کمبود ویتامین B ۱۲ یک مشکل شایع جسمی است که می‌تواند عواقب جدی داشته باشد، اما پزشکان اغلب آن را نادیده می‌گیرند.
دیدارنیوز: ویتامین B ۱۲ در رژیم غذایی کمیاب است و تنها در خوراکی‌هایی که از منابع حیوانی تهیه می‌شوند، یافت میشود.
بهداشت نیوز نوشت: بدن انسان روزانه تنها به ۲.۴ میکروگرم از این ویتامین نیاز دارد که مقدار بسیار بسیار کمی است. با این حال کمبود همین مقدار اندک از ویتامین B ۱۲ در بدن هم می‌تواند بر سلامت و کیفیت زندگی تاثیر منفی بگذارد.
علائم و نشانه‌های کمبود ویتامین B ۱۲
یکی از علائم اولیه کمبود ویتامین B ۱۲ خستگی است؛ سطحی از خستگی که آنقدر عمیق است که بر زندگی روزمره تاثیر می‌گذارد. علائم دیگر عصبی هستند و ممکن است شامل سوزن سوزن شدن در اندام ها، گیجی، از دست دادن حافظه، افسردگی و مشکل در حفظ تعادل باشد. درصورتیکه کمبود این ویتامین برطرف نشود، ممکن است برخی از این علائم به طور دائم ادامه پیدا کنند.
از آنجاییکه دلایل زیادی می‌تواند در بروز این علائم نقش داشته باشد، ممکن است پزشکان احتمال کمبود ویتامین B ۱۲ را نادیده بگیرند و در غربالگری توجهی به آن نداشته باشند.
نحوه جذب ویتامین B ۱۲
در بررسی‌ها تاکید شده افرادی که رژیم‌های گیاهی مصرف می‌کنند باید مکمل‌های B ۱۲ دریافت کنند. جذب این ویتامین یک فرآیند پیچیده چند مرحله‌ای است که از دهان شروع میشود و در انتهای روده کوچک پایان میگیرد. هنگام جویدن، ماده غذایی با بزاق دهان ترکیب میشود. هنگامی که غذا بلعیده میشود، ماده‌ای در بزاق موسوم به پروتئین R - پروتئینی که از تخریب ویتامین B ۱۲ در معده محافظت می‌کند- همراه با غذا وارد معده میشود.
سلول‌های خاصی در جداره معده دو ماده ترشح می‌کنند که برای جذب ویتامین B ۱۲ مهم هستند. یکی اسید معده است که مواد غذایی و B ۱۲ را از هم جدا کرده و به ویتامین اجازه میدهد به پروتئین R متصل شود. ماده دیگری که فاکتور داخلی نام دارد با محتویات معده ترکیب شده و همراه آن‌ها وارد قسمت اول روده کوچک میشود. پس از آن، شیره پانکراس، B ۱۲ را از پروتئین R آزاد می‌کند و آن را در اختیار فاکتور داخلی قرار میدهد. این ترکیب به ویتامین B ۱۲ اجازه میدهد تا در سلول‌ها جذب شود و به حفظ سلول‌های عصبی و تشکیل گلبول‌های قرمز سالم کمک کند. کمبود ویتامین B ۱۲ معمولا شامل اختلال در یک یا چند مرحله از مسیر جذب است.
عوامل خطر
بدون بزاق، B ۱۲ به پروتئین R بزاق متصل نمی‌شود و توانایی بدن در جذب آن تحت تاثیر قرار میگیرد. صد‌ها داروی مختلف وجود دارد که می‌تواند باعث خشکی دهان شود و در نتیجه بزاق بسیار کمی تولید شود. این دارو‌ها شامل دارو‌های استنشاقی، ضد احتقان، دارو‌های ضد افسردگی، دارو‌های فشار خون و بنزودیازپین‌ها مانند زاناکس میشود که برای درمان اضطراب استفاده میشود.
یکی دیگر از عوامل بالقوه در کمبود ویتامین B ۱۲، سطح پایین اسید معده است. محققان استفاده از دارو‌های آنتی اسید را به شدت با کمبود B ۱۲ مرتبط دانسته‌اند.
همچنین تولید اسید معده می‌تواند با افزایش سن کاهش پیدا کند.
درمان
در حالی‌که برخی از پزشکان به طور معمول سطح B ۱۲ و سایر ویتامین‌ها را اندازه گیری می‌کنند، معاینه معمولی تنها شامل شمارش کامل خون و آزمایش متابولیک پایه است که هیچ کدام وضعیت B ۱۲ را مورد سنجش قرار نمی‌دهد. اگر علائم کمبود B ۱۲ را مشاهده کردید باید برای آزمایش به پزشک مراجعه کنید. نوع درمان و طول دوره درمان به علت و شدت کمبود ویتامین B ۱۲ بستگی دارد. بهبودی کامل ممکن است تا یک سال طول بکشد، اما با درمان مناسب امکان پذیر است.
درمان کمبود این ویتامین می‌تواند به صورت خوراکی، زیر زبانی یا از طریق بینی انجام شود یا ممکن است به انواع مختلف تزریق نیاز باشد.