شهربانو امانی، فعال حوزه زنان گفت: کسانی که امروز به دنبال ایجاد فضای دو قطبی در زمینه حجاب در جامعه هستند در گذشته به شکل‌های مختلف و با موضوعات دیگری جامعه را دو قطبی کرده‌اند. نباید اجازه داد این اتفاق رخ بدهد. آقای رئیسی در دوران مبـــارزات انتخاباتی بـه مـــــردم وعده دادند کـــه شرایط اقتصــادی و اشتغـــــال را بهبــــود می‌بخشنـد. با این وجود و در حالی که یک سال از عمر دولت گذشته هنوز این اتفاق رخ نداده و در این مدت مشکلات اقتصادی بیشتر نیز شده است.
دیدارنیوز: یکی از موضوعاتی که در شرایط کنونی در جامعه مطرح شده موضوع حجاب است که از تریبون‌های رسمی مطرح می‌شود. با این وجود قرائت‌هایی که برخی از این موضوع می‌کنند و برخورد‌هایی که انجام می‌دهند بیش از آنکه به حل مسأله بدحجابی در کشور کمک کند باعث برخی اصطکاک‌ها شده است که نمونه‌های آن در چند روز اخیر در جامعه مشاهده شده است.
بدون تردید برخورد با مقوله‌های فرهنگی مانند حجاب باید از جنس فرهنگ باشد. تنها با چنین رویکردی است که می‌توان نسبت به موضوع حجاب در جامعه اهتمام داشت. برای تحلیل و بررسی ابعاد مختلف این موضوع با شهربانو امانی، فعال حوزه زنان و عضو سابق شورای شهر تهران گفتگو کرده‌ایم.
امانی معتقد است: «متأسفانه برخی تنها ظاهر دین را در نظر می‌گیرند و باطن دین را که به کرامت جایگاه زن اعتقاد راسخ دارد در نظر نمی‌گیرند. چنین افرادی با اقدامات خود فضای اجتماعی را به سمت دو قطبی شدن می‌برند.
واقعیت این است که در شرایط کنونی اولویت‌های نخست مردم مسائل اقتصادی و معیشتی است. به نظر می‌رسد برخی تلاش می‌کنند اولویت‌های جامعه را تغییر بدهند و موضوعاتی مانند حجاب را مطرح کنند که جزئی از فرهنگ و عقاید دینی ماست.» در ادامه ماحصل این گفتگو را می‌خوانید.
دیدگاه شما درباره شیوه صحیح برخورد با بدحجابی و اصلاح این موضوع در جامعه چیست؟ آیا روش‌هایی که در این زمینه استفاده می‌شود را کارساز می‌دانید؟
حجاب یکی از مسائلی است که در دین اسلام مورد تأکید قرار گرفته و دارای ارزش بالایی است. با این وجود برخی در جامعه در برخورد با بد حجابی از روش‌هایی استفاده می‌کنند که مناسب نیست، بلکه می‌تواند نتیجه عکس به‌همراه داشته باشد. استفاده از این روش برای نسل جدید جالب نیست و به جای اینکه در بین آن‌ها انگیزه ایجاد کند باعث دور شدن از موضوعاتی مانند حجاب می‌شود. ما باید بپذیریم که نسل جدید نسلی انتخاب‌گر است. حجاب یک موضوع شرعی است و دارای حد و حدودی است که انسان باید آن را رعایت کند. با این وجود اگر کسی آن را رعایت نکرد آیا باید با آن برخورد سلبی داشت؟ برخورد سلبی در مسائل فرهنگی نتیجه عکس به‌همراه می‌آورد. آیا این اقدامات تاکنون نتیجه بخش بوده است. ترویج حجاب باید همراه با فرهنگ‌سازی و احترام به جایگاه زنان در جامعه باشد. برخی رویکرد‌ها در این زمینه سوال برانگیز است.
چرا موضوعاتی مانند حجاب که یک مقوله فرهنگی است جنبه سیاسی به خود می‌گیرد؟
متأسفانه برخی تنها ظاهر دین را در نظر می‌گیرند و به باطن دین که به کرامت جایگاه زن اعتقاد راسخ دارد را در نظر نمی‌گیرند. چنین افرادی با اقدامات خود فضای اجتماعی را به سمت دو قطبی شدن می‌برند. واقعیت این است که در شرایط کنونی اولویت‌های نخست مردم مسائل اقتصادی و معیشتی است. به نظر می‌رسد برخی تلاش می‌کنند اولویت‌های جامعه را تغییر بدهند در حالی که حجاب جزئی از فرهنگ و عقاید اسلامی ماست. ما نباید فراموش کنیم که مردم در شرایط کنونی با چه وضعیتی زندگی می‌کنند و با چه تنگنا‌های اقتصادی زندگی خود را می‌گذرانند. برخی اقدامات در زمینه حجاب در گذشته تجربه شده و نتیجه‌ای به‌همراه نداشته و بلکه نتیجه عکس به‌همراه داشته است. به همین دلیل نباید آن‌ها را تکرار کرد. در شرایط کنونی جامعه بیش از هر زمان دیگری به حجاب نیاز دارد. به همین دلیل نباید موضوعات فرهنگی مانند حجاب را دو قطبی کرد. حجاب نیاز به فرهنگ سازی دارد که نخستین لازمه آن احترام به کرامت زن است.
دو قطبی کردن مسائل فرهنگی مانند حجاب چه پیامد‌هایی می‌توانــد به‌همراه داشته باشد؟
کسانی که امروز به دنبال ایجاد فضای دو قطبی در زمینه حجاب در جامعه هستند در گذشته به شکل‌های مختلف و با موضوعات دیگری جامعه را دو قطبی کرده‌اند. نباید اجازه داد این اتفاق رخ بدهد. آقای رئیسی در دوران مبـــارزات انتخاباتی بـه مـــــردم وعده دادند کـــه شرایط اقتصــادی و اشتغـــــال را بهبــــود می‌بخشنـد. با این وجود و در حالی که یک سال از عمر دولت گذشته هنوز این اتفاق رخ نداده و در این مدت مشکلات اقتصادی بیشتر نیز شده است. دولت باید در این زمینه پاسخگو باشد که چه موانعی در این زمینه وجود داشته است که تاکنون موفق به حل مشکلات اقتصادی نشده است. اگر دولت بتواند مشکلات اساسی جامعه را حل کند نیاز نیست برخی به مسائلی ورود کنند که نیاز به رویکرد ایجابی و فرهنگی دارد. کسانی که رویکرد ایجابی و فرهنگی را درباره حجاب قبول ندارند کسانی هستند که حداقل حقوق شهروندی را برای زنان جامعه قبول ندارد و اقدامات آن‌ها در گذشته هزینه‌هایی برای کشور ایجاد کرده است. ما در گذشته تجربه‌هایی درباره برخورد‌های سلبی با مقولات فرهنگی داشته‌ایم که موفقیت‌آمیز نبوده است. به عنوان مثال در موضوع ویدئو و یا ماهواره برخی به شکلی رفتار کردند که نه تنها میزان آن در جامعه کاهش پیدا نکرد و بلکه افزایش نیز داشت. مشکل از نوع برخورد و رویکردی است که در این زمینه‌ها در پیش گرفته می‌شود.
چگونه می‌توان این رویکرد را تغییر داد؟
در شرایط کنونی برخی ضد ارزش‌ها جای ارزش‌ها را گرفته و ما نباید اجازه بدهیم این وضعیت تداوم داشته باشد. کسانی که با رویکرد سلبی با موضوعاتی مانند حجاب برخورد می‌کنند به اهداف خود نمی‌رسند. در موضوع کرونا دولت آقای روحانی واکسن‌ها را از کشور‌های دیگر خریداری کرد، اما در دولت آقای رئیسی این واکسن‌ها وارد و به مردم تزریق شد. در دوران کرونا بعضی نقل قول‌ها و اظهارات باعث رنجش کادر درمان شد در حالی که پزشکان و پرستاران در دوران کرونا در صف اول مقابله با آن قرار داشتند و برخی از این عزیزان جان خود را از دست دادند. برخی تصورات خود را در مورد مسائل فرهنگی مانند حجاب دارند و تلاش می‌کنند به این وسیله به هدف خود برسند. یکی از چالش‌های جامعه ما نداشتن احزاب فراگیر و قدرتمند است. اگر در کشور احزاب قدرتمند وجود داشت که دولت‌ها از آن‌ها تشکیل می‌شدند بسیاری از مسائل در فضای مدنی وهمراه با سعه صدر و تأمل حل می‌شد. این در حالی است که این اتفاق در جامعه ما رخ نداده است. کسانی که تلاش می‌کنند از مسائل فرهنگی دستاویز سیاسی برای خود ایجاد کنند به دنبال این هستند که مردم دغدغه‌های اصلی خود را فراموش کنند.
به چــه میــزان مشکلات اقتصــادی و معیشتــی در شرایط کنونی در حل مسائل فرهنگی مانند حجاب تأثیرگذار است؟
زمانی ماشین‌هایی در سطح شهر مستقر شده بود که به زنان بدحجاب تذکر بدهند. اقدامی که به طرح حجاب و عفاف معروف شد. با این وجود آیا چنین طرح‌هایی توانست از بدحجابی در جامعه جلوگیری کند؟ این در حالی بود که اگر رویکرد فرهنگی و فرهنگ سازی در پیش گرفته می‌شد بهتر به نتیجه می‌رسید. نکته مهم در این زمینه این است که در رویکرد فرهنگی که در زمینه حجاب در پیش گرفته می‌شود باید کرامت زنان مورد احترام قرار بگیرد. حقوق شهروندی زنان نیز تنها در حجاب خلاصه نمی‌شود و کسانی که چنین موضوعی را القا می‌کنند اشتباه می‌کنند. در شرایط کنونی زنان مطالبات بسیار جدی از دولت و مسئولان دارند که ارتباطی نیز به باحجاب بودن یا نبودن آن‌ها ندارد. زنان ایران عفیف و پاکدامن هستند و ایثار و از خودگذشتگی خود را در مقاطع مختلف تاریخ نشان داده‌اند. نمونه بارز آن تلاش‌هایی بود که زنان در دوران دفاع مقدس انجام دادند و حمایت‌هایی بود که از جبهه‌های جنگ می‌کردند.