آلودگی پلاستیکی که به «آلودگی سفید» معروف است، طی چند دهه اخیر تبدیل به یکی از معضلات بزرگ زیست‌محیطی شده است. آمار‌های جهانی نشان از این دارد که روزانه سه و نیم میلیون تن در سراسر دنیا زباله تولید می‌شود که این رقم می‌تواند نفس محیط‌زیست را به شماره بیاندازد.
دیدارنیوزـ پرستو بهرامی‌راد: شاید غم‌انگیزترین چهره دریای خزر را این روز‌ها شاهد هستیم که ساحل ماسه‌ای آن محل انباشت پلاستیک‌ها شده است. جنگل‌ها، آبشارها، رودخانه‌ها و بسیاری از نقاط طبیعت زیبا و بکر کشور نیز از این شرایط ناهنجار مستثنی نبوده و نیستند.
مرگ سالانه هزاران گونه از جانوران آبزی و غیرآبزی، به دلیل بلعیدن اشتباهی پلاستیک صورت می‌گیرد. همچنین با توجه به مواد مورد استفاده در ساخت پلاستیک‌ها، تجزیه این مواد در طبیعت می‌تواند صد‌ها سال و حتی دو تا چهار قرن طول بکشد. این مسائل نشان از خطرناک بودن پلاستیک برای طبیعت دارد و به همین دلیل، دستیابی به راهکاری برای عدم استفاده از پلاستیک، نظر بسیاری از افراد را به خود جلب کرده است.
آلودگی پلاستیکی که به «آلودگی سفید» معروف است، طی چند دهه اخیر تبدیل به یکی از معضلات بزرگ زیست‌محیطی شده است. آمار‌های جهانی نشان از این دارد که روزانه سه و نیم میلیون تن در سراسر دنیا زباله تولید می‌شود که این رقم می‌تواند نفس محیط‌زیست را به شماره بیاندازد. ایران هفدهمین جمعیت جهان را دارد، اما با مصرف سالانه ۵۰۰ هزار تن پلاستیک، پنجمین کشور مصرف کننده پلاستیک است. همچنین از میزان پلاستیک‌های تولید شده در یک سال، فقط ۹ درصد آن به چرخه بازیافت برگشته است و این بدان معناست که عمده ضایعات پلاستیکی، در محیط زیست و طبیعت پراکنده باقی می‌مانند.
نبض ضعیف محیط‌زیست ایران
شاید بخشی از مصرف پلاستیک اجتناب ناپذیر باشد، اما روندی که در ایران اتفاق افتاده، نگران کننده است. مصرف روز افزون مواد پلاستیکی، ظروف پلیمری و نایلکس که مشکلات بهداشتی، زیست‌محیطی، اقتصادی و اجتماعی بسیاری را در پی دارد به الگوی نامناسبی برای خانواده‌های ایرانی تبدیل شده که به دلیل عدم بازیافت پسماند‌های ناشی از این مواد و طولانی بودن فرایند تجزیه پذیری، تهدیدی برای سلامتی مردم و محیط‌زیست کشور تلقی می‌شود.
بخشی از مصرف بی رویه پلاستیک به هزینه‌های مصرف و خرید پلاستیک ارزان‌تر از متوسط جهانی بر‌می‌گردد و مسئله نگران کننده دیگر، قوانینی است که در کشور ما وجود دارد که نه تنها منع‌کننده استفاده از پلاستیک نیست بلکه به نحوی مشوق استفاده از پلاستیک نیز هست.
از سوی دیگر در بعد فرهنگی نیز ما هنوز به این بلوغ که باید به محیط‌زیست خود احترام بگذاریم نرسیده‌ایم. برای نمونه در اعیاد و مراسم‌های مذهبی و... شاهد مصرف بی‌رویه پلاستیک در شهر‌ها و روستا‌ها هستیم و همین موضوع زنگ خطر را برای بسیاری به صدا درآورده است.
مبارزه با قاتل طبیعت
مدتی است که در فضای مجازی با راه‌اندازی کمپین‌هایی برای عدم استفاده از پلاستیک، تلاش می‌شود مصرف این محصول کاهش یابد. سایت خبری دویچه‌وله نیز به تازگی از افراد سلبریتی هر حوزه درخواست کرده که در کمپن #نه_به_پلاستیک شرکت کنند. همچنین بعضی از سلبریتی‌ها و اینفلوئنسرهای اینستاگرامی و تویتتری نیز در همین مسیر، کمپین‌های مختلفی را راه انداخته‌اند.
«نیکو طاهری» از اینفلوئنسرهای اینستاگرامی است که راهکار تهیه کیسه‌های پارچه‌ای برای خرید روزانه را بهترین گزینه برای نجات محیط‌زیست می‌داند و تبلیغ استفاده از کیسه‌های پارچه‌ای را در پیج خود انجام می‌دهد و در بین سلبریتی‌های سینما نیز مهناز افشار و هدیه تهرانی از فعالان این حوزه هستند.
در حقیقت بهترین و ارزان‌ترین روش برای جلوگیری از مصرف بی‌رویه پلاستیک، آموزش و تبلیغات در این امر است تا بتوان مردم را متقاعد کرد که پلاستیک را از سبد کالای خود حذف کنند، اما همین کار برای این حجم از مصرف پلاستیک کافی نخواهد بود و ارگان‌های اجرایی و تقنینی نیز باید به این موضوع ورود کنند تا آیندگان این کشور زیر خروار‌ها پلاستیک دفن نشوند.
ما نمی‌توانیم پلاستیک را حذف کنیم، ولی می‌توانیم ماهیت پلاستیک را به‌نحوی تغییر دهیم که از یک عنصر آلاینده و مخرب محیط‌زیستی به یک عنصر دوستدار محیط‌زیست تبدیل شود. اولین راه نجات زمین، استفاده از کیسه‌های سازگار با محیط‌زیست است که تولید آن‌ها در کشور بسیار اندک است. این در حالی است که این کیسه‌های سازگار در صورت دور انداخته شدن در محیط غیر سمی، ظرف کمتر از یک سال در معرض تابش نور خورشید تجزیه می‌شوند و آثاری از خود بر جای نمی‌گذارند، اما بیشتر کیسه‌های پلاستیکی برای تجزیه کامل به ۱۰۰۰ سال زمان نیاز دارند و عمر آن‌ها بیش از ۱۰ برابر عمر انسان است. در بیشتر کشور‌های جهان در سوپر مارکت‌ها، کیسه پلاستیکی باید خریداری شود و این مسئله انگیزه‌ای شده است که از کیسه‌های پارچه‌ای یا چند بار مصرف استفاده شود.
تولید کیسه‌های سازگار، احتیاج به حمایت دارد و این در حیطه کاری مسئولین کشور قرار می‌گیرد. قوانین باید برای صاحبان مشاغل، صنایع و مردمی که داوطلبانه در تلاش برای کاهش استفاده از پلاستیک در سبد مصرفی هستند، انگیزه ایجاد کند و دولت از سرمایه‌گذاری درتولید پلاستیک‌های تجدید پذیر حمایت کند.
باید تا دیر نشده است ممنوعیت استفاده از کیسه‌های پلاستیکی و ظروف پلاستیکی همه‌گیر شود و مسئولین نیز به این حوزه ورود کنند تا بیش از این محیط‌زیست ایران به نابودی نزدیکتر نشود.