودان بهتر به خیابانها میآید. او اظهار کرده است: «کشورمان بالاتر از هر حزب سیاسی و هر تقسیمات فرقهای است. روزی که آن عکس گرفته شد، من به ۱۰ نشست مختلف رفتم و شعر انقلابی خواندم. این حرکت باعث میشود مردم بسیار مشتاقتر شوند. در ابتدا با حدود شش زن شروع به آواز خواندن کردم، سپس این گروه واقعا بزرگ شد».
دیدارنیوزـ پرستو بهرامیراد: بالای سقف ماشین با انگشتی به سمت آسمان و لباسی از جنس عرف و سنت جامعهاش، آواز انقلابی میخواند، آوازی که قلب خارطوم را به لرزه انداخته است.
نقش زنان و فعالان حقوق زن در تظاهرات اعتراضی ماههای اخیر بسیار پررنگ بوده است. ماه گذشته میلادی با وجود دستور رئیس جمهوری سودان جهت آزادی زنان بازداشت شده در این اعتراضات، ۹ تن از این زنان در دادگاههای اضطراری به یک ماه زندان و ۲۰ ضربه شلاق متهم شدند.
آلاء صلاح در مصاحبه با گاردین گفته است: «من خوشحال هستم تصویری که در روز دوشنبه در تظاهرات پایتخت سودان گرفته شده، بسیار گسترده شده است. بسیار خوشحالم که عکس من اجازه میدهد مردم در سراسر جهان در مورد انقلاب در سودان بدانند».
وی در ادامه بیان کرده است: «از زمان آغاز قیام، هر روز در تظاهرات شرکت میکنم؛ زیرا والدینم من را تشویق کردند تا عاشق خانهام (کشورم) باشم».
آلاء صلاح اشاره کرده است که حضور زنان در نقش رهبری یک انقلاب در سودان تازگی ندارد و اگر به تاریخ سودان هم نگاه کنید میبینید که ملکههای بسیاری بر سودان حکومت کردهاند. شاید به همین دلیل است که به صلاح، لقب "کنداکه (قنداقه)" دادهاند که عنوان باستانی ملکههای سودان بوده است.
او در تظاهرات با لباسی سفید و گوشوارههایی که شبیه قرص ماه هستند دیده میشود؛ لباسی که پوشش سنتی زنان سودانی در محل کار است. بر روی گونه راست او هم خطهای سیاه رنگ به چشم میخورد. این احتمالا شبیهسازی زخمهای صورت قهرمانان برجسته از گذشته سودان است.
البته سودان کشوری است که قوانین سختگیرانهای برای پوشش زنان در آن وجود دارد. شلوار پوشیدن برای زنان ممنوع است و سالانه ۴۰ هزار تا ۵۰ هزار زن تنها به دلیل لباسی که به تن کردهاند توسط پلیس دستگیر میشوند. پوشش متفاوت آلاء صلاح نیز عملا در شهرت او بیاثر نبوده است. مادر صلاح، طراح لباسهای سنتی سودانی است و لباس صلاح در عکسها را نیز او طراحی کرده است. پدرش یک شرکت ساختمانی دارد و آلاء در رشته معماری در دانشگاه بینالمللی خارطوم درس میخواند.
او در یکی از ویدئوها خطاب به معترضین میخواند: «ما را به اسم دین سوزاندند ... ما را به اسم دین کشتند ... ما را به اسم دین زندانی کردند ... دین از آنها بری است ... دین میگوید بگذر ... نمیگوید ساطور به دست بگیر ... میگوید عبور کن و در مقابل بایست ... و با حاکمان مقابله کن » و در میان هر مصرع، معترضین میگویند: ثوره؛ به معنای انقلاب.
در سودان چه میگذرد؟
اعتراضات در سودان با هدف کنارهگیری «عمر البشیر»، رئیس جمهوری این کشور از ماه دسامبر سال گذشته میلادی آغاز شد و در روزهای اخیر در پی درگیر شدن نیروهای امنیتی با معترضان، ابعاد گستردهتری به خود گرفته است. نهم آوریل نیروهای امنیتی حکومت عمر البشیر به روی معترضانی که در مقابل وزارت کشور در خارطوم تجمع کرده بودند، آتش گشودند. رئیس جمهوری سودان در ماه فوریه در کشور وضعیت اضطراری اعلام کرد و در پی آن بسیاری از بازداشتشدگان این اعتراضات در دادگاههای اضطراری محاکمه شدند. عمر البشیر ۳۰ سال پیش با یک کودتای نظامی به قدرت رسید و از آن زمان قدرت را در این کشور قبضه کرده بود. معترضان خواستار کنارهگیری او هستند.
سودان زمانی نه چندان دور، بزرگترین کشور آفریقایی از نظر مساحت بود. این کشور از زمان استقلالش، جز کودتا راهی برای انتقال قدرت، تجربه نکرده بود و در جنگی فرسایشی به سر میبرد که نتیجه تفاوتهای قومیتی، نژادی و مذهبی ساکنین شمال و جنوب کشور بود. در نهایت، اهالی مسلمان و عربزبان شمال کشور با اشتراکات فرهنگی عمیقی که با مصر دارند از مسیحیان نیلیزبان جنوب جدا شدند و برای نخستین بار در تاریخ اتحادیه آفریقا، مرزهای پسااستعماری یک عضو این اتحادیه، بر خلاف اساسنامه آن، تغییر کرد. سودان جنوبی، سه چهارم منابع اندک نفت سودان را نیز از دست حاکمیت این کشور خارج کرد.
درست همزمان با صلح شمال و جنوب که در نهایت به جدایی جنوب در سال ۲۰۱۱ انجامید، حکومت مرکزی سودان با یک شورش مسلحانه جدی نیز در منطقه دارفور در غرب کشور روبهرو شد. شورشیان دارفور نیز اقلیت غیرعربی بودند که میگفتند علیه سیاستهای تبعیضآفرین اعراب دست به اسلحه بردهاند. در دارفور، یک گروه شبهنظامی عرب به مقابله با شورشیان غیرعرب برخواست و در جنگی که دهها هزارتن کشته شدند، اتهام نسلکشی علیه رهبران سودان مطرح شد. عمر البشیر در صدر حکومت شخصا متهم شد که از طریق حمایت از شبهنظامیان عرب، به نسلکشی، جنایات جنگی و جنایت علیه بشریت دست زده است. او در دیوان بینالمللی کیفری محاکمه شد و در نهایت به نخستین رهبری تبدیل شد که در زمان قدرت از سوی این دادگاه محکوم شد و برایش حکم جلب بینالمللی صادر شد.
علاوه بر جنگهای داخلی پیاپی و کاهش شدید درآمدهای دولت از منابعی مانند نفت، سودان با تحریمهای بینالمللی نیز روبهرو است و وخامت اوضاع اقتصادی، سال به سال بیشتر میشود. نقطه بحران این روند طولانی، دسامبر سال ۲۰۱۸ و افزایش قیمت نان و سوخت بود که به تظاهرات مردم انجامید. از آنجا، معترضین خواستار کنارهگیری عمر البشیر از قدرت شدند.
در حقیقت سودان شاهد یک انقلاب بزرگ بود که ثمره آن به سقوط دولت عمر البشیر انجامید. شاید پایان کار عمرالبشیر بهترین فرصت برای حکمرانی دموکراسی در این کشور باشد، اما سوابق اینگونه انقلابها در کشورهای اطراف سودان نشاندهنده اتفاقهای جالبی نیست. حال باید دید سرانجام این کشور به کدامین سمت حرکت میکند و تلاشهای زنان و مردانی مانند آلاء صلاح به کجا میرسد.