بنابر مطالعات مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های ایالات متحده (CDC)، پشه «کشنده‌ترین جانور جهان» برای انسانهاست و براساس برخی تخمین‌ها سالانه بین ۵۰۰ هزار تا بیش از یک میلیون نفر را می‌کشد.
دیدارنیوز: از میان همه جانوران روی زمین، یک حشره عامل بیشترین تعداد مرگ‌ومیر سالانه در انسان‌ها است.
دنیای حیوانات پر از سلاح‌های مرگبار است. شیر می‌تواند با دندانش گوشت طعمه‌اش را وحشیانه از هم بدرد، مار زنگی می‌تواند سم خود را وارد جریان خون قربانی کند و اسب آبی می‌تواند با آرواره‌های قدرتمندش انسان را بکشد.
این‌ها تنها چند نمونه از جانوران مرگبارند؛ اما کدام جانور جان بیشترین تعداد انسان‌ها را در جهان می‌گیرد؟
به نقل از لایوساینس، بنابر مطالعات مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌های ایالات متحده (CDC)، پشه «کشنده‌ترین جانور جهان» برای انسانهاست و براساس برخی تخمین‌ها سالانه بین ۵۰۰ هزار تا بیش از یک میلیون نفر را می‌کشد.
دلیل اصلی کشنده بودن پشه‌ها
دلیل اصلی کشنده بودن پشه‌ها این است که ناقل بیماری‌ها به ویژه مالاریا هستند.
«شانون لادو»، متخصص بوم‌شناسی بیماری در موسسه مطالعات اکوسیستم کری در «میلبروک» نیویورک می‌گوید: مالاریا از دیرباز همواره برای جمعیت انسان‌ها مرگبار بوده است.
بر اساس این گزارش، عامل بیماری مالاریا موجودات تک‌سلولی انگلی در سرده پلاسمودیوم (Plasmodium) است و به وسیله پشه‌های آنوفل از فردی به فرد دیگر منتقل می‌شود.
طبق گزارشی با عنوان «دنیای ما در آینه داده‌ها»، این بیماری در آمریکای شمالی و اروپا نادر است، اما در بخش‌هایی از آفریقا، جنوب آسیا و آمریکای جنوبی شایع است. بر اساس گزارشی از سازمان جهانی بهداشت، مالاریا در سال ۲۰۲۱ میلادی عامل حدود ۶۱۹ هزار مورد مرگ در سراسر جهان بود.
این بیماری اغلب با خدمات درمانی در دسترس قابل‌درمان است، اما برای افراد پرمخاطره مانند خردسالان، افراد باردار و افراد مبتلا به نقص ایمنی مانند مبتلایان به اچ‌آی‌وی، می‌تواند بسیار خطرناک باشد. به گفته سازمان جهانی بهداشت، حدود ۸۰ درصد کل مرگ‌ومیر‌های مالاریایی در آفریقا مربوط به کودکان زیر پنج سال است.
پشه همچنین عامل شیوع مجموعه‌ای از بیماری‌های دیگر ازجمله تب دنگی، چیکونگونیا، ویروس نیل غربی، ویروس زیکا و عفونت انگلی لنفاوی فیلاریازیس است.
چرا پشه‌ها در گسترش بیماری تا این حد تاثیر دارند؟
لادو می‌گوید دلیل اول این است که پشه‌های ماده از خون تغذیه می‌کنند و از همین رو به‌راحتی عوامل بیماری‌زا را از خون فردی به فرد دیگر منتقل می‌کنند. پشه‌ها همچنین، چون کوچک و بالدار هستند به راحتی پخش می‌شوند و بدون متوجه شدن افراد، آن‌ها را نیش می‌زنند.
دلیل دوم وجود محیط و منابع مشترک است. پشه‌ها برای تولیدمثل به آب نیاز دارند، همان‌طور که انسان برای زندگی به آب متکی است و بنابراین در مکان‌های مشابه زندگی می‌کنند.
لادو می‌گوید: به همین دلیل نمی‌توانیم به طور کامل زیستگاهمان را از زیستگاه مورد نیاز آن‌ها جدا کنیم.
با این حال، راه‌هایی برای کاهش خطر ابتلا به بیماری‌های ناقل از پشه وجود دارد.
لادو خاطرنشان می‌کند: حتی بهبود‌های کوچک زیرساختی هم می‌تواند تفاوت بزرگی ایجاد کند. به‌عنوان مثال، نصب توری جلوی پنجره‌ها می‌تواند از ورود پشه به درون خانه جلوگیری کند و داشتن آب لوله‌کشی بهتر از آب رو باز است.
به گفته او، این امکانات بخشی از دلیل شیوع نداشتن مالاریا در بسیاری از نقاط جهانِ بهره‌مند از زیرساخت‌های بهتر است. در مناطقی که این امکانات وجود ندارد، پشه‌بند می‌تواند برای دور نگه‌داشتن حشرات از افراد موثر باشد.
این جلوگیری‌ها می‌تواند از سایر بیماری‌های انتقالی از طریق پشه مثل تب دنگی که سالانه ده‌ها هزار نفر را از پا درمی‌آورد جلوگیری کند با این حال تغییرات اقلیمی به دشواری مقابله با بیماری‌های منتقله از پشه در چارچوب اقدامات بهداشت عمومی دامن زده است.
«اندی مک‌دونالد»، یک متخصص بوم‌شناسی بیماری در دانشگاه کالیفرنیا در سانتا باربارا نیز در مصاحبه با «لایوساینس» گفت: این بیماری‌ها با افزایش گرمای کره زمین به مناطق جدیدی گسترش می‌یابد، زیرا محیط شان برای این بیماری‌ها مساعدتر می‌شود و پشه‌ها، آن‌ها را منتقل می‌کنند.
البته پشه، تنها جانور بسیار مرگبار سیاره ما نیست. طبق گزارش سازمان جهانی بهداشت، مار‌ها هم سالی ۸۱ تا ۱۳۸ هزار نفر را از پا درمی‌آورند و یکی از مرگبارترین جانوران برای انسان هستند. همچنین طبق گزارش سازمان جهانی بهداشت، سالانه حدود ۵۹ هزار نفر بر اثر بیماری هاری از پا درمی‌آیند که وقتی پستانداران مبتلا (اغلب سگ) انسان را گاز بگیرد، دچار آن می‌شود.
حیوانات دیگری مثل حلزون‌های آب شیرین و حشرات قاتل هم بیماری‌های بالقوه مرگباری مثل تب حلزون و شاگاس را به انسان انتقال می‌دهند که طبق گزارش سازمان جهانی بهداشت، سالانه جان هزاران نفر را می‌گیرند.
اما پشه برای کسب عنوان مرگبارترین جانور برای جان انسان فقط یک رقیب دارد. طبق گزارش سازمان ملل، در سال ۲۰۱۷ میلادی حدود ۵۵۳ هزار نفر در آدم‌کشی‌ها و درگیری‌های مسلحانه کشته شدند و به این ترتیب، انسان یکی از مرگبارترین جانداران روی کره زمین برای گونه خود است.