حمله هوایی بامداد شنبه ارتش اسرائیل به ۲۰ مرکز نظامی در ۳ استان کشور بهانه ای شد تا در گفتوگویی با قاسم محبعلی و حسن بهشتیپور از صاحبنظران و کارشناسان مسائل سیاست خارجی به ابعاد این حمله و تبعات آن بپردازیم که مشروح این گفتوگو را در ادامه از نظر میگذرانید.
دیدارنیوز-حمله بامداد شنبه جنگندههای ارتش اسرائیل به شماری از مراکز نظامی در استانهای تهران، ایلام و خوزستان از فاز جدید تنشهای بین تهران و تلآویو رونمایی کرده و کنشگران جهانی و منطقهای به شکل گستردهای در تلاش برای مدیریت بحران و جلوگیری از افزایش این سطح تخاصم هستند. گفت و گوی دیدار با کارشناسان و متخصصان این حوزه را می خوانید.
محبعلی: تنها بازیگری که میتواند از تحرکات نتانیاهو جلوگیری کند، آمریکاست
در همین رابطه، قاسم محبعلی، مدیرکل پیشین اداره خاورمیانه وزارت امور خارجه در دولت اصلاحات و سفیر سابق کشورمان در مالزی و یونان در این باره به «دیدارنیوز» میگوید: البته، هنوز مختصات و اطلاعات دقیقی از میزان حملات اسرائیل منتشر نشده اما، آنچه در دسترس بوده، نشان میدهد که این حملات از بین چهار هدفی که پیشتر مطرح شده، صرفا به مراکز نظامی و موشکی صورت گرفته است. این حملات به این مراکز به گونهای حساب شده، صورت گرفته تا منجر به گسترش جنگ و افزایش سطح تخاصم در منطقه و بین طرفین نشود.
این، دیپلمات با سابقه، ادامه میدهد: دولت بایدن در هفتههای گذشته، تلاش زیادی برای محدود بودن حملات اسرائیل ترتیب داد و تلاش کرد تا اقدام نظامی تلآویو علیه تهران، محدود و حساب شده صورت بگیرد. کما اینکه در بیانیه کاخ سفید نیز بر همین مسئله صحه گذاشته و تاکید کردهاند که این حملات، همانگونه که گفته شد؛ محدود و مطابق خواست آمریکا پیش رفته است.
محبعلی، همچنین در ادامه با اشاره به نقش بازیگران منطقهای و بینالمللی در مهار تنشهای کنونی بین تهران و تلآویو، تصریح میکند: هیچیک از بازیگران منطقهای خواستار گسترش جنگ، فراتر از غزه و لبنان نیستند. چرا که منافع همه در صورت وقوع یک جنگ بزرگ به خطر خواهد افتاد، لذا طبیعی است که دولتهای منطقه در مواضع رسمی خود، اقدام به محکوم کردن حملات اسرائیل علیه ایران کنند. اما با این وجود، میتوان گفت که چه بسا در برخی از کشورهای منطقه، فاصلهای میان سیاستهای اعلامی و اعمالی آنها وجود داشته و این برخی دولتها از تنشهای بین تهران و تلآویو سود ببرند. به هر حال، کشورهای منطقه این توانایی را ندارند که جلوی تحرکات اسرائیل را بگیرند و تنها بازیگری که میتواند از اقدامات و تحرکات اسرائیل جلوگیری کرده و مانع گسترش جنگ شود، آمریکا خواهد بود.
مدیرکل پیشین خاورمیانه وزارت خارجه در دولت اصلاحات، همچنین اشارهای نیز به سیاستهای پکن و مسکو در قبال تنشهای منطقه داشته و یادآور میشود: مواضع آشکاری را از سوی این دو بازیگر بینالمللی در قابل تحولات منطقه شاهد هستیم اما، چین در این بین، حتما از گسترش تشنج در منطقه سود نمیبرد و این در حالی است که روسیه، احتمالا موضع متفاوتی در عمل در این باره دارد. در این باره اما، این نکته را هم باید مورد اشاره قرار داد که روسها با توجه به تحرکاتی که در منطقه و در اسرائیل صورت گرفته بود، احتمال حمله نتانیاهو را به اطلاع تهران رسانده بودند.
وی همچنین در پایان بر لزوم پیگیری دیپلماتیک اقدام تجاوزکارانه اسرائیل علیه تمامیت ارضی کشور، تاکید کرده و تصریح میکند: تهران باید این مسئله را از طریق شورای امنیت سازمان ملل به صورت جدی، همهجانبه و گسترده مورد پیگیری قرار دهد. چرا که اگر این روند، کنترل نشود ما باید آماده ورود به یک جنگ تحمیل شده و گسترده باشیم.
بهشتیپور: ایران باید بیش از هر زمان دیگری خویشتنداری کند
همچنین، حسن بهشتیپور، تحلیلگر ارشد مسائل بینالملل نیز در گفتگویی با «دیدارنیوز» به ابعاد این مسئله پرداخته و معتقد است: به نظر من بر خلاف عملیات روانی که ظرف مدت ۲۵ روز گذشته از سوی اسرائیل برای حمله به ایران شاهد بودیم و مرتبا از عملیات پشیمانکننده و تعابیر هشدارآمیزی از این دست توسط تلآویو استفاده میشد، عملا عملیات گسترده و موفقی را از سوی نتانیاهو شاهد نبودیم.
این تحلیلگر ارشد مسائل منطقه، معتقد است: عملیات اسرائیل به صورت محدود و صرفا به مراکز نظامی صورت گرفته و این، نشانگر مدیریت بحران واشنگتن در مهار تلآویو برای حمله به تهران بوده است. نتانیاهو، بقای دولت خود را در گسترش جنگ و درگیر کردن آمریکا در تخاصم با ایران میبیند و شکل حملات بامداد شنبه اسرائیل، نشانگر توفیق دولت بایدن در جلوگیری از حمله اسرائیلیها به مراکز هستهای و زیرساختهای صنعتی و نفت و گاز کشور بوده است. البته نباید از این مهم هم غافل باشیم که ایران نیز با اتکا بر توان موشکی خود و دادن هشدار، مبنی بر اینکه در صورت وقوع چنین حملاتی، متقابلا به دیمونا و سایر مراکز هستهای و زیرساختی حمله میکند، نقش قابل توجهی در بازدارندگی و جلوگیری از گستردگی حملات اسرائیل ایفا کرد.
وی همچنین، یادآور میشود: به هر حال، نیروهای پدافندی کشور نیز، خط آتش خوبی در مقابل این حملات تدارک دیده و به رغم تبلیغات وسیع اسرائیلیها و اعزام بالغ بر ۱۴۰ جنگنده در این عملیات، خوشبختانه در عمل، توفیق قابل توجهی حاصل نکردند.
بهشتیپور در پایان نیز، تصریح میکند: نتانیاهو و تیم او به شدت علاقمند به گسترش دامنه جنگ و دمیدن بر آتش هر تخاصمی در منطقه، بخصوص علیه ایران است. چرا که او به خوبی میداند که همین حالا اگر در غزه یک آتشبس برقرار شده و وضعیت منطقه به یک صلح موقت برسد، باید کنارهگیری کرده و عملکرد خود و کابینهاش را به کمیته تحقیق و بررسی که در داخل اسرائیل تشکیل شده، بسپارد. به نظر من و بر همین اساس، ایران باید بیش از هر زمان دیگری خویشتنداری کند تا شاهد دست یافتن نتانیاهو به خواستههای جنگافروزانهاش نباشیم.