یارانه‌های پنهان به قشر آسیب پذیر، سهمی نمی‌دهد و شاید مجموعا ۲۰ درصد از سهم سرانه‌ای که حدود ۹۸۰ هزار تومان در ماه است استفاده کنند و حدود ۸۰ درصد آن را اقشار متوسط به بالا بهره مند می‌شوند. چرا اقشار ضعیف باید جور دهک‌های بالا را بکشند؛ در حالی که خود در فلاکت هستند؟ چرا ساختار هزینه‌ها در بودجه شفاف نیست؟
دیدارنیوز- اسفندیار عبدالهی: «هر ایرانی ۹۸۰ هزار تومان یارانه می‌گیرد.» این عبارت، ادعای محسن باقر زاده، دبیر کل حزب تدبیر و توسعه و کارشناس مسائل اقتصادی در گفتگو با دیدارنیوز است. وی با اشاره به سخنان محمد باقر نوبخت رییس سازمان برنامه وبودجه و علی لاریجانی رییس مجلس شورای اسلامی مبنی بر اینکه مبلغ ۹۵۰۰۰۰ میلیارد تومان از بودجه کشور سهم «یارانه‌های پنهان» است که همان یارانه غیر نقدی و غیر مسقیم است، گفت: وقتی قیمت عرضه شده با قیمت تمام شده تفاوت داشته باشد یارانه استفاده شده است.
وی افزود: وقتی مردم نتوانند قیمت واقعی کالا و خدمات را پرداخت کنند، دولت ورود می‌کند و به اندازه‌ای که مردم توان خرید داشته باشند ما به التفاوت آن را از منابعی که در اختیار دارد پرداخت می‌کند. تا اینجا کاری بسیار خوب است و از نظر شکلی، ایرادی به آن وارد نیست، در حال حاضر هم با توجه به فضای نامناسب اقتصادی، دولت مجبور است در جهت کمک به اقشار آسیب پذیر، کمک‌های غیر نقدی در قالب لایحه بودجه ارائه بدهد.
مدیرعامل اسبق شرکت هواپیمایی آسمان اضافه کرد: بحثی که وجود دارد در خصوص بهره برداران اصلی یارانه پنهان است. اگر ۹۵۰۰۰۰ میلیارد تومان ذکر شده را بر ۸۰ میلیون نفر جمعیت کشور تقسیم کنیم، سهم هر نفر ایرانی از این رقم در یک ماه ۹۸۰۰۰۰ تومان است. رقم یارانه غیر نقدی در بخش‌های انرژی، آب، حمل و نقل عمومی، آموزش، بسته‌های حمایتی و فرهنگی و انتشاراتی صرف می شود.
وی ادامه داد: طبق آمار سال ۹۶ دهک اول جامعه ۳۰۰۰۰ تومان، دهک دوم ۵۰۰۰۰ تومان و دهک سوم ۱۲۰۰۰۰ تومان در طول یک ماه درآمد دارد و هرچه شماره دهک بالا برود، رقم درآمد نیز بالا می‌رود. سوال اساسی اینجاست که دهک‌های اول تا پنجم، از رقم ۹۵۰ هزار میلیارد تومان چقدر استفاده می‌کنند؟ دهک‌های پایین به دلیل نداشتن تمکن مالی، اصولا نمی‌توانند از بسیاری از خدمات حمایتی و یارانه‌ای استفاده کنند.
باقرزاده خاطرنشان ساخت: برخی از خانواده‌ها در کشور هستند که از یک لامپ برای روشنایی استفاده می‌کنند و هرگز خودروی شخصی برای استفاده از بنزین ۱۰۰۰ تومانی نداشته اند، دهک‌هایی از مردم چون درآمد کافی ندارند به سفر نمی‌روند و کمترین استفاده را از خدمات دولتی می‌کنند، اکثر دهک‌های اول و دوم تحت پوشش کمیته امداد هستند و در یارانه‌ای که به نشریات و کتب داده می‌شود هم کمترین سهم استفاده را دهک‌های اول تا پنجم دارند.
دبیر کل حزب تدبیر و توسعه ایران اسلامی ادامه داد: بیشترین محل مصرف یارانه‌ها در دست شرکت‌ها و موسسات وابسته به دولت است، مانند یارانه‌ای که به توانیر و شرکت فراورده‌های نفتی داده می‌شود. ما روزانه ۱۵۰ هزار لیتر بنزین مصرف می‌کنیم که سهم هر ایرانی ۲ لیتر است یعنی سهم یارانه بنزین برای هر ایرانی در حدود ۸۰ سنت است، اما بخشی از جامعه هرگز از این ۸۰ سنت استفاده نمی‌کنند اما گروه و دهک دیگری ممکن است ۳۰ برابر از مزایای یارانه بنزین استفاده کنند. یارانه‌ای هم به خوراک دام و طیور تعلق می‌گیرد تا آنها در قیمت تمام شده لحاظ کنند، در اینجا هم شخصی می‌تواند ده کیلو گوشت یا مرغ تهیه کند و گروهی از مردم در ماه، یک عدد مرغ هم نمی‌توانند خرید کنند. کار دولت خوب و در جهت حمایت از مردم است، ولی مکانیسمی باید دیده شود که عدالت در مصرف، برپا گردد.
دولت رویکرد مدیریتی خود را به سمت و سوی «دولت رفاه شفاف» ببرد
این کارشناس مسائل اقتصادی افزود: یارانه‌های پنهان به قشر آسیب پذیر، سهمی نمی‌دهد و شاید مجموعا ۲۰ درصد از سهم سرانه‌ای که حدود ۹۸۰ هزار تومان در ماه است استفاده کنند و حدود ۸۰ درصد آن را اقشار متوسط به بالا بهره مند می‌شوند. چرا اقشار ضعیف باید جور دهک‌های بالا را بکشند؛ در حالی که خود در فلاکت هستند؟ چرا ساختار هزینه‌ها در بودجه شفاف نیست؟ و چرا نباید به شهروندان گفت بنزینی که در خوردو‌های در حال عبور می‌سوزد از جیب شماست؟
باقرزاده تاکید کرد: قشر آسیب پذیر، مجبور است صرفه جویی کند، ولی بقیه هرگز رعایت نمی‌کنند و همیشه لوستر‌های گران قیمتشان روشن و ماشین‌های لوکس تک سرنشین با باک پر و با بنزین یارانه‌ای آنها در حال چرخیدن در سطح شهر‌های کشور هستند. مشکل اصلی این است یارانه‌های غیر نقدی (پنهان) به صورت ردیف به ردیف شفاف نیست.
وی خاطرنشان کرد: به نظر می رسد دولت باید بتواند رویکرد مدیریتی خود را به سمت و سوی «دولت رفاه شفاف» ببرد و سهم هر ایرانی در قالب کارت اعتباری در اختیار خودش قرار گیرد که بتواند اصل صرفه جویی را در نظر داشته باشد و پر مصرف‌ها نیز مابه التفاوت مصرفشان را از جیب خود پرداخت کنند نه از جیب قشر آسیب پذیر.
باقرزاده افزود: ۹۵۰ هزار میلیارد تومان، عدد قابل گذشتی نیست و در صورت مدیریت صحیح، این رقم می‌تواند عدالت و صرفه جویی را حاکم کند. توزیع عادلانه یارانه پنهان که من معتقدم در قالب کارت اعتباری قابل اجراست یک جراحی اقتصادی بزرگ و شجاعانه است. در این صورت سهم یک خانواده پنج نفره در سال، از یارانه پنهان حدود ۵۷ میلیون تومان است، اگر این عدد را در اختیار خود مردم قرار دهیم و بازار را آزاد بگذاریم، اتفاقی که می افتد ایجاد توازن و تعادل در بازاری واقعی است.
وی یادآور شد: شرکت‌ها و سازمان‌های دولتی یارانه بگیر، بازدهی اقتصادی ندارند و فقط به دنبال حفظ شرایط موجود هستند؛ لذا جراحی اصلی باید از شرکت‌ها و ادارات تابعه دولت که بیش از ۷۰ درصد سهم یارانه را به خود اختصاص می دهند شروع شود.
در تولید و توزیع شیر پاستوریزه، حمل و نقل هوایی و زمینی، کشتیرانی و تاکسیرانی زیان می‌دهیم
باقر زاده با اشاره به اینکه شرکت‌های دولتی به فکر سودآوری و بهره وری نیستند، گفت: در دنیا برای هر ۱۵۰ مسافر هواپیما، حدود ۷۰ نفر نیروی انسانی لازم است؛ در حالیکه در شرکت‌های هواپیمایی دولتی ما، بین ۳۰۰ الی ۴۵۰ نیرو برای سرویس به ۱۵۰ مسافر از دولت حقوق می‌گیرند. این پول از جیب همه ملت خرج می‌شود، چرا به این نابرابری یارانه بدهیم؟
کارشناس مسائل اقتصادی افزود: ما اکنون در تولید و توزیع شیر پاستوریزه، حمل و نقل هوایی و زمینی، کشیرانی و تاکسیرانی زیان می‌دهیم، اصلا تنها موضوعی که اینجا مهم نیست سود دهی و بهره وری است. در کشور شاید فقط چند بانک، سودآور باشند، خانه‌ها و آپارتمان‌هایی داریم که سال‌ها بلا استفاده مانده و برای سکونت بنا نشده اند بلکه سازندگان و مالکان برای استفاده از جهش قیمت‌ها سرمایه گذاری کرده اند.
وی اضافه کرد: ما یک بیماری تاریخی، زمینه‌ای و سیستمی داریم. این سه مورد را باید درمان کنیم. باید قیمت تمام شده کالا و خدمات توسط کارشناسان اقتصادی احصا و مشخص شود. از نظر تاریخی همیشه دولت‌های ایران در اقتصاد به صورت دستوری حضور داشته اند و کاسبی کردن دستگاه‌های دولتی در کنار این دخالت بوده است که به یک رویه ومرض تاریخی تبدیل شده است.
باقرزاده به نقش احزاب اشاره کرد و گفت: نقش احزاب در ارائه برنامه در اینجا بسیار مهم است. احزاب پل بین دولت و ملت‌اند، باید همه جوانب زندگی را رصد و برای آن برنامه داشته باشند که هم به دولت‌ها ارائه دهند و هم برای جلب نظر مردم، برنامه‌ها و نظرات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی خود را دسته بندی کرده و در اختیار افکار عمومی قرار دهند.