نگرانی متخصصان از ناکافی بودن تدابیر حفاظتی برای مجموعه آبشارها و آسیابهای آبی شوشتر
به گزارش خبرنگار دیدارنیوز _ فاطمه کاظمی: مجموعه آثار تاریخی آبشارها و آسیابهای آبی شوشتر با وضعیت بحرانی و اورژانسی روبروست. این مجموعه آثار تاریخی که ۷۰ درصد آن به دوران صفوی بازمی‌گردد، از بیش از دو دهه پیش با مشکلاتی مواجه بودند.
بخش دیوار غربی سازه‌های آبی تاریخی شوشتر، با توجه به لغزش‌ها و ریزش‌هایی که در گذشته داشته و مرمت‌هایی که نشده، دچار سستی و ریزش شده بود. میراث فرهنگی با استفاده از یک اعتبار بسیار بالا، به تزریق بتن در دیوارها و تثبیت دیوارها پرداخت.
مجتبی گهستونی، کارشناس و فعال میراث فرهنگی خوزستانی، با اشاره به تعمیرات انجام شده در بخش دیوار غربی سازه‌های شوشتر گفت: به‌دلیل وضعیت بحرانی دیواره غربی که در سال ۱۳۸۸ اعلام شده تعدادی از کارشناسان دانشگاه های داخلی و خارجی آمدند و این دیوار را بررسی کردند پس از بررسی کامل این پروژه، به این نتیجه رسیدند که از سیمان بسیار مخصوصی برای تثبیت دیواره استفاده شود در واقع باید این دیواره را از درون استحکام بندی کنند لذا این سیمان با دستگاهی که حاوی مواد بتنی است به‌عنوان یک لایه تزریقی، دیوارها را تثبیت می‌کند.
به‌گفته گهستونی، پروژه تزریق سیمان برای تثبیت دیوارها ۶۰ تا ۷۰ درصد پیشرفت فیزیکی داشته و باید به اتمام برسد. در نهایت، پس از اتمام پروژه، با استفاده از لایه نانو هم‌رنگ می‌شود و دیگر نگرانی برای ریزش وجود ندارد، اما این کار مرمت و تثبیت دیگر بخش‌های سازه‌های تاریخی نیز ضروری است.
وی افزود: برخی افراد معتقدند که روش‌های دیگری هم وجود داشته که می‌توان دیوار تثبیت کنند، اما پروژه هنوز به اتمام نرسیده و نمی‌توانند ترمیم های بتنی را رنگ کرد.
گهستونی توضیح داد: سیمان استفاده شده برای تثبیت دیواره،بسیار مخصوصی و با دستگاه‌ها تزریق می‌شود در بدنه. او همچنین افزود: به‌همین خاطر میراث فرهنگی تلاش کرده که خانه‌های بالای سازه را به تملک خودشان در اوردند و مردم همکاری کردند.
در پایان، گهستونی به اهمیت مرمت و تثبیت بخش‌های دیگر نیز اشاره کرد و گفت که پس از اتمام این پروژه، بخش‌های دیگر نیز نیاز به تثبیت دارند و این کار همیشه صورت باید بگیرد.
تمرکز این گزارش خبری بر روی وضعیت بحرانی دیواره غربی مجموعه آبشارها و آسیابهای آبی شوشتر و پروژه استحکام بخشی آن است. "مجتبی رفیعی" مدیر پروژه‌های زیرساخت شهری در مهندسین مشاور سوئکو، سوئد، در یادداشتی که اخیراً منتشر کرده گفته بود: مجموعه آبشارها و آسیابهای آبی شوشتر، به عنوان مهمترین اثر از میان ۱۳ اثر سیستم آبی تاریخی شوشتر، یک مجموعه بی‌نظیر است. دیواره غربی، یکی از اجزای این مجموعه است که سال‌ها پیش حین گودبرداری برای ساخت رودخانه گرگر و مجموعه آبشارها و آسیابهای آبی پدید آمده است.
مجتبی رفیعی می‌گوید که دیواره غربی سند و روایتی شهودی بر مراحل ساخت و حجم بزرگ عملیات ساخت مجموعه آبشارها و آسیابهای آبی شوشتر است.
او به دلیل وضعیت بحرانی دیواره غربی و عدم رسیدگی به آن، وضعیت ریزش و تخریب را گزارش می‌کند. با توجه به این وضعیت بحرانی، پروژه استحکام بخشی آغاز شد. با این حال، مطابق با اعلام پایگاه سازه‌های آبی شوشتر، برای استحکام بخشی از دیواره غربی، از روش بتن پوشانی استفاده می‌شود. این کار به معنای تخریب دیگری برای جلوگیری از تخریب و ریزش دیواره غربی منجر شده و لایه‌بندی تاریخی این دیواره محو شده و از بین رفته است.
مجتبی رفیعی به خبرنگار دیدارنیوز گفت: مشکلات خاص و ویژه‌ای که برای آثار تاریخی پیش می‌آید را باید توسط تیم‌ها و شرکت‌های مشاور تخصصی آثار تاریخی چاره‌جویی کرد. این قبیل شرکت‌ها در کل دنیا انگشت‌شمارند و نیاز به زمان و منابع کافی برای حل مشکل دارند. مسایل ترمیم و حفاظت این آثار تاریخی کاملا ویژه و منحصر به فرد هستند و نمی‌توان این مشکلات منحصر به فرد را با روش‌های مرسوم پروژه‌های ساختمانی و راهسازی عادی چاره کرد.
رفیعی افزود: آثار تاریخی مجموعه آبشارها و آسیابهای آبی شوشتر از جمله آثار بسیار با ارزش و اهمیتی هستند که حتی با توجه به محدودیت‌های مالی و زمانی، نباید به بی‌مبالاتی دولت و مسئولان روبرو شوند. در صورت عدم پیگیری و اقدام جدی از سوی وزارت میراث فرهنگی، می‌توانیم خسارات جدی‌تری را در آینده پیش‌بینی کنیم.