حدود یک سال پس از تجاوز نظامی روسیه به خاک اوکراین که ویرانی، کشتار و میلیون‌ها آواره برجای گذاشت، رئیس جمهوری لهستان اعلام کرد که روسیه به رهبری ولادیمیر پوتین، باید تاوان جنایات جنگی‌اش را بدهد.
دیدارنیوز: از زمان آغاز جنگ در اوکراین سیاستمداران و مردم لهستان سرسختانه از دولت این کشور و مردم آن دفاع کرده‌اند و همچنان به پشتیبانی‌های مختلف مالی و نظامی از اوکراین ادامه می‌دهند.
یورونیوز برای اطلاع بیشتر از نقش لهستان در تحولات اخیر، در حاشیهٔ نشست داووس با آنژی دودا، رئیس جمهوری این کشور گفتگویی ترتیب داده است که مشروح آن را در زیر می‌خوانید.
به ۲۴ام فوریه، یعنی سالگرد حمله نظامی روسیه به اوکراین نزدیک می‌شویم، جنگی که لهستان در یکسال گذشته از بسیاری جهات در خط مقدم آن حضور داشته، مایلم از شما بپرسم که کشورتان طی سالی که گذشت چه تغییراتی کرده؟
لهستان بسیار تغییر کرده. مردم ما به صورت خودجوش به سوی مرز‌ها رفته‌اند، و با ماشین شخصی‌شان جنگ‌زدگان اوکراینی را به خانه آورد‌ه‌اند و در خانهٔ خودشان به آن‌ها پناه داده‌اند. هربار که به اوکراین می‌روم و با مدافعان این کشور یعنی سربازان و فرماندهان ارتش گفتگو می‌کنم می‌گویم، آسوده‌خاطر بجنگید و دربرابر تجاوز روسیه از کشورتان دفاع کنید. همسر و فرزند شما، خواهر و برادر و والدین شما که به لهستان آمده‌اند آنجا در امن‌وامان‌اند. امروز زبان اوکراینی در تمام لهستان شنیده می‌شود، در ادارات دولتی، در مغازه و خیابان، در اتوبوس و تراموا، همه‌جا. واقعیت امروز ما این است. ما در کنار هم هستیم و با هم خوبیم. ما دو ملتِ دوست و برادریم. وانگهی، این جنگ، به لحاظ امنیت نظامی هم نه‌تن‌ها برای ما بلکه برای همهٔ دنیا آشکارا بیانگر آن بوده که استقلال و آزادی امری همیشگی و تضمین‌شده نیست و ممکن است با تهاجم از دست برود. به کشوری آزاد و مستقل و خودمختار بی‌رحمانه حمله شده، و مهاجمان بی‌رحم روس خانه‌ها را ویران می‌کنند و با پرتاب موشک به نواحی غیرنظامی مردم را می‌کشند. این‌ها برای جهان بهت‌آور است و برای ما تذکری است تا امنیت‌مان را تقویت کنیم.
آیا معتقدید که سخنرانی در داووس، و رساندن این پیغام به گوش اعضای مجمع جهانی اقتصاد، سبب تقویت این دغدغه تامین امنیت و ایجاد امنیت بیشتر می‌شود؟
واقعیت این است که این مجمع که همیشه سویه اقتصادی‌اش برجسته‌تر بوده، امروز به‌شدت تحت تأثیر مسائل مربوط به امنیت است، ولی اعضای آن هم امنیت را امری صرفا نظامی نمی‌بینند، البته همه ما این واقعیت را می‌گوییم که اوکراین، تا وقتی دربرابر تهاجم روسیه از خود دفاع می‌کند، نیازمند پشتیبانی نظامی و دریافت تسلیحات است. برای همین دیروز از پیشگامی لهستان برای ارسال تانک‌های لئوپارد به اوکراین صحبت کردیم، و گفتیم که می‌توان تعدادی از این تانک‌ها را از چندین کشور جمع کرد و برای اوکراین یگان زرهی تشکیل داد. اما در کنار این‌ها دربارهٔ امنیت در حوزهٔ انرژی هم صحبت کردیم، و از لزوم استقلال اروپا در این زمینه گفتیم؛ و البته باز هم دربارهٔ این واقعیت صحبت می‌کنیم که روسیه از زمان کشیدن خط لولهٔ گاز نورد استریم ۱ و ۲ سیاست بی‌رحمانهٔ تسلط بر اروپا را در پیش گرفته. دلیل مخالفت‌های لهستان با پروژهٔ نورد استریم همین بود، چون ما می‌دیدیم که این پروژه در راستای سلطهٔ روسیه بر بازار انرژی و گاز اروپاست. ما سالهاست که خودمان برای تهیه گاز به سراغ منابع دیگر رفته‌ایم، چون خطر را دیده بودیم. اما متأسفانه به هشدار‌های ما توجهی نشد. برای همین امروز سرمان را بالا می‌گیریم و در داووس از تأمین امنیت انرژی حرف می‌زنیم، چون سالهاست که خودمان این کار را کرده‌ایم.
لهستان در سال‌های گذشته بار‌ها درباره تامین امنیت انرژی، استقلال اقتصادی و کلاً درباره وضعیت امنیتی اروپا هشدار داده. به نظر شما جنگ اوکراین، چه تغییری در سازوکار امنیتی اروپا ایجاد کرده که به سود لهستان و کشور‌های اروپای شرقی باشد؟
اولین تغییر نکته‌ای بود که پوتین و مهاجمان روسی را غافلگیر کرد، و آن هم همبستگی اعضای اتحادیهٔ اروپا بود، یعنی همبستگی اعضای ناتو. چیزی که تا پیش از این چندان روشن نبود، چون روس‌ها پیشتر چنین اتحادی را ندیده بودند، چه در زمان حمله‌شان به گرجستان در سال ۲۰۰۸، چه در زمان اولین حمله‌شان به اوکراین در سال ۲۰۱۴، اما این‌بار با دیواری از متحدان اروپایی و نیز شرکای پیمان آتلانتیک شمالی برخورد کردند. دومین تغییر این بود که جنگ نشان داد که امروز بدون پیوند استوار اروپا با آن‌سوی آتلانتیک امنیتی برای این اتحادیه در کار نیست، یعنی ایالات متحده نقش بسیار مهمی در تأمین امنیت اروپا دارد. امروز بیشترین کمک را آمریکا به اوکراین می‌کند. من به عنوان رئیس جمهوری لهستان بسیار مفتخرم چراکه در رساندن کمک‌های نظامی به اوکراین کشورم قطعا اساسی‌ترین نقش را دارد. ما تا اینجا ۲.۳ میلیارد دلار برای این کمک‌ها هزینه کرده‌ایم که برای ما هزینهٔ بسیار سنگینی است، اما می‌دانیم که این بودجه‌ها هزینهٔ تأمین امنیت در این بخش از اروپا می‌شود و همچنان این کار را ادامه می‌دهیم.
اتحادیه اروپا در سال‌های اخیر توسعه جغرافیایی پیدا نکرده. آیا وضعیت فعلی سبب تجدید نظر درباره عضویت کشور‌هایی نظیر اوکراین و مولداری در این اتحادیه خواهد شد؟
ما لهستانی‌ها دربارهٔ اتحادیهٔ اروپا و ناتو خواهان سیاست در‌های باز هستیم. چرا؟ چون گذشته از دیگر دلایل، خودمان پیشتر چنین سیاستی را در پیش گرفته‌ایم. اگر به معنای کلمه حامی دموکراسی باشیم، باید قبول کنیم که خود ملت‌ها باید بر سر عضویت‌شان تصمیم بگیرند. حق ملت‌هاست که دربارهٔ مسیر حرکت دولت و نظام‌شان تصمیم بگیرند. اگر همسایگان ما یعنی اوکراینی‌ها می‌خواهند عضو اتحادیهٔ اروپا باشند، و اگر اهالی مولداوی یا گرجستان هم چنین خواسته‌ای دارند، بنابراین حق این کار را دارند. جنگ کنونی نشان داده که پوتین پذیرای این حرف نیست، و با شخصیت اقتدارطلبش، و با خواستِ به بندگی‌کشیدن مردم خود و دیگر ملت‌ها می‌خواهد همین را از اوکراینی‌ها دریغ کند. او می‌خواهد امکان عضویت در اتحادیهٔ اروپا و ناتو را از آنان بگیرد و این آزادی را از آنان سلب کند. ما هرگز موافق چنین چیزی نیستیم. امروز ولودیمیر زلنسکی چشم‌انتظار قدم‌های استوار ناتوست.
حالا مدتی است که پس از ۱۸ سال صلح در اروپا جنگ دوباره به این قاره برگشته. از منظر سیاست لهستان، و در یک دورنمای کلی، نسل فعلی چطور می‌تواند از تکرار فجایع گذشته پیشگیری کند؟
پیش از هر چیز باید جلوی روسیه را گرفت. برای همین ما به‌عنوان نمایندگان جهان آزاد باید امروز با تمام قوا از اوکراین حمایت کنیم، و این شامل پشتیبانی نظامی هم می‌شود. اما از سوی دیگر، جنایت‌کاران جنگی باید مجازات شوند. تمام دنیا باید ببینند که ما نمی‌گذاریم روسیه‌ای که در اوکراین مرتکب جنایات جنگی شده از مجازات بگریزد، و تاوان ارتکاب این جرائم را می‌پردازد. روسیه بدون هیچ دلیلی به اوکراین حمله کرده و باید به‌خاطر این کار شدیدا مجازات شود.