مخالفت ستاد مبارزه با موادمخدر با دستورالعمل جدید درمان اعتیاد

دیدارنیوز: چندی پیش سعید کریمی- معاون درمان وزارت بهداشت با اشاره به وضعیت توزیع داروی متادون در مراکز MMT و همچنین تعیین روش‌های جدید درمان و ترک اعتیاد، گفته بود: «در گذشته به مراکز درمان اعتیاد MMT (MAITANANC THARPY METHADON) می‌گفتند، نامگذاری این مراکز به نوعی بود که گویا وظیفه این مراکز تنها این است که به صورت مداوم متادون تجویز کنند. این درحالی است که ماموریت این مراکز فراتر از این است و باید به سمتی روند که تعدادی از مبتلایان به اعتیاد را ترک دهند. البته برای تعدادی از معتادین نیز کاهش خطر وجود دارد، اما بسته خدماتی‌شان متنوع بوده و دارو‌هایی که دارند، فقط متادون نیست، بلکه انواع و اقسام داروست؛ بنابراین نام این مراکز به SUD که مخفف (Substance Use Disorder) است، تغییر یافت.»

وی همچنین با اشاره به حدود ۸۰۰۰ مرکز ترک اعتیاد در کشور اظهار کرده بود: ۲۰ سال است که این مراکز کار می‌کنند و تغییر آنچنانی در آن‌ها نبوده است. بر این اساس طبق تصمیمات ستاد ملی مبارزه با مواد مخدر، وزارت بهداشت وظیفه داشت که تمام دستورالعمل‌های این مراکز را بازبینی کند که این اقدام انجام شد، طی دو دستورالعمل که یکی برای مراکز و یکی درباره نحوه درمان و روش‌های جدید درمان است، ابلاغ و در معاونت درمان ستاد مبارزه با مواد مخدر مطرح و اقدامات مربوط به آن انجام شده است. بعد از بررسی و جمع‌آوری نظرات همه اعضاء، از طریق ستاد مبارزه با مواد مخدر نیز ابلاغ و نهایی می‌شود.

این درحالیست که مجید قربانی- مدیرکل درمان و حمایت‌های اجتماعی ستاد مبارزه با مواد مخدر با بیان اینکه در تایید آیین نامه و دستورالعمل ابلاغی وزارت بهداشت اختلاف‌نظر وجود دارد، می‌گوید: اگر قرار است هر تغییری در زمینه اسناد مربوط به درمان اعتیاد در کشور ایجاد شود، باید توسط ستاد مبارزه با مواد مخدر به عنوان دستگاه بالادستی که وظیفه نظارت، هماهنگی و سیاست‌گذاری را دارد به تصویب برسد. در این تغییر نام مراکز درمان اعتیاد می‌خواهند بگویند تمرکز ما صرفا بر روی دارو نیست. در حال حاضر هم در مراکز درمان با دارو‌های آگونیست پزشک، روانشناس بالینی و پرستار و مددکار و خدمات آموزش به خانواده وجود دارد، اما آنچه که از سمت وزارت بهداشت ابلاغ شده، تمرکز بیشتری بر خدمات روانشناختی دارد و این اقدام مطلوبی است.

وی ادامه می‌دهد: هرچند معتقدیم به اقتضای شرایط و روش‌های درمانی جدید، هر چند سال یکبار باید آئین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌ها بازنگری و بروزرسانی شوند، اما همکاران حوزه معاونت درمان وزارت بهداشت نه تنها مصوبه کمیته درمان بلکه، مصوبه بالادستی جلسات ستاد مبارزه با مواد مخدر را هم نداشته‌اند. کارگروه و مصوبه بالادستی چه در کمیته درمان و چه در جلسات ستاد مبارزه با موادمخدر که بالادست‌ترین دستگاه سیاستگذاری در این حوزه است، وجود نداشته است.

مدیرکل درمان و حمایت‌های اجتماعی ستاد مبارزه با مواد مخدر صراحتا این شیوه ابلاغ آیین نامه اجرایی را مخالف اسناد بالادستی ستاد اعلام می‌کند و یادآور می‌شود: هرگونه ابلاغ یا تدوین یا هر برنامه‌ای ابتدا باید در کمیته درمان مطرح و سپس توسط ستاد مبارزه با مواد مخدر به تصویب برسد و ستاد طی چند مکاتبه اهمیت این موضوع را اعلام کرده است.

قربانی در پاسخ به این سوال که فارغ از آئین‌نامه‌های ابلاغی از سوی وزارت بهداشت، آیا ستاد مبارزه با مواد مخدر برنامه‌ای برای به روزرسانی آئین‌نامه و پروتکل‌های درمانی دارد؟ اینطور توضیح می‌دهد: مراکزی که وزارت بهداشت قصد بازنگری آن‌ها را دارد نامشان مراکز درمان با دارو‌های آگونیست یا (MMT) است و برای تغییر ماهیت و عملکرد آن مراکز باید تا زمان تصویب آیین نامه اختلال مصرف مواد منتظر ماند. هشت تیپ مرکز درمانی در کشور وجود دارد که شاید این مراکز نیازمند بازنگری باشند، اما این بازنگری نیازمند اقدامات کارشناسانه با حضور تمامی ذی‌نفعان و تصویب در جلسه ستاد یا ابلاغ توسط دبیر کل ستاد مبارزه با مواد مخدر است. در واقع، اگرچه این تغییرات می‌تواند درست باشد و در جای خود تغییرات به روزی ایجاد کند، اما نیازمند برگزاری جلسات و کارگروه است که این پروسه‌ها طی نشده و جای بحث دارد.

وی می‌افزاید: ستاد مبارزه با مواد مخدر سه وظیفه اصلی در زمینه سیاست‌گذاری، نظارت و هماهنگی بین دستگاه‌ها در حوزه مواد مخدر را برعهده دارد. هرساله پروتکل‌ها و دستورالعمل‌ها از طریق دستگاه‌هایی همچون سازمان بهزیستی، وزارت بهداشت و سازمان بیمه سلامت که در امر درمان فعال هستند درصورت نیاز به روزرسانی می‌شود و این اهتمام در ستاد مبارزه با مواد مخدر وجود دارد که تمامی این اقدامات می‌بایست منطبق با اسناد بالادستی باشد.