احیاء توافق هسته‌ای ایران مسئله‌ای است که می‌تواند به زودی رخ دهد، و هم زمان با آن، روانه شدن حجم عظیمی از نفت به بازارهای جهانی هم قابل انتظار خواهد بود.
دیدارنیوز ـ سرویس بین‌الملل: این مطلب را با ترجمه اختصاصی دیدار بخوانید با این توضیح که همه مطالب درج شده در این مقاله مورد تایید دیدار نیست و تنها جهت اطلاع خوانندگان منتشر شده است.
منبع: شبکه سی ان بی سی آمریکا
نویسنده: ناتاشا توراک
مترجم: حمید رضا بابایی
بعد از خروج دونالد ترامپ رئیس جمهور پیشین آمریکا از برجام در سال ۲۰۱۸ و پیش از آن که آمریکا تحریم‌های خود را علیه تهران مجددا اعمال کند، ایران پس از عربستان و عراق سومین تولید کننده بزرگ نفت اوپک بود. در سال ۲۰۱۷ ایران چهارمین تولید کننده بزرگ نفت در دنیا بود، یعنی پس از آمریکا، عربستان سعودی و روسیه.
"تاماس وارگا" تحلیلگر موسسه نفتی PVM در لندن به سی ان بی سی گفت، "اگر ایران به بازار نفت بازگردد، اوپک به سادگی می‌تواند روزانه ۳۰ میلیون و ۵۰۰ هزار بشکه نفت تولید کند، اگر تا آن زمان این میزان نفت تولید نکرده باشد. "
وارگا گفت: "در چارچوب این سناریو، هر مدل از وضعیت بازار نشان می‌دهد که در نیمه دوم سال ۲۰۲۳ بهای نفت برنت تا ۶۵ دلار در هر بشکه کاهش خواهد یافت. " این رقم بیانگر کاهشی چشمگیر در بهای نفت در مقایسه با قیمت کنونی آن خواهد بود، زیرا نفت برنت در صبح سه شنبه در بازارهای نیویورک ۱۰۱ دلار در هر بشکه معامله می‌شد.
شاهزاده عبدالعزیز بن سلمان وزیر انرژی عربستان هفته گذشته هشدار داد که اوپک احتمالا مجبور خواهد شد تولید نفت خود را کاهش دهد. وی که با بلومبرگ مصاحبه می‌کرد، در بیان دلایل این مساله گفت واقعیات بازارهای نفتی با آنچه به روی کاغذ رخ می‌دهد، "هم خوانی ندارد. " بازار به روی کاغذ دچار "کاهش شدید نقدینگی و بی ثباتی بسیار زیاد است. "
تحلیلگران، اما معتقدند ظهور دوباره ایران در بازار نیز، احتمالا مایه نگرانی خواهد بود. وارگا در گزارشی نوشت، "اوپک پلاس احتمالا برای بازگشت نهایی ایران آماده می‌شود. اگر توافق هسته‌ای احیاء شود، احتمالا یک میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه نفت خام اضافی، در مدتی نسبتا کوتاه، روانه بازار خواهد شد. "
"هلیما کرافت" تحلیلگر کهنه کار امور اوپک، و مدیر امور استراتژی کالا در موسسه مالی RBC هفته گذشته به فایننشال تایمز گفت : "تا چندی پیش تصور می‌کردم که عربستان سعودی و دیگر بازیگران منطقه‌ای حق دارند که مطمئن باشند توافق هسته‌ای ایران در آینده نزدیک حاصل نخواهد شد. اکنون که مذاکرات ازسرگرفته شده است، فکر می‌کنم آن‌ها تمرکزشان بر بازار نفت و همچنین عواقب امنیتی توافق هسته‌ای است که به خط پایان نزدیک می‌شود."
مذاکره کنندگان ایرانی در اواسط آگوست (مرداد) در خصوص دورنمای توافق ابراز خوش بینی می‌کردند. یک مشاور تیم مذاکره کننده ایران گفت، "از گذشته به توافق نزدیک‌تر شده ایم" و این که "حل مسایل باقی مانده چندان دشوار نیست".
اما تاکنون ظاهرا چند مساله باقی مانده است که حل آن‌ها دشوار به نظر می‌رسد. مساله مهم میان ایران و غرب، تحقیقات ادامه دارِ آژانس بین الملل انرژی اتمی در خصوص بقایای اورانیوم یافت شده در تاسیسات ایران در اوایل دهه ۲۰۰۰ است که آژانس می‌گوید هیچ توضیحی درباره آن‌ها ارائه نشده است. تهران می‌گوید اگر قرار است توافقی حاصل شود، باید پرونده این تحقیقات بسته شود. اما آژانس، آمریکا و دولت‌های اروپایی تاکنون با این مساله مخالفت کرده اند.
توافق هسته‌ای که رسما برجام نامیده می‌شود در دولت "باراک اوباما" میان ایران با فرانسه، انگلیس، آمریکا، روسیه و چین امضا شد. به دنبال آن توافق، تحریم‌های ضد ایرانی کاهش یافت و تهران نیز برنامه‌های هسته‌ای خود را محدود کرد.
اما از زمان خروج یک طرفه آمریکا از برجام در اواسط سال ۲۰۱۸، تحریم ها، اقتصادِ ایران را با ۸۴ میلیون جمعیت نابود کرده و تهران هم به صورت تدریجی و برخلاف برجام، فعالیت‌های هسته‌ای خود را تشدید کرده است. تهران سطح غنی سازی اورانیوم را تا میزانی بی‌سابقه افزایش داده است به گونه‌ای که مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی هشدار داده است "تنها کشور‌هایی که بمب می‌سازند" تا این سطح فعالیت می‌کنند.
این بدان معنا است که شدت خطر، زیاد است به خصوص برای دولت بایدن که احیاء برجام را از اهداف اصلی سیاست خارجی خود قرار داده است. ضرورت اوضاع با تحریم‌های بین المللی علیه روسیه نیز بیشتر شده است، زیرا این تحریم‌ها که به دنبال تهاجم نظامی روسیه به اوکراین اِعمال شده، ذخایر نفت و گاز اروپا را به شدت کاهش داده و به افزایش شدید قیمت‌ها منجر شده است.
تحلیلگران می‌گویند ورود نفت ایران به بازار، ضرر‌های ناشی از حذف بشکه‌های نفتی روسیه را کاملا جبران نخواهد کرد، اما در کاهش فشار ناشی از عرضه انرژی، همچنان موثر خواهد بود.
"رِید لَنسِن" تحلیلگر ارشد امور کالا در شرکت داده‌های کالا Kpler در لندن می‌گوید، " توافق با ایران به معنای افزایش تولید و صادرات روزانه ۱.۱ تا ۱.۲ میلیون بشکه نفت خام خواهد بود. این مساله تا هشت ماه آینده رخ خواهد داد؛ لذا شاهد اختلاف در حجم نفت عرضه شده در سطوح جهانی خواهیم بود. "
لنسن البته در این که توافقی حاصل شود تردید دارد و در این خصوص تنها نیست.
وی می‌گوید، "مساله‌ای که به ذهن می‌رسد این است که آیا اصلا توافقی قرار است حاصل شود. به نظرم خیر، چرا که حصول این توافق از منظر سیاسی در آمریکا و حتی ایران طرفدار ندارد.
"باب مک نالی" مدیر گروه انرژی Rapidan در واشنگتن خوش بین‌تر است. وی می‌گوید: "ما معتقدیم احتمال توافق وجود دارد. ما معتقدیم همواره احتمال چنین توافقی زیاد بوده و این بار زیادتر شده است. "
به گفته مک نالی، "ایران حدود ۱۵۰ تا ۲۰۰ میلیون بشکه نفت خام و میعانات به صورت شناور در آب دارد. به محض این که توافق حاصل شد، شاهد عرضه گسترده نفت‌های ذخیره شده خواهیم بود. " او تخمین می‌زند که ایران تولید نفت خود را تا حدود ۹۰۰ هزار بشکه در روز افزایش خواهد داد.
این به معنای افزایش چشمگیر تولید اوپک خواهد بود که در حال حاضر رقم آن حدود ۳۰ میلیون بشکه در روز است، مگر آنکه اعضای اوپک تولید خود را به به شدت کاهش دهند.
مک نالی معتقد است، "این چیزی است که اوپک و اوپک پلاس، همزمان که به فکر سیاست‌های عرضه هستند، باید به عنوان عامل تاثیرگذار درنظر بگیرند. "
با توجه به سخنان اخیر وزیر نفت عربستان، به نظر می‌رسد اوپک قطعا به این مساله می‌اندیشد. اما هرچقدر مذاکرات مربوط به توافق هسته‌ای ایران به خاطر اختلافات موجود طولانی‌تر شود، اوپک هم باید به همان اندازه آماده باشد، آن هم با این ذهنیت که توافق هسته‌ای ایران در هر حال حاصل خواهد شد.