گفتگوی "دیدارنیوز" با کامیل احمدی به مناسبت روزجهانی مبارزه با ختنه زنان؛
دیدارنیوزـ ختنه زنان یکی از مهم ترین مصادیق خشونت علیه زنان و کاری غیر انسانی است که با ناقص‌سازی زنان در سنین کودکی، پیامدهای بسیار ناگواری را برای تمام عمر آنها رقم میزند. رواج این اقدام در برخی مناطق کشور، موجب شد تا برخی علما و مراجع نیز نسبت به آن واکنش نشان دهند. به عنوان مثال، آیت الله العظمی سیستانی در پاسخ به یک استفتاء که از ایشان پرسیده شده است:« آیا ختنه دختران واجب است یا فقط مستحب و سنت است؟» جواب دادند: « اگر منظور از ختنه دختر بریدن پوسته عضو جنسی زن باشد، صحیح آن است که این کار سنت شرعی نیست، بلکه در صورتی که به دختر آسیب برساند حرام می‌باشد. و اما قطع خود عضو جنسی زن و یا قطع قسمتی از آن به یقین جنایتی در حق دختر محسوب می‌شود و برای والدین هیچ‌گونه مجوزی در اقدام به آن وجود ندارد.»
دیدارنیوز در این خصوص، با کامیل احمدی مردم شناس و پژوهشگر که کتابی نیز در همین موضوع با عنوان « به نام سنت» نوشته و توسط نشر شيرازه منتشر شده است و فيلمى را هم با همين عنوان در آپارات در دسترس عموم قرار داده است، گفتگو کرده است. در ادامه، متن این گفتگو را بخوانید.
ختنه زنان خشونتی زیسته در فرهنگ
کامیل احمدی، انگیزه پژوهش خود در خصوص ختنه زنان را مشاهده تلاش‌های یونیسف در آفریقا در مبارزه با این پدیده دانست و گفت: پس از پایان تحصیلات و بازگشت به ایران، موضوع ختنه زنان را در میان زنان خانواده خودم دنبال کردم و متوجه شدم این رسم و آیین در میان مردم شهر‌های پیرانشهر، نقده، سردشت، بوکان و مهاباد، در گذشته رواج داشته و در آن زمان هم، کم و بیش دیده می‌شد. پس از این بود که کار میدانی خودم را که مدت ۸ سال طول کشید با موضوع ختنه زنان، در چهاراستان ختنه خیز ایران آغاز کردم.
احمدی در مورد رابطه میان مذهب و ختنه زنان گفت: ختنه زنان عملی است که بر اساس سنت های فرهنگی، عرفی و با توجیهات مذهبی و دینی انجام می شود. این مساله از حیث دینی، فارغ از دین اسلام یا هر دین دیگری است. بالاترین آمار ختنه زنان در جهان متعلق به آفریقا است و در میان یهودیان اتیوپی و اریتره، مسلمانان نیجریه، سومالی و سودان و طیفی از مسیحیان رواج دارد، بنابراین ختنه زنان یک پدیده اجتماعی و فارغ از دین است.
این پژوهشگر در ادامه به مناطق ختنه خیز در ایران اشاره کرد و گفت: در ایران در مناطق کردنشین آذربایجان غربی، بخش‌هایی از اورامانات، کردستان، بعضی از مناطق کرمانشاه و با درصد بالایی در هرمزگان و جزایر قشم، بندر آفتاب، بندرچارک، هرمز و میناب انجام می‌شود.از حیث گرایش مذهبی، عمل ختنه زنان در میان فرقه شافعی و سنی‌ها انجام می‌شود و در بعضی ازشهرها و روستاهایی که حدفاصل بین مناطق سنی‌نشین و شیعه‌نشین هستند نیز این عمل انجام می‌شود.
ختنه زنان ناقض حقوق بشر
این مردم شناس، ختنه زنان را به عنوان یکى از سنتهاى آسیب زا (HTP) بر شمرد که جامعه جهانى، آن را مصداق خشونت علیه زنان و کودکان دانست. ختنه زنان چهار نوع یا درجه دارد و در این عمل، تمام یا قسمتی از آلت تناسلی دختربچه در قسمت کلیتوریس بریده می‌شود که از منظر حقوق بین الملل، این عمل ناقص حقوق بشر، خشونت علیه زنان و عملى غیر قانونى است و براساس قوانین و تعهدهاى بین المللى که اکثر کشور‌ها از جمله ایران امضا کرده اند ممنوع اعلام شده و مجازات کیفرى براى والدین و ختانها در پى دارد. خوشبختانه در ایران حفیف‌ترین نوع ختنه انجام می‌شود.
هدف از ختنه زنان چیست؟
کامیل احمدی در توضیح هدف از ختنه زنان گفت: هدف نهایى از انجام این عمل، کاهش میل جنسی زن بوده و در بخشی از مناطق به دلایل مختلفی از جمله پیروى از سنت های اشتباه انجام می شود. وی ادامه داد: در برخی مناطق جهان نیز این عمل به منزله مرحله ای برای عبور از کودکی به زنانگی است، در برخی مناطق نیز به عنوان نوعی طب سنتی یا باور عامه انجام می شود، به این معنا که در این مناطق اعتقاد دارند که در بدن دختربچه ها خون سیاه یا خون کثیف وجود دارد و این عمل باعث می شود که این خون از بدن وی خارج شود، اما هدف و خاستگاه اصلی آن، همان کاهش یا کنترل میل جنسی زن، پیش از ازدواج است.
وی در ادامه صحبت خود به وجود ارتباط بین ختنه دختران و پدیده کودك همسری اشاره کرد و گفت: در مناطقی که ختنه دختربچه ها رایج است، ازدواج دختربچه ها نیز شیوع بیشتری دارد. به این معنا که در اغلب مناطق که روستایى بوده و از فقر اقتصادى و فرهنگى رنج مى برند، برای کاهش میل جنسی دختر و اینکه او بعد از رسیدن به سن بلوغ، وارد رابطه جنسی خارج از ازدواج نشود او را ختنه می‌کنند و دقیقا به همین علت نیز دختربچه را وادار به ازدواج زودهنگام می‌کنند که این موضوع نشان می‌دهد مردم این مناطق به ارتباط خارج از چارچوب ازدواج، تعصب نشان می‌دهند.
ضرورت آگاهی بخشی در خصوص ختنه زنان
کامیل احمدی در بخش ارائه راهکارها به موضوع ضرورت آگاهی بخشی در مناطق ختنه خیز اشاره کرد و گفت: خوشبختانه آمار ختنه زنان در ایران کاهش چشمگیری داشته که این مساله، دلایل متعددی دارد، از جمله مرگ ختانها در اثر کهولت که عمل ختنه را انجام می‌دهند و دنبال نشدن این حرفه توسط جوانترها، آگاه شدن مردم از طریق ابزارهای مدرن و رسانه‌ها و کم رنگ شدن سنت‌های فرهنگی غلط و ناقض حقوق انسانی؛ متاثر از نفوذ آگاهی های مدرن به درون آگاهی و فرهنگ عامه در مناطق ختنه خیز.
این پژوهشگر حوزه آسیب های اجتماعی با تاکید بر وجود آسیب های پایدار در زنان ختنه شده گفت: کاهش میل جنسی زن در روابط زناشویی از جمله این آسیب‌ها است که شدت آن با توجه به نوع و عمق برش متفاوت است.
وی در پایان افزود: این عمل به وسیله تیغ های غیر استاندارد و حتی تیغ ریش تراشی و آن هم بدون بى حسى به صورت غیربهداشتی انجام می شود که باعث از بین رفتن سنسورهای حساس زن شده و رضایت جنسی او را در زمان زناشویی مختل می کند. خون ریزی و عفونت از دیگر پیامدهای ختنه زنان است.