در مقاطعی تلاش شد نمونه‌های داخلی کارتون فوتبالیست‌ها ساخته شود، اما این تولیدات آنقدر که باید و شاید موفقیت‌آمیز نبودند؛ به نحوی که امروز می‌توان به قطعیت گفت تا کنون انیمیشنی با کیفیت قابل قبول و در شأن تیم فوتبال کشورمان تولید نشده است.
دیدارنیوز: ساختار‌های فوتبال‌محور همیشه جذاب و هیجان‌انگیز بوده و مخاطبان خاص خود را هم داشته است. غیرقابل پیش بینی بودن نتیجه مسابقات، نمایش تکنیک‌های فردی و گروهی، شور و تعصبات ملی، همه و همه از ویژگی‌های فوتبال است که به تبع آن، مخاطبان زیادی را به خود اختصاص می‌دهد و باعث شده ساختار‌های فوتبال‌محور از جمله انیمیشن‌های فوتبالی، از برنامه‌های پربیننده دنیا محسوب شوند.
سرگرمی و پر کردن اوقات فراغت تنها دستاورد انیمیشن‌های فوتبالی نیست؛ برای مثال انیمیشن «فوتبالیست‌ها» را می‌توان الهام‌بخش رشد فوتبال ژاپن دانست. «فوتبالیست‌ها» یکی از به‌یادماندنی‌ترین برنامه‌های دهه‌ی ۸۰ میلادی محسوب می‌شوند که در کشور ما نیز با استقبال بی‌نظیری روبه‌رو شد.
در مقاطعی تلاش شد نمونه‌های داخلی این کارتون ساخته شود، اما این تولیدات آنقدر که باید و شاید موفقیت‌آمیز نبودند؛ به نحوی که امروز می‌توان به قطعیت گفت تا کنون انیمیشنی با کیفیت قابل قبول و در شأن تیم فوتبال کشورمان تولید نشده است؛ این در صورتی است که تلویزیون کشور‌های دیگر با گذشتن از مرز تولید و پخش کارتون‌های فوتبالی درباره‌ی تیم‌های ملی خود، حالا به ساخت انیمیشن با موضوع تیم‌های فوتبال باشگاهی رسیده اند. سریال انیمیشن «آکادمی آبی آسمان» با داستان آکادمی تعلیم و تمرین تیم فوتبال منچسترسیتی از جمله همین کارهاست.
در همین راستا در گفت‌وگویی با علیرضا گلپایگانی ـ تهیه‌کننده انیمیشن‌هایی نظیر «فوتبال مدرن» و «پهلوانان» ـ علت ضعف در حوزه تولید و پخش کارتون‌های فوتبالی در داخل کشور را جویا شدیم.
گلپایگانی علت اصلی را سختی کار دانست و افزود: همه ما مجموعه «فوتبالیست‌ها» را دیده‌ایم که افراد را به ورزش ترغیب می‌کرد، اما ساخت انیمیشن این‌چنینی کار ساده‌ای نیست و جای آن در کشور ما خالی است. در انیمیشن نیز برخلاف تصور عموم محدودیت وجود دارد و برای تولید آن به تکنیک قوی نیاز است.
او ادامه داد: در مقایسه با کار‌های خارجی، قطعا قیاس مع‌الفارق اتفاق می‌افتد و نمی‌توان کار‌ها را با هم مقایسه کرد؛ اما ما فکر می‌کنیم تنها جایی که می‌توانیم با محصولات خارجی رقابت کنیم، در محور داستان‌هاست.
این تهیه‌کننده مجموعه‌های انیمیشن، راز موفقیت این کار‌ها را قصه‌گویی درست دانست و اضافه کرد: اغلب مشکل ما در قصه‌گویی رخ می‌دهد و راز موفقیت این انیمیشن‌ها داستان‌گویی است. فیلنامه‌نویسی کار بسیار دشواری است و به نظر من فیلنامه‌نویس باید به اندازه کارگردان دستمزد دریافت کند. ما در انیمیشن کشورمان خلاء داستان داریم. دانستن قواعد فیلم‌نامه‌نویسی با فیلم‌نامه نوشتن متفاوت است. من شخصاً در دنیای انیمیشن ایران چنین چیزی ندیدم و فیلنامه‌نویسی انیمیشن به‌عنوان یک شغل در ایران وجود ندارد. کودکان ما نیاز به قهرمان در انیمیشن‌ها دارند تا ما بتوانیم حرف‌ها و پند‌ها را توسط قهرمان‌های ملی و مذهبی ارائه دهیم.
او در ادامه از ساخت فصل ششم مجموعه «پهلوانان» خبر داد و گفت: در حال حاضر ما مجموعه پهلوانان، یکی از پرمخاطب‌ترین انیمیشن‌های ایرانی را در دست تولید داریم و کار ما فقط تولید میان‌پرده نبود.
تهیه‌کننده مجموعه «پهلوانان» علت ساخت این مجموعه را پرورش قهرمان ایرانی دانست و افزود: قصد ما در ساخت «پهلوانان»، خلق شخصیت‌ها و قهرمان‌های ایرانی برای نوجوانان بود که خوشبختانه طیف مخاطبان ما گسترش یافت و از کودکان دو ـ سه ساله تا خانم‌ها و آقایان ۶۰ ـ ۷۰ ساله را دربرگرفت. این ویژگی به‌دلیل خصلت مشترکی است که همه، قهرمان ایرانی را دوست دارند و قصه‌گویی به سبک ایرانی را می‌پسندند.
او با اشاره به دلایل تاسیس مرکز فرهنگی و هنری صبا در حوزه‌ی انیمیشن، در این زمینه خاطرنشان کرد: در سال‌های دور، زمانی که ریاست سازمان صداوسیما به این نتیجه رسید که برای مقابله با تهاجم فرهنگی، فرآیندی را به‌ویژه در بخش کودک و نوجوان آغاز کند، مرکز فرهنگی هنری صبا را در سازمان صداوسیما راه‌اندازی کرد. این سیاست بر این قرار بود که ما از کودکان خود غافل ماندیم و خوراک ذهنی و سرگرمی برایشان تامین نمی‌شود و طبیعی است که آن‌ها به محصولات کشور‌های دیگر رجوع می‌کنند که طبق فرهنگ کشور ما نیست.
گلپایگانی ادامه داد: من فکر می‌کنم ژاپنی‌ها در ابتدا برای کودکان خودشان انیمیشن می‌سازند. البته قطعا صادرات هم بخشی از اهداف محوری‌شان است. این ساختار آنقدر در سراسر دنیا گسترده است که تقابل، تجارت و اقتصاد در آن دخیل می‌شود. کشور‌هایی که صاحب صنعت انیمیشن هستند، فرهنگ حاکم بر انیمیشن‌شان، فرهنگ کشور خودشان است. من به تحلیل این قضیه اشاره‌ای نمی‌کنم، اما انگار ما برای کودکان خود، خوراک ذهنی خارجی تامین می‌کنیم.
او سپس انیمیشن‌ساز‌ها را معلم فرهنگی جامعه دانست و گفت: ما تهیه‌کننده‌ها و کارگردان‌های انیمیشن خودمان را معلم‌های فرهنگی جامعه می‌دانیم و نیاز داریم مثل همه مواردی که مربوط به فرهنگ و هویت خودمان است، در این صنعت هم محصولات مرتبط داشته باشیم.
این فعال حوزه انیمیشن با اشاره به اینکه پرداختن به ارزش‌های مذهبی در انیمیشن لازم است، اما همه‌ی ماجرا نیست، گفت: ما تقریبا از سال ۷۸ این فعالیت را شروع کردیم و جالب بود که به‌خاطر شروع این قضایا مدیران وقت معتقد بودند که سریعاً باید به سراغ ارزش‌های مذهبی رفت، زیرا در هیچ جای دنیا انیمیشن مذهبی تولید نمی‌شود و انیمیشن‌ها صرفاً برای سرگرمی و اهداف دیگر هستند. این، حرف غلطی نیست، اما همه ماجرا هم نیست. ما معتقد بودیم فن سرگرم‌سازی و جذب را هنوز تجربه نکردیم و یکی از دلایلی که میان‌پرده‌های ورزشی را تولید کردیم، همین موضوع بود.
فوتبال مدرن
این تهیه‌کننده درباره مجموعه «فوتبال مدرن» اظهار کرد: ما در کنار «پهلوانان» مجموعه «فوتبال مدرن» را نیز داشتیم که متاسفانه ادامه پیدا نکرد و علتش این بود که سفارش‌دهنده رغبتی نشان نداد؛ با اینکه پیشنهاددهنده خود ما بودیم و باید در سفارش‌دهنده این ترغیب را ایجاد می‌کردیم که هزینه‌های کار را تامین کند. همچنین مجموعه «آقای المپیک» را برای مرکز صبا ساختیم که شخصیت آن آدمک لاغراندامی بود و ماجرا‌های خنده‌داری برای او پیش می‌آمد. این کار‌ها از آنجایی که کوتاه بودند و بین برنامه‌های ورزشی و بدون تیتراژ پخش می‌شد، تصور همه این بود که این کار‌ها محصول خارجی است. بعد‌ها شخصیت دیگری به «آقای المپیک» اضافه شد و مجموعه «زبر و زرنگ» را تولید کردیم. هدف این بود که بتوانیم شوخی‌ها و سرگرمی‌های سالم داشته باشیم، زیرا بعضی اوقات اینگونه تداعی می‌شد که شوخی‌ها عمدتاً از عرف تربیتی دور هستند و ما برای اینکه ثابت کنیم لزومی برای وجود این محتوا‌ها نیست، این میان‌پرده‌ها را تولید کردیم.
آقای المپیک
او هدف اولیه از ساخت این میان‌پرده‌ها را «تولید شوخی‌های مناسب و سرگرم‌سازی مخاطب با استفاده از محتوای ورزشی» دانست و افزود: مقوله شوخی این‌بار با ورزش اتفاق می‌افتاد که اتفاق مثبتی بود؛ زیرا وقتی شما با ورزش شوخی می‌کنید، دعوت به ورزش هم در آن جای می‌گیرد. این مقوله تا مسابقات جام جهانی دو دوره پیش ادامه داشت و مجموعه «فوتبال مدرن» تولید شد، زیرا جام‌جهانی فرصت بسیار خوبی برای شوخی کردن با این فضا بود. این مجموعه در کشور‌های دیگر مثل ترکیه و فرانسه مورد توجه قرار گرفت به نحوی که می‌توانستیم از آن‌ها سفارش بگیریم.
گلپایگانی به «حضور ایران در جام جهانی ۲۰۱۴» اشاره و از آن به عنوان هدف دوم یادکرد و افزود: با چند واسطه با تهیه‌کنندگان صحبت کردیم که از این کار حمایت کنند، اما متاسفانه به‌دلیل حضور پررنگ تبلیغات در آن ایام، قیمت ثانیه‌ها به قدری بالا بود که نمی‌شد آن را به میان‌پرده اختصاص داد. نهایتاً با یکی از مدیران داخلی صبا به توافق رسیدیم و او هم این تشخیص را داد و از آن استقبال کرد. سپس با حمایت آقای لیوانی، مدیر وقت صبا این مجموعه تولید شد. واکنش‌ها نسبت به این مجموعه فوق‌العاده بود و در همان زمان محدود از آن استقبال شد.
تهیه‌کننده «فوتبال مدرن» به بودجه ناکافی برای تولید این مجموعه انیمیشن اشاره کرد و افزود: من اینطور حدس می‌زنم که علت ادامه پیدا نکردن این مجموعه این بود که تهیه‌کنندگان معتقد بودند اگر از مرکز صبا برنامه آماده دریافت کنند، بودجه کافی برای برنامه‌ها به آن‌ها داده نمی‌شود، اما اگر بخواهند به تولید انیمیشن بپردازند می‌توانند بودجه دریافت کنند.
او با اعتقاد بر اینکه خلاقیت در طنز مقوله مهمی است، در این زمینه ادامه داد: علی درخشی خالق مجموعه «دیرین‌دیرین» در «فوتبال مدرن» به عنوان نویسنده حضور داشت. تیم بسیار قوی، کارگردانی خوب و شوخی‌های بانمک به وجود آمد که این‌ها اگر در هر جای دنیا کنار هم قرار می‌گرفت و مخاطب هم داشت، به این معنا بود که باید ادامه پیدا کند؛ زیرا خلاقیت در طنز انقدر کم و سخت است که نباید آن را به‌راحتی از دست داد.
او یادآور شد: با وجود اینکه مجموعه فوتبال مدرن در جشنواره داخلی جام‌جم جایزه گرفت، اما متاسفانه به علت استفاده نکردن از این میان‌پرده‌ها و نداشتن سفارش‌دهنده، مدیران مرکز صبا خود به خود به این نتیجه رسیدند که پخش را متوقف کنند؛ بنابراین تیم بسیار خوبی که جمع شده بودند، سراغ کار‌های دیگری رفتند. جای این مجموعه‌ها همیشه در شبکه‌ها و همین‌طور فضای مجازی خالی است. باید از این افراد توانمند و بااستعداد حمایت و شرایط تولید این مجموعه‌ها فراهم می‌شد.
تهیه‌کننده «فوتبال مدرن» این‌بار درباره تولید «والیبال مدرن» گفت: مجموعه دیگری نیز با نام «والیبال مدرن» تولید کردیم، زیرا تکرار و تداوم است که کار را تثبیت می‌کند. برای مثال از آنجا که مجموعه تلویزیونی «کلاه‌قرمزی» ادامه داشت، ماندگار شد.
از آنجایی که والیبال در کشور ما از محبوبیت برخوردار است، «والیبال مدرن» را با همان فضا و همان تیم ادامه دادیم، اما متاسفانه بعد از پایان مسابقات با وجود اصرار ما پخش آن هم متوقف شد.
او به نکته عجیب دیگری در این زمینه اشاره کرد و افزود: کار‌های زیر پنج دقیقه برای پخش از آنتن مشکل دارند و در جدول پخش شبکه‌ها قرار نمی‌گیرند؛ این مساله هم یکی از دلایلی بود که میزان استقبال از این دست برنامه‌ها برای مدیران تلویزیون مشخص نمی‌شد.
این تهیه کننده در پایان از ادامه نیافتن این مجموعه‌های انیمیشن ورزشی اظهار تاسف کرد و گفت: این مجموعه‌ها فضای مفرحی ایجاد می‌کرد و شوخی مناسبی داشت و موضوع ورزش را مطرح می‌کرد و به زمان خاصی نیز احتیاج نداشت، زیرا این مدل از شوخی‌ها تاریخ مصرف ندارند و همیشه از مخاطب لبخند و خنده می‌گیرند، اما متاسفانه تولید آن به دلیل اختصاص نیافتن بودجه و حمایت لازم ادامه نیافت و به همین دلیل مرکز صبا از تولید این میان‌پرده‌ها منصرف شد و حالا جای آن در شبکه‌ها خالی است.