پایان ماه عسل دولت انقلابی

دیدارنیوز: دولت انقلابی با حمایت گسترده گروهی بزرگ از نیرو‌های سیاسی متمایل به جناح راست برسر کار آمد. ابراهیم رییسی نه‌تن‌ها در انتخابات ۱۴۰۰ که بالاخره رویای پاستورنشینی‌اش را برآورده کرد، بلکه حتی در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۹۶ نیز به‌رغم آنکه قافیه رقابت را به حسن روحانی رییس‌جمهوری وقت باخت، از یک نظر با بسیاری از همفکرانش در چنددهه گذشته متفاوت بود؛ ابراهیم رییسی عملا تنها چهره اصولگرایی بود که از حمایت یکپارچه اصولگرایان برخوردار بود.

وضعیتی که بیراه نیست اگر بگوییم پس از مقطعی خاص در سال ۸۴ که محمود احمدی‌نژاد برای چند سال در چنین جایگاهی قرار داشت، هرگز برای هیچ‌یک از چهره‌های اصولگرا تکرار نشده بود. آن هم در حالی که احمدی‌نژاد سال ۸۴، در ابتدای کارزار انتخاباتی‌اش در آن سال، از چنین جایگاهی برخوردار نبود و در واقع پس از آنکه رقبای پرتعداد اصولگرایش را در میدان رقابت انتخاباتی کنار زد و به عنوان رقیب اصلی هاشمی‌رفسنجانی راهی دور دوم انتخابات شد، اصولگرایان را در موقعیتی قرار داد که یک‌سویش تن دادن به شکست و تحمل ادامه یافتن دولت اصلاحات با سردمداری هاشمی‌رفسنجانی بود و سوی دیگرش، پیروزی با حمایت از چهره‌های کمترشناخته‌شده و جوان، اما اصولگرا و حزب‌اللهی!

حمایت اصولگرایان از ابراهیم رییسی، اما هرگز از ترس رقیب نبود؛ چنان‌که وقتی در سال ۹۶ حمایت از او برای اصولگرایان، نتیجه‌ای نداشت مگر شکست انتخاباتی و تداوم دولت‌داری حسن روحانی، آن‌ها ترجیح دادند نیمه پر لیوان را ببینند و از این گفتند که می‌توانند با اتکا به سبد رای ۱۵ میلیونی رییسی در انتخابات ۱۴۰۰، کرسی ریاست‌جمهوری را از آن خود کنند. این معادله به‌ویژه از آن جهت حائز اهمیت بود که به باور بسیاری از ناظران، آنچه در چند انتخابات پیش از انتخابات ۱۴۰۰ منجر به شکست اصولگرایان شده بود، تشتت و عدم اجماع آنان در میدان رقابت انتخاباتی بود و اینکه هرگز نمی‌توانستند اختلافات درونی‌شان را کنار بگذارند و بر سر یک گزینه اجماع کنند. این در حالی بود که در میان گزینه‌های اصولگرایی که وارد گود رقابت انتخابات گوناگون می‌شدند، اساسا چهره‌ای وجود نداشت که از چنین توانایی اجماع‌سازی برخوردار باشد.

حال آنکه ابراهیم رییسی، به‌رغم ضعف‌هایی که به‌عنوان یک کاندیدای انتخابات ریاست‌جمهوری در او مشهود بود، دستکم از این توانایی و نفوذ در میان طیف‌های رنگارنگ جناح راست برخوردار بود و در نتیجه وقتی در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری سیزدهم، بار دیگر بحث کاندیداتوری انتخابات و انتخاب گزینه اصلح در مجالس و گعده‌های اصولگرایی مطرح شد، نام ابراهیم رییسی نیز به‌عنوان جدی‌ترین گزینه مطرح شد. تا آنجا که ورود یا عدم ورود رییسی به این رقابت انتخاباتی، عملا به عاملی تعیین‌کننده در دستیابی به وحدت و اجماع میان اصولگرایان تبدیل شده بود. به‌نحوی که آنان می‌دانستند و حتی علنا اذعان می‌کردند که اگر رییسی اعلام کاندیداتوری کند، خیال‌شان از دستیابی به اجماع راحت خواهد بود و در غیر‌این صورت، با مشکل مواجه خواهند شد. تا جایی که هنوز چند ماه به موعد برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری مانده بود که بیش از ۲۰۰ نفر از نمایندگان مجلس انقلابی، در نامه‌ای سرگشاده، علنا از ابراهیم رییسی خواستند که وارد گود انتخابات ریاست‌جمهوری شود و اعلام کاندیداتوری کند.

رییسی البته چنان‌که می‌دانیم اعلام کاندیداتوری کرد و اصولگرایان نیز چنان‌که انتظار می‌رفت، از او حمایت کردند؛ حمایتی که به‌خصوص در ابتدای کار دولت و تا چند ماه نخست، با همان قوت و شدت ادامه داشت که در جریان انتخابات شاهد بودیم. این در حالی بود که بخش عمده این حمایت سیاسی و جناحی اصولگرایان از دولت و رییس دولت انقلابی، از طریق بازو‌های رسانه‌ای منتسب به این جریان انجام می‌شد که بعضا با بودجه‌های دولتی اداره می‌شوند. این در حالی بود که در ادامه وقتی ناکام ماندن دولت انقلابی در تحقق آنچه وعده داده بود، آرام‌آرام بخش‌هایی از حامیان انتخاباتی رییسی را از او و دولتش دور کرد، این بازو‌های رسانه‌ای اغلب از آن مشی حمایتی دور نشده و کماکان به تبلیغ اقدامات و دستاورد‌های هرچند جزئی دولت انقلابی پرداختند و در مقابل بسیاری از ناکامی‌ها و ضعف‌های دولت نیز سکوت اختیار کردند.

حالا چند صباحی است که حتی این بخش از حامیان دولت انقلابی نیز کم‌کم دست از حمایت دولت کشیده‌اند و دیگر حاضر نیستند سپر بلای دولت باشند. در این میان به‌خصوص عملکرد خبرگزاری تسنیم، حائز اهمیت است. خبرگزاری نزدیک به برخی نهاد‌های نظامی و امنیتی حامی دولت انقلابی که از ابتدای دوران ریاست‌جمهوری ابراهیم رییسی، از جمله مهم‌ترین رسانه‌های حامی دولت انقلابی بود، حالا چند ماهی است که دستکم در برخی مسائل، به منتقد جدی دولت یا دستکم برخی بخش‌های دولت و بعضی دولتمردان تبدیل شده است. حالا کافی است نگاهی بیندازیم به اخباری که این خبرگزاری حامی دولت در چند ماه گذشته در ارتباط با عملکرد اقتصادی دولت به‌ویژه در بحث تورم، عملکرد بانک مرکزی، کسری بودجه، گرانی برخی اقلام و کالا‌های اساسی همچون نان و مواردی از این دست، روی خروجی فرستاده است.

در حالی که در هفته‌های گذشته بحث «تغییر ارز مبنا در بورس کالا» به یکی از مهم‌ترین موضوعاتی تبدیل شده که منجر به انتشار گزارش‌های انتقادی خبرگزاری تسنیم علیه دولت انقلابی شده، این خبرگزاری در گزارشی که ۲۱ شهریورماه امسال روی خروجی خود فرستاد، این پرسش را مطرح کرد که «پشت پرده تصمیم دولت برای تغییر نرخ ارز مبنا در بورس کالا چه بود؟!» پرسشی که این خبرگزاری در راستای یافتن پاسخ آن، به بخش‌هایی از توضیحات وزیر اقتصاد استناد کرده و در ادامه نوشته است: «ابلاغیه افزایش نرخ تسعیر که ردپای سه وزارتخانه اقتصاد، صمت و نفت بیشتر در آن به چشم می‌خورد، می‌تواند آثار تورمی قابل‌توجهی داشته باشد. گفتنی است هفته گذشته بانک مرکزی ابلاغیه جدیدی را درخصوص تغییر نرخ تسعیر ارز مبنای محاسبه خوراک پتروشیمی‌ها و همچنین قیمت پایه این محصولات در بورس کالا از ۲۸۵۰۰ تومان به نرخ مرکز مبادله، به‌طور رسمی ابلاغ کرد و کارشناسان مختلفی به ارائه نظرات خود و همچنین بررسی تبعات تورمی این اقدام پرداختند.»

این خبرگزاری همچنین در گزارشی که نیمه شهریورماه منتشر کرد، نوشت: «در روز‌های اخیر بعد از ابلاغیه بانک مرکزی به وزارت نفت درخصوص تغییر نرخ تسعیر ارز مبنای محاسبه خوراک پتروشیمی‌ها و همچنین قیمت پایه در بورس کالا از ۲۸۵۰۰ تومان به نرخ مرکز مبادله حواشی در رسانه‌های مختلف درخصوص پایان سیاست تثبیت ارزی مطرح شد. این در حالی است که در همان مقطع از سوی خبرگزاری تسنیم اعلام شد که نرخ ارز ۲۸۵۰۰ تومانی برای بسیاری از اقلام و محصولات پتروشیمی که در بورس کالا عرضه می‌شوند برای جلوگیری از آثار تورمی با همان نرخ سابق محاسبه و عرضه خواهند شد.»

این خبرگزاری همچنین ۳ روز بعد، در گزارشی دیگر در راستای آنچه «واکاوی تبعات تورمی ابلاغیه تغییر نرخ ارز مبنای محاسبه قیمت محصولات پتروشیمی» عنوان کرد، بار دیگر نسبت به «تورم ناشی از این تصمیمات دولت» هشدار داد و با اشاره به «افزایش قیمت ۷۷ درصد محصولات پلیمری با افزایش نرخ پایه» نوشت: «برخلاف ادعا‌ها مبنی بر اینکه قیمت محصولات پس از افزایش نرخ تسعیر تغییر نخواهد کرد، اتفاقا می‌توان انتظار افزایش قیمت‌ها را در برخی محصولات پتروشیمی داشت.» این خبرگزاری همچنین اضافه کرد: «بررسی گزارش میزان عرضه محصولات پلیمری هفته اول شهریورماه ۱۴۰۲، به وضوح نشان می‌دهد که ۷۷ درصد محصولات پتروشیمی با دلار ۳۷۵۰۰ تومان معامله شده است.»

جالب اینکه خبرگزاری تسنیم در نتیجه‌گیری گزارش خود، مشخصا بانک مرکزی را هدف قرار داد و نوشت: «به نظر می‌رسد همین افزایش قیمتی که در ابتدای زنجیره توسط ابلاغیه جدید بانک مرکزی رخ داده، می‌تواند در آینده‌ای نه‌چندان دور زمینه‌ساز ایجاد تورم شود.» تسنیم همچنین در گزارشی دیگر که ۲۸ شهریورماه روی خروجی فرستاد، ذیل میان‌تیتری با عنوان «بازی با بودجه، مانع اصلی پیش‌بینی‌پذیری اقتصاد»، نوشت: «در شرایطی این روز‌ها برخی مقام‌های اقتصادی دولت صحبت از بازگشت به فرمول برای محاسبه نرخ خوراک پتروشیمی‌ها می‌کنند و هدف از این کار را پیش‌بینی‌پذیر کردن اقتصاد برای فعالان و عاملان اقتصادی کشور بیان می‌کنند که اساسا عامل به وجود آمدن این نابسامانی‌ها قلب حقایق در بودجه کشور است، چراکه اگر منابعی که از حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی به دست می‌آمد ذیل منابع تبصره ۱۴ آورده می‌شد امروز به یقین شاهد کسری منابع جهت پرداخت یارانه‌ها نبودیم و اساسا بحثی پیرامون افزایش نرخ خوراک پتروشیمی‌ها به وجود نمی‌آمد. نکته جالب‌تر اینکه با توجه به افزایش نرخ تخصیص ارز برای کالا‌های اساسی از ۲۴ هزار تومان به ۲۸۵۰۰ تومان، طبیعتا اگر این منابع ذیل منابع تبصره ۱۴ می‌آمد، منابع این تبصره باز هم افزایش پیدا می‌کرد و دست دولت برای پرداخت یارانه‌ها بازتر از گذشته می‌شد.

اما این تنها بهانه تسنیم برای حمله به دولت انقلابی و به‌خصوص بانک مرکزی نبود. چنان‌که این خبرگزاری در ماه‌های گذشته در گزارش‌های متعدد به افزایش قیمت کالا‌های اساسی پرداخته و در حالی که برخی از دیگر رسانه‌های حامی دولت، همسو با دولت انقلابی هرگونه گرانی و تورم را تکذیب می‌کنند، این خبرگزاری پس از دو سال حمایت تام و تمام از دولت انقلابی و عملکرد اقتصادی این دولت، حالا به این نتیجه رسیده که واقعیات اقتصاد مملکت و معیشت ملت را تایید کند. چنان‌که این خبرگزاری در چند ماه گذشته به‌شدت بر موضوع گرانی نان و کاهش چشمگیر کیفیت آن متمرکز شده و با انتشار گزارش‌هایی درخصوص «کیفیت نامطلوب نان و انتقاد شهروندان»، «آرد بی‌کیفیت و فریاد اعتراض نانوایان» و البته «گرانفروشی ۲۰۰ تا ۸۰۰ درصدی نان یارانه‌ای در اسنپ»، به‌نحوی دیگر به هجمه علیه دولت و عملکرد اقتصادی دولتمردان پرداخت.

بدین ترتیب به نظر می‌رسد حالا کم‌کم باید از پایان ماه عسل دولت انقلابی بگوییم. آن هم در حالی که چندماهی بیشتر تا فرارسیدن موعد برگزاری انتخابات مجلس دوازدهم باقی نمانده و اگر اصولگرایان با همین مشی وارد گود رقابت انتخابات شوند، احتمالا مجلس بعد دیگر همچون مجلس کنونی، عملکرد اقتصادی این دولت را تحمل نخواهد کرد. هرچند ممکن است این تغییر مشی خبرگزاری تسنیم و برخی از دیگر حامیان دولت در ماه‌های منتهی به انتخابات مجلس، صرفا در راستای هشدار به این دولت باشد تا در جریان انتخابات و دیگر تحولات مهم در ماه‌های پیش‌رو، آن‌طور که این جریان‌های سیاسی و رسانه‌ای می‌خواهند گام بردارد.