برنامه اصل ۲۷ این بار در یکی دیگر از سلسله گفت‌وگو‌های خود میزبان دکتر محمد فاضلی جامعه شناس و پژوهشگر بود؛ با او دلایل اتفاق‌های ۸۸ تا ۹۸ و ۱۴۰۱ را بررسی کردیم که می‌بینید.
دیدارنیوزـ نسرین نیکنام: برنامه اصل ۲۷ این بار در یکی دیگر از سلسله گفت‌وگو‌های خود میزبان دکتر محمد فاضلی جامعه شناس و پژوهشگر بود؛ با او دلایل اتفاق‌های ۸۸ تا ۹۸ و ۱۴۰۱ را بررسی کردیم که می‌بینید.
این گفت‌وگو در دو قسمت منتشر خواهد شد.
قسمت اول این گفت‌وگو را می‌توانید اینجا، کانال یوتیوب و آپارات ببیند.
از دکتر محمد فاضلی دلایل اتفاق ۱۴۰۱ و این موضوع پرسیده شده که چرا مردم می‌گویند دیگر هیچ چیز به قبل از شهریور سال پیش برنمی‌گردد.
"من معتقدم جامعه تغییر کرده بود بعد اتفاق‌های سال ۱۴۰۱ رخ داد نه اینکه تصور کنید اتفاق‌های ۱۴۰۱ افتاد بعد همه چیز تغییر کرد. این تغییراتی که از آن صحبت می‌شود انباشت نارضایتی بود و حل نشدن مساله‌های ایران که نتیجه آن ناراحتی و سرخوردگی شد."
او می‌گوید: علاوه بر همه نکات گفته شده فشار آوردن روی نقاطی بود که آن نقاط اتفاقا تغییرات جامعه ایرانی را شکل داده بود که مستقیم به حوزه زنان ربط داشت؛ زنان دارای تحصیلات عالیه شدند، به جامعه مدرن ورود کردند دارای شغل شدند و خواستار رفع نابرابری جنسیتی شدند.
فاضلی این را هم اضافه می‌کند که به این همه مطالبه انباشته شده فشار‌هایی که از سال ۹۰ با موضوع تحریم‌ها شروع شد هم اضافه کنید آن وقت بروز این انباشت‌ها مشخص می‌شود هر چند که اتفاق‌های سال ۹۶، آبان ۹۸ بعد ماجرای هواپیمای اکراینی هم باید در نظر گرفت.
به گفته این جامعه شناس مردم در دهه ۹۰ فقیرتر شدند، مردمی که امید پیدا کرده بودند برجام امضاءشده و اتفاق‌های خوبی می‌افتد با خروج ترامپ از برجام جامعه دچار نارضایتی جدید و سرخوردگی شد.
عکس ها: آرش راهبر
او در پاسخ به این سوال که آیا می‌توان سرآغاز این نارضایتی‌ها و انباشت خواسته را سال ۸۸ دید، می‌گوید: نقطه آغاز این نارضایتی‌ها از همان سال شروع شد، تحریم‌ها و مشکلات درون جامعه ایران همراه با فشار‌های اقتصادی مردم را اذیت کرد.
این استاد دانشگاه تاکید می‌کند: سال ۹۲ تنها یک نقطه امید بروز می‌کند آن هم برجام است، این روزنه باز می‌شود تحولی اتفاق می‌افتد، اما تنش‌های داخلی حول برجام شکل می‌گیرد و همه مقابله دولت حسن روحانی می‌ایستند تا شکستش دهند.
فاضلی ادامه می‌دهد: در حالیکه دعوا‌های جناحی و سیاسی روزنه امید را بسته ماجرای دی ۹۶ اتفاق می‌افتد و فشار سیلندر در جامعه روز به روز بیشتر می‌شود، سیلندر فشاری که آغاز همان سال ۸۸ و در نهایت ۹۸ بود و درست در همین دوران خشک شدن دریاچه ارومیه اتفاق می‌افتد آبخوان‌ها خالی می‌شود و با پدیده فرونشست روبرو می‌شویم و همه این‌ها جامعه را به شدت عصبانی می‌کند، زیرا هم در سرمایه سیاسی باخته هم در حوزه‌های دیگر.
این پژوهشگر معتقد است: مشکلی از سال ۸۸ شروع شد و تا به امروز یعنی نزدیک به ۱۵ سال ادامه داشته است را حاکمیت در سال ۱۴۰۰ و در زمان انتخابات می‌دانست، اما به جای کاهش فشار سیلندر یک رفتار دیگری نشان داد و با حضور گشت ارشاد و فشار روی زنان، ماجرای ۱۴۰۱ را رقم زد.
به عقیده این جامعه شناس حاکمیت جمهوری اسلامی یکپارچه نیست و بسیاری از کشور‌ها هم با این ماجرا درگیر هستند و هر دولتی و حکومتی مجموعه میدان‌هایی است که برای رسیدن به شرایط بهتر سلاح‌های جدید رو می‌کنند تا بازی قدرت و توازن قدرت را به نفع خود تعریف کنند.
او ادامه می‌دهد: جمهوری اسلامی درونش هسته مرکزی و یک جایی دارد که گروه‌های مختلفی در آن فعالیت می‌کنند با گذشته و آینده متفاوت که می‌خواهند روی مساله حجاب فشار بیاورند.
فاضلی همچنین در پاسخ به این پرسش که آیا برای رسیدن به نتیجه مطلوب می‌توان از ابزار گفتگو استفاده کرد، می‌گوید: ماجرا‌های ۱۴۰۱ رهبری نداشت که بخواهد برای گفتگو پیش قدم شود، گفتگو یک سازمانی می‌خواهد، اما این سازمان در جامعه ایران از بین رفته است.