حسین امیرعبداللهیان، وزیرخارجه کشورمان در گفتگو با یک شبکه آمریکایی درباره حادثه اصفهان اظهار داشت: برای ما اثبات نشده است که ارتباط بین این ریزپرنده‌ها و رژیم اسرائیل وجود داشته باشد. اما در صورتی که رژیم اسرائیل قصد ماجراجویی و اقدام علیه منافع ما را داشته باشد، پاسخ بعدی ما فوری و حداکثری خواهد بود.
دیدارنیوز: وزیر امور خارجه ایران تسلیحات مورد استفاده در حادثه اصفهان را به اسباب بازی کودکان تشبیه کرد.
مصاحبه حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران با تام یاماس، مجری شبکه ان بی سی (NBC) را می‌خوانید.
مجری: آقای وزیر امور خارجه، از جنابعالی برای پذیرش مصاحبه با ما قدردانی می‌کنیم. همه می‌دانیم که دوران پرتنشی است. بینندگان آمریکایی که در حال حاضر این مصاحبه را تماشا می‌کنند، بسیار نگران یک جنگ فاجعه‌بار میان اسرائیل و ایران هستند. پیام شما برای آن‌ها چیست؟
امیرعبداللهیان: بسم الله الرحمن الرحیم. ما از ابتدای بحران در غزه بار‌ها اعلام کردیم که جمهوری اسلامی ایران هرگز از توسعه جنگ و تنش در منطقه استقبال نمی‌کند. در اتفاقی که شنبه جاری رخ داد که طی آن ما در قالب دفاع مشروع، عملیاتی را بر روی دو پایگاه نظامی رژیم اسرائیل که از آن پایگاه‌ها سفارت ایران در دمشق مورد حمله موشکی رژیم اسرائیل قرار گرفته بود، انجام دادیم. بلافاصله پس از پایان عملیات موفقیت‌آمیزمان، طی پیامی به ایالات متحده اعلام کردیم که قصدی برای ادامه عملیات روی رژیم اسرائیل نداریم. اما مکررا از آمریکا خواستیم که به رژیم اسرائیل توصیه کند که جنگ را در منطقه گسترش ندهد. این روشی است که نتانیاهو برای بقای شخص خود و دولت‌اش دنبال می‌کند. جمهوری اسلامی ایران در بخش مثبت تحولات منطقه قرار دارد؛ چه در مبارزات علیه تروریسم در سال‌های اخیر و چه در تلاش برای توقف جنگ در غزه و بازگشت امنیت و آرامش به منطقه، از سواحل مدیترانه تا دریای سرخ و سرتاسر منطقه.
از شما یک سوال بسیار مهم، اما کوتاه می‌پرسم. آیا ایران پاسخ خواهد داد؟
اگر رژیم اسرائیل ماجراجویی بکند و بخواهد عملیاتی روی ایران انجام بدهد، پاسخ ما متفاوت از قبل خواهد بود. پاسخ قبلی ما حداقلی و محدود بود. ما فقط دو مرکز نظامی و پایگاه نظامی آن‌ها را مورد هدف قرار دادیم: پایگاه هوایی نواتیم و یک پایگاه استخباراتی و تجسسی در بلندی‌های جولان اشغالی. هر دو پایگاه در حمله به سفارت ایران در دمشق نقش داشتند. اگر رژیم اسرائیل اقدام ماجراجویانه‌ای انجام ندهد، ایران اقدام جدیدی روی رژیم نخواهد داشت. البته شب گذشته در رسانه‌های آمریکا و برخی از متحدین رژیم اسرائیل هیاهویی به راه انداخته شد و گفته شد رژیم اسرائیل یک پایگاه هوایی در شهر اصفهان را مورد هدف قرار داده است. خیر؛ صرفاً ریزپرنده‌هایی که ممکن است فیلمبرداری یا کار تجسس می‌کنند، از داخل اصفهان به پرواز درآمده و بلافاصله توسط سیستم پدافند هوایی ما ساقط شده‌اند. برای ما اثبات نشده است که ارتباط بین این ریزپرنده‌ها و رژیم اسرائیل وجود داشته باشد. اما در صورتی که رژیم اسرائیل قصد ماجراجویی و اقدام علیه منافع ما را داشته باشد، پاسخ بعدی ما فوری و حداکثری خواهد بود.
منابع ما گفته‌اند اسرائیل شب گذشته تلافی کرد، و این اسرائیل بود که ایران را بمباران کرد. رئیس جمهور شما گفته بود که حتی کوچکترین اقدام تلافی‌جویانه از سوی اسرائیل، پاسخ بسیار شدیدتری خواهد داشت. آیا اسرائیل دیشب از آن خط قرمز عبور کرد؟
ما در حمله رژیم اسرائیل به سفارتمان در دمشق، به دلیل اینکه حاکمیت‌مان مورد تعرض واقع شد، و حاکمیت و تمامیت ارضی سوریه مورد تعرض واقع شد، سفارت کشورمان مورد هدف قرار گرفت، مستشاران نظامی مبارزه با تروریسم ما که در سوریه و در کنار نیرو‌های مسلح این کشور برای مقابله با تروریسم و داعش می‌جنگیدند در این عملیات به شهادت رسیدند، اعلام کردیم که رژیم اسرائیل خطوط قرمز را رعایت نکرده و به آن پاسخ دادیم. آنچه که شب گذشته اتفاق افتاد، پرواز دو یا سه ریزپرنده و کوادکوپتر در یک فضای بسیار محدود بود که فوراً هم منهدم شده و مسئولیت این موضوع را هم کسی نپذیرفته است.
اما به نظر شما، حمله دیشب علیرغم تصاویر انفجارها، توسط اسرائیل انجام نشد؟
ما داریم بررسی می‌کنیم. این ادعایی که در رسانه‌ها مطرح شده، بر اساس اطلاعاتی که داریم، دقیق نیست. بلکه رژیم اسرائیل به دنبال فضاسازی است. اگر رژیم اسرائیل اقدامی روی کشور من انجام بدهد و برای ما ثابت بشود، پاسخ ما فوری، حداکثری و پشیمان‌کننده خواهد بود.
آیا ایران پیش از حمله تلافی‌جویانه دیشب اسرائیل، مطلع شده بود؟
سیستم پدافند ما سیستم هوشمندی است. به محض اینکه هر ۲ یا ۳ ریزپرنده‌ها در آسمان اصفهان ظاهر شدند، مورد هدف قرار گرفته و ساقط شدند. آمادگی نیرو‌های مسلح ما صد درصدی است.
پیش از حمله شما به اسرائیل، به دیگر کشور‌ها اطلاع دادید که قرار است حمله کنید. آیا کشوری به ایران اطلاع داد که قرار است اسرائیل به شما حمله کند؟
چیزی که شب گذشته اتفاق افتاد، هیچ حمله‌ای نبود. پرواز دو یا سه کوادکوپتر بود که در حد اسباب‌بازی است که کودکان ما در ایران از آن استفاده می‌کنند و ارزشی نداشت که کسی بخواهد به ما اطلاع بدهد.
آیا موضوع بمباران سفارت ایران در سوریه را مختومه می‌دانید و دیگر اقدامی نمی‌کنید؟
ما آمادگی کامل داریم. وقتی که تصمیم گرفتیم پاسخ را در قالب دفاع مشروع بدهیم، روی تبعات آن هم برنامه ریزی کردیم. اما بدانید در طول ۶ ماه گذشته، رژیم اسرائیل با سوءاستفاده از شرایط غزه، چند بار به مستشاران ضد تروریسم ما در سوریه حمله کرد و آن‌ها را به شهادت رساند.
ما به دلیل اینکه مایل به توسعه دامنه جنگ در منطقه نبودیم، خویشتنداری کردیم. نتانیاهو از خویشتنداری ما آدرس غلط دریافت کرد و از خط قرمز گذشت و به سفارت ما با ۶ فروند موشک حمله کرد. در اینجا دو گزینه در مقابل ما وجود داشت: یک) پاسخ فوری به اسرائیل، دو) خویشتنداری و فرصت دادن به دیپلماسی. ما فرصت دادن به دیپلماسی و خویشتنداری را با رعایت شرایط منطقه، ضرورت تمرکز توجهات به موضوع غزه، و عدم گسترش جنگ اتخاذ کردیم. این رویکرد ما منجر به رجوع به شورای امنیت سازمان ملل متحد شد. انتظار ما این بود که در شورای امنیت، بیانیه‌ای در محکومیت حمله به یک مکان دیپلماتیک و نقض کنوانسیون‌های وین صادر بشود. متاسفانه رویه سکوت در قبال این بیانیه توسط آمریکا، انگلیس و فرانسه شکسته شد و آن‌ها با صدور بیانیه مخالفت کردند. پس در مقابل ما یک گزینه باقی ماند: پاسخ صریح و هشدار ایران در قالب دفاع مشروع. وقتی تصمیم گرفتیم عملیات نظامی را روی اسرائیل انجام بدیم، اولاً میخواستیم هشدار بدهیم و رژیم را تنبیه کنیم. تناسب را در عملیات رعایت کردیم. می‌توانستیم حیفا و تل‌آویو را مورد اصابت قرار دهیم، می‌توانستیم همه بنادر اقتصادی رژیم اسرائیل را هدف قرار بدهیم، می‌توانستیم موسسات حکومتی و اقتصادی رژیم اسرائیل را هدف قرار دهیم. اما خط قرمز ما غیرنظامیان بود. هدف ما صرفاً نظامی تعریف شد، و آن هم دو پایگاه نظامی که برای حمله به سفارت ما در دمشق مورد استفاده قرار گرفت. میخواستیم این اراده را نشان بدهیم که برای دفاع از منافع و امنیت ملی آماده هستیم و همچنین برای تبعات پس از آن هم آماده هستیم. رژیم اسرائیل اگر خطا کند، پاسخ بعدی قاطع، فوری و پشیمان‌کننده خواهد بود.
آیا ایران دیگر قرار نیست موشک به سمت اسرائیل پرتاب یا به آن حمله کند؟
ما بعد از اینکه دو پایگاه نظامی که از آن‌ها برای حمله به سفارتمان استفاده شده بود را توسط موشک‌ها و پهپاد‌های ارسالی مورد هدف قرار دادیم، در ساعت ۲:۳۰ دقیقه بامداد یکشنبه هفته جاری، به سفیر سوئیس در تهران به‌عنوان حافظ منافع آمریکا پیام دادیم. در پیام گفتیم: «ایران هرگز به دنبال توسعه دامنه جنگ نیست، پاسخ متناسب خود را به شکل محدود و حداقلی به رژیم اسرائیل دادیم.» لذا مادامی که ماجراجویی جدیدی از طرف رژیم اسرائیل روی منافع ایران صورت نگیرد، ما واکنش جدیدی روی آن نخواهیم داشت.
یکی از فرماندهان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که مسئولیت حفاظت از تمامی تأسیسات هسته‌ای ایران را بر عهده دارد، گفت: اگر اسرائیل به تأسیسات هسته‌ای حمله کند، سیاست هسته‌ای ایران هم تغییر می‌کند. می‌دانیم که حمله دیشب در شهر اصفهان اتفاق افتاد، و می‌دانیم که تأسیسات تحقیقاتی هسته‌ای در آنجا وجود دارد و این تاسیسات نیز برای غنیسازی اورانیوم استفاده می‌شوند. آیا اسرائیل هشدار ایران را نادیده گرفت؟
ما تایید نمی‌کنیم که رژیم اسرائیل شب گذشته حمله‌ای را انجام داده باشد. در حال بررسی دقیق هستیم. آنچه که شب گذشته اتفاق افتاده، پرواز کوتاه ۲ یا ۳ کوادکوپتر که از همان اصفهان به پرواز در آمدند، بر آسمان اصفهان بوده است. اما در مورد برنامه هسته‌ای، برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران همواره صلح‌آمیز است. آن چیزی که الان جای نگرانی دارد، وجود کلاهک‌های هسته‌ای متعدد نزد رژیم اسرائیل هست. رژیمی که ۶ ماه است از خطوط قرمز عبور کرده و مسئول نسل کشی و جنایات جنگی ترکیبی است. بار‌ها برخی از مقامات رسمی دولت نتانیاهو پیشنهاد کردند که از بمب اتم برای پیروزی در غزه استفاده کنند. خطر اتمی، مرتبط با جاه‌طلبی‌ها و جنایات جنگی رژیم اسرائیل است.
ایران وارد جنگ با اسرائیل شده است. کشور شما دو ژنرال، پنج عضو سپاه را در حمله به سفارت سوریه از دست داده است. ده‌ها هزار نفر از ساکنان غزه کشته شده‌اند. وقتی به گذشته نگاه می‌کنید و به حمله ۷ اکتبر به اسرائیل فکر می‌کنید، آیا به‌نظرتان حماس بیش از حد پیش رفت؟
ما در جریان عملیاتی که حماس انجام داد، از قبل قرار نگرفتیم. اما یک واقعیت وجود دارد: ریشه در ۷ اکتبر نیست، ریشه در ۷۵ سال پیش است، ریشه در ۷۵ سال اشغال سرزمین فلسطین است. رژیم اسرائیل یک دولت مشروع نیست، رژیم اسرائیل یک قدرت اشغالگر بر مبنای حقوق بین‌الملل است. طولانی بودن مدت اشغال هیچ حقی برای قدرت اشغالگر ایجاد نمی‌کند. ماهیت سرزمین اسرائیل، اشغال بر مبنای حقوق بین‌الملل است. حقوق بین‌الملل می‌گوید گروه‌های آزادی‌بخش برای دفاع از سرزمین خودشان و خارج کردن کشورشان از اشغال، می‌توانند اقدام کنند. حماس گروه تروریستی نیست، حماس یک جریان ریشه‌دار مردمی و یک حرکت آزادی‌بخش در مقابل اشغال است. ریشه در اشغالگری است، آن ریشه باید مورد توجه قرار بگیرد. ریشه در ۷ اکتبر نیست.
می‌دانم که شما برای چندین دهه دیپلمات بوده‌اید. آیا ارزش داشت حماس چنین اقداماتی انجام دهد و در نتیجه به چنین وقایعی منتهی شود؟
حماس در راستای منافع ملت فلسطین تصمیم میگیرد. حماس در راستای خواست مردم فلسطین تصمیم میگیرد. حماس در راستای قطعنامه‌های سازمان ملل و حقوقی که برای تعیین سرنوشت این کشور مورد توجه قرار گرفته اقدام کرده است. ما از اقدام حماس در مقابله با پدیده شوم اشغال حمایت می‌کنیم. ما از ابتدای این بحران و از هفت اکتبر به صراحت اعلام کردیم که جمهوری اسلامی ایران هیچگاه از کشتار غیرنظامیان و از کشتار زنان و کودکان در هیچ جای دنیا حمایت نکرده و نمی‌کند.
دوست داشتید جنگ در غزه خاتمه یافته بود؟
ما نه تنها تلاش زیادی را در شش ماه گذشته برای این کار انجام دادیم، بلکه در سفر اخیرم هم در نیویورک با مقامات سازمان ملل متحد و با آقای آنتونیو گوترش ایده‌های بسیار مهم و قابل اجرا روی زمین برای توقف جنگ، تبادل فوری اسرا، خروج نظامیان رژیم اسرائیل از غزه، بازگشت ساکنان غزه به منازل و مناطق خودشان را مطرح کردیم. ما معتقدیم وقت آن فرا رسیده که دبیرکل سازمان ملل در این جایگاه مهمی که قرار دارد ابتکاری را در دست بگیرد و برای توقف فوری جنگ در غزه اقدامی بکند. توقف جنگ در غزه یعنی بازگشت آرامش از سواحل مدیترانه تا دریای سرخ. همه از این آرامش و امنیت پایدار سود خواهیم برد.
ضمن احترام فراوان به شما، فکر نمی‌کنید ایران بیشتر از سازمان ملل متحد بر حماس نفوذ دارد؟ آیا ایران نمی‌تواند اقدامی بیشتر برای پایان دادن به این جنگ انجام دهد؟
اولا حماس ایده‌های بسیار منطقی روی میز قرار داده است. جاه‌طلبی‌های نتانیاهو و رژیم اسرائیل باعث شده که طرح‌هایی که ماه‌هاست توسط برادران ما در قطر و مصر دارد دنبال می‌شود و به عنوان واسطه ایده‌ها را دنبال می‌کنند، با شکست مواجه شود. بخش عمده‌ای از علت به نتیجه نرسیدن، مطالبات حداکثری و نگاه اشغالگرایانه رژیم اسرائیل نسبت به بخش‌هایی از غزه است. با صراحت اعلام می‌کنم: رژیم اسرائیل در جنگ به هیچ یک از اهداف خود نرسید. رژیم اسرائیل نتوانست حماس را نابود کند، نتوانست رهبران حماس را دستگیر کند، در داخل غزه نتوانست حماس را خلع سلاح کند، نتوانست امکانات دفاعی مقاومت و حرکت آزادی بخش حماس را نابود کند؛ در نتیجه رو آورد به کشتار زنان و کودکان. الان نیز رژیم اسرائیل می‌خواهد آنچه را که در میدان به دست نیاورده، در میز مذاکره سیاسی به دست بیاورد. در یک مذاکره سیاسی، انتظارات باید معقول و عملگرایانه باشد. حماس در هفته اول بعد از ۷ اکتبر، به توصیه و به پیشنهاد ما و با موافقت آقای اسماعیل هنیه و رهبران حماس، با یک آتش‌بس موقت و تبادل اسرای زن و کودک همراهی کرد. این طرح با ابتکار قطر عملیاتی شد، مصر هم از آن حمایت کرد، و ما یک حرکت موفق داشتیم. حماس یک جریان منطقی در فلسطین است. آن‌ها راه حل سیاسی واقع‌بینانه را مورد توجه قرار دادند و ما در مشورت و تعامل با حماس همواره شاهدیم که ایده‌های مترقی و واقع‌بینانه و حتی دموکراتیک توسط حماس روی میز قرار میگیرد.
ما با حماس در این رابطه قبلا صحبت کردیم. حدود سه هفته پیش، رهبر سیاسی حماس اسماعیل هنیه در تهران بود. گفتگو‌های سطح بالایی انجام شد. آن‌ها آمادگی لازم را برای تبادل اسرا در قالب یک بسته سیاسی و انسانی که همه مسائل را در بر بگیرد، دارند. به نظر من الان فرصت خوبیست و دبیرکل سازمان ملل می‌تواند با یک تحرک جدی برای رسیدن به بسته‌ای از توافق که در درون آن تبادل اسرا هم دیده شده، فعالانه حرکت کنند.
آیا از حماس می‌خواهید که همه غیرنظامیان گروگان را آزاد کند؟
معتقد هستم که در قالب بسته‌ای که موضوعات مختلف در آن دیده بشود و جدول زمانبندی داشته باشد، می‌توان به نتیجه رسید. بدون تردید تبادل اسرا با یک نگاه انسانی مورد توجه حماس، بخش مهمی از آن خواهد بود.
آیا فکر می‌کنید دولت بایدن در اقدامات خود برای به رسمیت شناختن یک کشور فلسطینی آن هم پس از رای مخالف با عضویت فلسطین در سازمان ملل صادق است؟
ببینید، دولت آقای بایدن به نظرم یک سری شعار‌هایی را در دستور کارش در موضوع فلسطین و غزه قرار داده و یک سری رفتار از وی مشاهده می‌شود. شاهدیم که گفتار و رفتار آمریکا متناقض است. مثلاً آمریکا از یک طرف می‌گوید من برای آتش‌بس تلاش می‌کنم، اما از آتوریته خود برای وادار کردن نتانیاهو به پذیرش آتش‌بس به خوبی استفاده نمی‌کند. شما ببینید در موضوع حمله به سفارت ایران توسط جنگنده‌های در اختیار رژیم اسرائیل، آمریکایی‌ها به ما پیام دادند و گفتند ما در جریان این حمله نبودیم و هماهنگی و چراغ سبزی از طرف ما به اسرائیل نشان داده نشده است. اگر بپذیریم که این حرف آمریکا و کاخ سفید درست است، باید بپذیریم که نتانیاهو هیچ خط قرمزی را رعایت نمی‌کند. اگر نتانیاهو هیچ خط قرمزی که آمریکا هم نسبت به آن حساس هست رعایت نمی‌کند، چرا این همه حمایت از نتانیاهو؟ چرا در شرایطی که آمریکا از صلح و از آتش‌بس و از بازگشت امنیت به منطقه و از عدم توسعه جنگ سخن می‌گوید، در همین آمریکا برای ارسال یک میلیارد دلار دیگر کمک تسلیحاتی به اسرائیل، تصمیم گیری می‌شود و مقامات آمریکا در مورد آن مصاحبه می‌کنند؟ اگر آمریکا خواهان عدم عبور نتانیاهو از خطوط قرمز است، چرا بیانیة در محکومیت نقض حقوق بین‌الملل، مورد رای اعتراضی آمریکا قرار میگیرد؟ و آمریکا حاضر نمی‌شود که از کنوانسیون‌های شناخته‌شده وین که برای مصونیت همه دیپلمات‌ها و اماکن دیپلماتیک مهم هست حمایت کند؟
باید در نظر داشت که اسرائیل توسط حماس مورد حمله قرار گرفت. به نظر شما آیا آمریکا با کمک ایران می‌تواند میانجی‌گر آتش‌بس میان حماس و اسرائیل باشد؟
به دبیر کل سازمان ملل گفتم: «شما می‌توانید با طرف‌های مختلف گفتگو کنید. طرحی مبنی بر توقف جنگ در غزه با در نظر گرفتن سایر ابعاد مثل تبادل اسرا، ارسال گسترده کمک‌های انسانی، خروج نظامیان به عقب نشینی نظامیان از غزه را با همه ابعادش آماده کنید. شما می‌توانید در این شرایط که تحولات در غزه به نقطه جوش خود نزدیک شده است، طرحی عملگرایانه و واقع‌بینانه ارائه دهید. یعنی در آینده هر احتمالی در غزه و در منطقه متصور است؛ این یعنی تهدید صلح و امنیت بین‌المللی، رسیدن تحولات کنونی به نقطه جوش.» به آقای دبیرکل گفتم ابتکاری که شما روی میز بگذارید ما از ارتباط خود با حماس استفاده خواهیم کرد و تلاش می‌کنیم که یک ابتکار سیاسی واقع‌بینانه برای برون رفت از این وضعیت مورد توجه قرار بگیرد.
همانطور که می‌دانید، انتخابات ایالات متحده در پیش است. ایران ترجیح می‌دهد با چه کسی مذاکره کند؟ بایدن یا ترامپ؟
مردم آمریکا باید بپسندند. هر انتخابی مردم آمریکا بکنند مربوط به خود جامعه آمریکا است. ما در سیاست خارجی خودمان اصول شناخته شده‌ای داریم. برای ما تفاوتی بین دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان وجود ندارد. تفاوت واقعی را باید در رفتار آمریکا جستجو کرد. ما بر اساس رفتار آمریکا قضاوت خواهیم کرد. اگر رفتار آمریکا مبتنی بر عدم مداخله و احترام به مردم ایران و احترام به حاکمیت و تمامیت ارضی ایران باشد، هر آنچه را که مردم آمریکا انتخاب بکنند مورد احترام خواهد بود.
واقعا برای ایران، تفاوتی میان بایدن و ترامپ وجود ندارد؟
اینکه روش‌های بایدن و ترامپ ممکن است در اعمال سیاست خارجی متفاوت باشد یک واقعیت است. اما ما در دوره بایدن هم پیشرفت چشمگیری در مسائل روی میز بین ایران و آمریکا از جمله در موضوع JCPOA (برجام) شاهد نبودیم. ما حسن نیت زیادی در این رابطه نشان دادیم. اما سیاست تحریم‌های حداکثری ترامپ را به شکل دیگری بایدن ادامه داد؛ لذا قضاوت ما بر مبنای اینکه چه حزبی در آمریکا حاکم خواهد بود و چه فردی رئیس جمهور خواهد بود نیست. قضاوت ما بر مبنای رفتار کاخ سفید و دولت مردان آمریکا است. اگر با احترام با ایران و ایرانی برخورد بشود، پاسخ ما متقابل و توام با احترام خواهد بود.
ایران چهل و پنجمین سالگرد انقلاب اسلامی خود را جشن گرفت. گزارش‌هایی از نارضایتی ایرانی‌ها از اقتصاد و ناخرسندی از دولت به دستمان رسیده است. شکایت‌هایی هم در مورد نقض حقوق بشر و حقوق مدنی وجود دارد. در مورد ۴۵ سال آینده چه چیزی می‌توانید به دنیا بگویید؟
ما در ۴۵ سال گذشته، اولاً در حوزه استقلال سیاسی و ثانیاً در حوزه پیشرفت‌های مرتبط با علم، فناوری، صنایع، دفاع و. پیشرفت‌های بزرگی داشته‌ایم. در برخی از موضوعات ما اکنون جزو ۵ یا ۱۰ کشور اول دنیا هستیم، حتی در موضوعات فناوری‌های نوین و در عرصه‌هایی که به خاطر تحریم به ما اجازه داده نمی‌شد، پیشرفت‌های اساسی را با کمک مردم و جوانان داشته‌ایم. در خصوص مشکلات اقتصادی، این یک واقعیت است. بخشی از آن‌ها به سیاست‌های غیرقانونی و اعمال تحریم‌های یک جانبه آمریکا و ایجاد ترس توسط آمریکا برای دیگر کشور‌ها اتفاق افتاده است. بخشی دیگر وجود مشکلات اقتصادی در کل منطقه است که فقط محدود به ایران نخواهد شد. ما از موانع بزرگی عبور کردیم. کشور ما امروز در یکی از قدرتمندترین وضعیت‌های خود در حوزه علم، دانش و فناوری و دفاعی قرار دارد. در عرصه اقتصادی نیز با همت مردم‌مان، جوانانمان و برنامه‌هایی که دولت من در دستور کار خودش قرار داده است، آینده درخشانی برای ایران و مردم ایران رقم خواهد خورد. دولت ما نیز در این مسیر با کمک مردم موفقیت‌های بزرگی را به دست خواهد آورد. تحریم‌ها به ما آسیب‌هایی زد، اما درس‌های بزرگی داد و نتایج و دستاورد‌هایی عظیم را نصیب ایران امروز کرد.