درپی حمله موشکی گسترده تهران به تل‌آویو، بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل ادعا کرده که پاسخ به این حمله انجام خواهد شد اما مقامات ایران می‌گویند در صورت این اقدام، پاسخ شدیدتری در انتظار تل‌آویو خواهد بود.
دیدارنیوز: این مطلب را با ترجمه اختصاصی دیدار بخوانید با این توضیح که لزوما مطالب درج شده در این مقاله مورد تایید دیدار نیست و تنها جهت اطلاع خوانندگان منتشر شده است.
منبع: سی ان ان
نویسنده: هلن اندرسون
مترجم: حمید رضا بابایی
خاورمیانه بیش از هر زمان دیگر به سمت جنگ تمام عیار منطقه‌ای پیش می‌رود، زیرا اسرائیل قول داده است پاسخ شلیک گسترده موشک‌های بالستیکی ایران به اسرائیل را در سه‌شنبه شب گذشته خواهد داد، حملاتی که به یک روز از تشدید درگیری‌ها و تنش‌ها پایان داده بود.
بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل چند ساعت پس از آن حملات غیرمترقبه گفت، "ایران امشب مرتکب اشتباهی بزرگ شد و بهای آن را خواهد پرداخت."
ایران با شلیک پیاپی ۲۰۰ موشک به اهدافی در اسرائیل، گسترده‌ترین حمله این‌چنینی را رقم زد تا آژیر‌های خطر در سراسر اسرائیل به صدا درآید و سیستم دفاع موشکی پیچیده آن فعال شود.
رهبران ایران اعلام کردند هدف از این حملات هشدار به اسرائیل بوده است تا با دشمن دیرینه خود وارد جنگ مستقیم نشود. آن‌ها همچنین تاکید کردند هرگونه اقدام متقابل اسرائیل با حملات "قوی‌تر و دردناک‌تر" مواجه خواهد شد.
تشدید درگیری‌ها حدود ۲۴ ساعت بعد از آغاز عملیات زمینی اسرائیل در لبنان علیه حزب‌الله رخ داد، گروه مسلح قوی که از حمایت ایران برخوردار است. چند روز پیش نیز اسرائیل در حملاتی در بیروت، سید حسن نصرالله رهبر حزب‌الله را ترور کرده بود.
گسترش جنگ‌های منطقه‌ای
حمله سه‌شنبه، وضعیت مناقشه را در منطقه بیشتر تغییر داد، به گونه‌ای که جنگ گروه‌های نیابتی ایران به سمت تقابل مستقیم میان ایران و اسرائیل، دو قدرت بزرگ منطقه، پیش رفته است.
یک منبع نظامی اسرائیلی به سی ان ان گفت، در حمله ایران چندین موشک به پایگاه‌های نظامی اسرائیل اصابت کرد، وی، اما تاکید کرد این تاسیسات دچار خسارات عمده نشدند.
این دومین باری است که ایران در سال جاری، اسرائیل را هدف حملات هوایی قرار داده است، اما حملات سه‌شنبه ابعادی متفاوت داشت.
در آوریل گذشته، ایران با پهپاد و موشک، اسرائیل را هدف حملات گسترده قرار داد، که اولین حمله مستقیم از خاک ایران به اسرائیل بود. آن حملات به تلافی تهاجم اسرائیل به کنسولگری ایران در سوریه صورت گرفت. (چندین نفر در حمله صیهونیست‌ها کشته شدند)
ایران ۷۲ ساعت پیش از آن حمله، بابت آن هشدار داده بود که از نظر بسیاری منابع، هدف از آن اقدام کاستن از میزان تلفات اسرائیل بود و از طرفی تقریبا تمام ۳۰۰ پرتابه‌های ایران در آن حمله به وسیله سیستم‌های دفاعی اسرائیل خنثی شد.
اسرائیل نیز یک هفته بعد، در حمله‌ای محدود به ایران، پاسخ داد. اما اسرائیل این بار تنها چند ساعت پیش از آغاز حمله، از آن مطلع شد. در حملات سه‌شنبه گذشته، مقر سازمان اطلاعات اسرائیل – موساد – در تل‌آویو دومین شهر بزرگ اسرائیل و همچنین پایگاه‌های نیروی هوایی نواتیم و تل نوف هدف قرار گرفت.
ژنرال پت رایدر سخنگوی پنتاگون اعلام کرد گستردگی حملات سه‌شنبه، دو برابر حمله آوریل بود. در این حمله از موشک‌های بالستیک بسیار بیشتری استفاده شد که ساقط کردنشان دشوارتر است. این امر بیانگر تهدیدی واقعی علیه شهروندان اسرائیل است که بسیاری از آن‌ها در مدت حمله، به پناه‌گاه رفته بودند.
در حالی که ارتش اسرائیل اعلام کرد اکثر موشک‌ها ردگیری شده بود، برخی از آن‌ها در اسرائیل فرود آمد و ظاهرا خساراتی نیز به بار آمده است. به گفته مقامات، موج انفجار‌ها نیز به منازل مسکونی در مرکز اسرائیل خساراتی وارد کرد.
آیا دیپلماسی در خاورمیانه شکست خورده است؟
تا اینجای کار، تلاش‌های دیپلماتیک برای حصول توافق میان اسرائیل و حزب‌الله شکست خورده و مذاکرات آتش‌بس و بازگشت گروگان‌ها میان حماس و اسرائیل هم نتیجه‌ای درپی نداشه است.
برخی منابع به سی ان ان گفته‌اند، حتی تا چند هفته پیش برخی مقامات ارشد آمریکایی در محافل خصوصی می‌گفتند، واشنگتن از طریق تلاش‌های بازدارنده و دیپلماتیک حمله گسترده ایران را علیه اسرائیل خنثی کرده است.
جاناتان پانی‌کف، تحلیلگر ارشد سابق امور منطقه می‌گوید، "به نظرم، نصرالله آخرین مساله برای ایران بود."
در شرایطی که ظاهرا اسرائیل مایل نیست به دشمنان خود در منطقه امتیازی بدهد و هیچ راه جایگزینی هم وجود ندارد، حملات سه‌شنبه گذشته آشکارترین علامت از بروز جنگی است که نسبت آن نگرانی زیادی وجود داشت و احتمالا چنین جنگی درخواهد گرفت.
در همین حال آمریکا و اسرائیل، این حمله را بی‌اهمیت توصیف کرده‌اند. اسرائیل مدعی است حملات شکست خورده است.
چطور به اینجا رسیدیم
در مدت تقریبا یک سال جنگ، تنش‌های فزاینده بار‌ها منطقه را تا آستانه جنگی تمام عیار قرار داده است.
تهاجم زمینی اسرائیل به جنوب لبنان در روز‌های اخیر، جبهه‌ای کاملا جدید از جنگ را گشوده و این در حالی است که اسرائیل حملات خود را به سایر شبه‌نظامیان تحت حمایت ایران از جمله حوثی‌های یمن نیز تشدید کرده است.
اسرائیل در یک رشته حملات گسترده هوایی و تهاجم به لبنان، رهبران حزب‌الله را حذف کرده، زیرساخت‌ها و توانمندی‌های این جنبش را هدف قرار داده است. در این حملات صد‌ها نفر کشته و حدود یک میلیون نفر آواره شده‌اند. منازل مسکونی فراوانی هم به همراه مناطق مختلف ویران شده است.
یک سال از جنگ اسرائیل علیه غزه می‌گذرد. این جنگ با تهاجم حماس به اسرائیل آغاز شد، اما در جنگ پس از آن، بیش از ۴۲ هزار فلسطینی کشته شده، اکثر مناطق در غزه ویران شده و بحران انسانی فاجعه‌باری رخ داده است.
حماس، حزب‌الله و حوثی‌ها، همگی بخشی از ائتلاف تحت رهبری ایران هستند که یمن، سوریه، غزه و عراق را دربر می‌گیرد. این گروه‌های مقاومت از زمان آغاز جنگ غزه، به اسرائیل حمله کرده‌اند. آن‌ها می‌گویند تا زمان برقراری آتش‌بس در غزه، حملات خود را به اسرائیل متوقف نخواهند کرد.
اقدامات احتمالی دوطرف چه خواهد بود؟
ایران تلاش کرده است تا حمله خود را، پاسخی حساب شده به اقدامات مکرر تنش‌آفرین اسرائیل نشان دهد.
سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران اعلام کرد در حملات روز سه‌شنبه، مراکز نظامی و امنیتی اسرائیل هدف قرارگرفته و پاسخی بوده است به اقدام اسرائیل در ترور نصرالله و سایر فرماندهان مقاومت از جمله اسماعیل هنیه رهبر سیاسی سابق حماس که در ماه ژولای در تهران ترور شد.
تررو هنیه- مردمی‌ترین رهبر حماس- در شرایطی صورت گرفت که وی برای شرکت در مراسم آغاز به کار ریاست جمهوری مسعود پزشکیان، رئیس جمهوری اسلامی ایران، در تهران به سر می‌برد. به دنبال این اقدام، تمام دنیا با اضطراب منتظر واکنش تهران بود.
چندین ماه خبری از واکنش ایران نشد و با توجه به عواقب جنگ تمام عیار در خاورمیانه، تنش‌ها ظاهرا کاهش یافت. اما عملیات ترور اسرائیل و جنگ رو به گسترش در لبنان، معادله را به سرعت تغییر داده است.
نتانیاهو روز شنبه سخنرانی آتشین علیه ایران کرد و گفت اسرائیل "در حال تغییر توازن قدرت در منطقه است" و این که "هیچ مکانی درایران نیست که اسرائیل به آن دسترسی نداشته باشد."
وی مدعی شد، مرگ نصرالله ضروری بوده است تا هزاران اسرائیلی ساکن مناطق مرزی با لبنان که به دلیل موشک باران حزب‌الله آواره شده‌اند، به خانه‌هایشان بازگردند و با حملات بیشتر این گروه علیه اسرائیل مقابله شود.
مقامات آمریکایی از مدت‌ها قبل تصریح کرده‌اند که هم ایران و هم رهبران ارشد حزب الله خواستار خودداری از جنگ تمام عیار با اسرائیل هستند، حتی با وجود آن که هر دو، با اسرائیل تبادل آتش داشته‌اند.
یک نگرانی عمده دیپلمات‌های آمریکایی و عربی آن است که اسرائیل احتمالا به داخل ایران از جمله تاسیسات اتمی آن حمله کند. نفتالی بنت نخست وزیر سابق اسرائیل خواستار آن شده است که اسرائیل با نابود کردن برنامه هسته‌ای ایران، پاسخ حملات آن را بدهد.
اما ایران تصریح کرده است هرگونه واکنش اسرائیل به تشدید درگیری‌ها منجر خواهد شد. مسعود پزشکیان رئیس جمهوری اسلامی ایران گفته است، حملات روز سه‌شنبه "تنها بخشی از توان ما بوده است."
به گفته مالکوم دیویس، تحلیلگر ارشد امور راهبرد دفاعی در موسسه سیاست راهبردی استرالیا، اسرائیل هم‌زمان که عزم خود را جزم می‌کند تا به حملات موشکی ایران پاسخ دهد، احتمالا نگاهی به تاسیسات اتمی ایران هم دارد.
دیویس در گفتگو با بکی اندرسون در سی ان ان گفت، "از منظر اسرائیل، نمی‌توان به ایران اجازه داد به سلاح‌های هسته‌ای دست یابد. قطعا فشار‌های شدیدی در داخل کابینه نتانیاهو وجود دارد تا این مراکز هسته‌ای ایران هدف حمله قرار گیرند و برنامه تسلیحات اتمی تهران، احتمالا تا چند سال، به تاخیر بیفتد. (جمهوری اسلامی ایران بار‌ها ادعای اسرائیل و هم‌پیمانان آن را در خصوص تلاش برای تولید بمب اتمی رد و تاکید کرده است، هدف از این برنامه، تولید انرژی است) و حزب‌الله نیز با زاردخانه تسلیحاتی خود همچنان رقیبی خطرناک برای اسرائیل است.
اما سلام وکیل، مدیر برنامه خاورمیانه و شمال افریقا در موسسه چتم هاوس معتقد است تهران احتمالا امیدوار است "بردباری وجود داشته باشد."
وی نیز به اندرسون در سی ان ان گفت، "ایران تلاش می‌کند برخی خطوط قرمز را کنار بگذارد، و به خوبی هم می‌داند که در موضع دفاعی قرار دارد، و این که بابت حزب‌الله امتیاز دهد، و این که توانایی متعارف سنتی را برای جنگ با اسرائیل ندارد."
دخالت آمریکا
آمریکا، نزدیک‌ترین متحد اسرائیل و بزرگ‌ترین تامین کننده تسلیحاتی آن، می‌گوید درباره واکنش به هرگونه حمله، با اسرائیل هماهنگ خواهد کرد. متیو میلر سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا گفته است، (حملات ایران به اسرائیل) عواقبی درپی خواهد داشت.
رزم‌ناو‌های آمریکایی برای رهگیری موشک‌های ایران، موشک پرانی کرده‌اند و در همین حال آمریکا در هفته‌های اخیر، سربازان و رزم‌ناو‌های بیشتری را به منطقه گسیل داشته است.
از زمان آغاز جنگ اسرائیل در غزه، سربازان آمریکایی نیز هدف حملات شدید گروه‌های نیابتی ایران قرار گرفته‌اند. در ژانویه گذشته، در حمله پهپادی به یک پایگاه کوچک آمریکا در اردن، سه نظامی آمریکایی کشته و بیش از ۳۰ نفر دیگر زخمی شدند.
در این مدت، آمریکا بار‌ها به حمایت شدید از اسرائیل برخاسته است. لوید آستین، وزیر دفاع آمریکا گفته است واشنگتن برای حمایت از نیرو‌ها و منافع آمریکا در خاورمیانه، "هرگز تردید نخواهد کرد"، و این که آمریکا آماده است از نیرو‌های آمریکایی و اسرائیل دفاع کند.
ایران نیز بار‌ها هشدار داده است، هرگونه حمله اسرائیل به تلافی اقدام تنبیهی نیرو‌های مسلح جمهوری اسلامی ایران، واکنش شدیدتر و کوبنده تهران را درپی خواهد داشت.