رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی مدعی شد که ایران به برخی سوالات آژانس پاسخ نداده اما همچنان امیدوار است با گفتگو میان طرفین و از راه دیپلماسی این مسائل برطرف شوند.
دیدارنیوز: مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گفت‌وگویی مواضع دیده‌بان هسته‌ای سازمان ملل را درباره تحولات اخیر رخ داده پیرامون همکاری‌های ایران و آژانس بیان کرد.
به نقل از شبکه سی‌ان‌ان، رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گفتگو با این شبکه در پاسخ به این سوال که آیا اظهارات اخیر ایران به معنی این بوده است که به فعالیت‌های نظارتی اضافی آژانس که ذیل توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ با آن‌ها موافقت کرده بود، پایان بخشیده است، گفت: نه به تنهایی، اما تا حد زیادی همین طور است.
گروسی درباره اهمیت احیای توافق هسته‌ای بر فعالیت‌های نظارتی و راستی‌آزمایی آژانس در ایران گفت: ما ابزار‌هایی برای راستی‌آزمایی فعالیت‌های [هسته‌ای]ایران در برخی محل‌های مرتبط با برجام داریم، مانند دوربین‌ها و دیگر سیستم‌های آنلاینی که به طور مثال، نظارت بر اورانیومی که غنی می‌شود را برای ما مقدور می‌سازد. بنابراین، وقتی ایران این دسترسی‌ها را محدود کند و قرار باشد برجام [توافق هسته‌ای]احیا شود، شرکای توافق نیاز به یک مبنای کار دارند، آن‌ها باید بدانند ایران چه چیزی در اختیار دارد و چه چیزی ندارد تا درخواست راستی‌آزمایی کنند. اگر این را در اختیار نداشته باشند، رسیدن به یک توافق از نظر فنی غیرممکن می‌شود یا می‌توان توافقی داشت که مبتنی بر هیچ اطلاعاتی نیست و فکر می‌کنم چنین اتفاقی نمی‌افتد. به همین دلیل است که ما می‌گوییم این یک موضوع جدی است و عواقبی دارد.
او توضیح این مسئله که اگر آژانس نتواند همچنان بر فعالیت‌های هسته‌ای ایران واقف باشد، نمی‌تواند فعالیت‌های نظارتی و راستی‌آزمایی ذیل برجام را انجام دهد، بیان کرد: ما نخواهیم توانست بر اساس اطلاعاتی دقیق این کار را انجام دهیم و فکر نمی‌کنم که بتوان بر اساس مبنایی متزلزل به یک توافق خوب دست پیدا کرد، بنابراین، شدنی نیست. اما امیدواریم که امکانی برای انجام دادن آن وجود داشته باشد.
مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ادامه گفت: ما باید با ایران بنشینیم [و صحبت کنیم]، باید خیلی زود این کار را انجام دهیم تا دوباره وضعیت را بررسی کنیم. آن‌ها می‌دانند که مدیرکل آژانس آماده این کار است. به خودشان بستگی دارد.
گروسی در پاسخ به این سوال که با توجه به اظهارات اخیر سخنگوی وزارت امور خارجه ایران مبنی بر این که ایران شفاف‌ترین و صلح‌آمیزترین برنامه هسته‌ای را دارد، آیا واقعا همین طور است، گفت: ایران شاید کشوری باشد که بیشترین بازرسی در برنامه هسته‌ای آن به عمل می‌آید. این صحت دارد. اما این متناسب با فعالیت‌هایی است که آن‌ها دارند، همچنین کارکرد برجام قبلی و همچنین تا حدی نتیجه سوابق قبلی است. ما الان فرصت پرداختن به این‌ها را نداریم، اما این سابقه و پیشینه، پیشینه‌ای متزلزل با فراز و فرود‌هایی است که مواقعی بوده است که آن‌ها به تعهداتشان پایبند نبوده‌اند. این در گذشته است. ما می‌خواهیم آینده را بررسی کنیم. ما در حال حاضر با یک مشکل مواجیهم. مشکلی که الان داریم این است که ما باید برخی اطلاعات را در اختیار داشته باشیم و آن‌ها این [اطلاعات را]به ما نمی‌دهند.
او افزود: مشکلی که وجود دارد واضح است. مشکل این است که ایران به برخی سوالات آژانس پاسخ نداده است، این است که ایران الان به جای این که همکاری را افزایش دهد، آن را کاهش می‌دهد. این خلاف مسیر درست است. اگرچه این گامی جدی در مسیر اشتباه است، هنوز فرصت برای دیپلماسی وجود دارد، هنوز فرصت این که بنشینیم و به این موضوع بپردازیم وجود دارد.
مدیرکل آژانس در توضیح این که آیا از نظر او، سفر اخیرش به فلسطین اشغالی منجر به اقدام ایران به خاموش کردن دوربین‌های فراپادمانی آژانس در تاسیسات هسته‌ای ایران شد، گفت: من وارد چنین تحلیلی نمی‌شوم. اگر قرار بود من بر اساس واکنش‌های طرف سوم به کار‌هایی که انجام می‌دهم، با طرف مقابل وارد مذاکره بشوم، نمی‌توانم به وظایفم به عنوان مدیرکل یک سازمان بین‌المللی عمل کنم. به گمانم، دیدگاه‌ها مشروعیت دارند. آن‌چه اهمیت دارد کاری که من در قبال دیگر کشور‌ها از جمله ایران، به عنوان مدیرکل انجام می‌دهم و کاری است که ایران در زمینه مسئولیت‌های خود و تعهدات قانونی‌اش انجام می‌دهد. این چیزی است که اهمیت دارد. اگر ما شروع کنیم به اتخاذ تصمیمات جدی و بزرگ سیاسی بر اساس سفر‌ها و دیدگاه‌ها و اظهارات [دیگران]، آن وقت گرفتار مشکل عمیقی شده‌ایم.
گروسی در توضیح این که او گفته بود، دو تا سه هفته زمان باقی مانده است و اگر این مدت سپری شود، ضربه‌ای مهلک به توافق هسته‌ای وارد خواهد شد، گفت: ارزیابی من از نوع سیاسی نیست، بلکه فنی است. ارزیابی من مبتنی بر زمانی است که می‌توانیم بدون دسترسی به این اطلاعات به خصوص سپری کنیم. به عبارت دیگر، مدت زمانی است که می‌توانیم با وجود فعال بودن سانتریفیوژ‌ها و تداوم تولید آب سنگین و ساخت سانتریفیو‌ها بدون دید ما سپری کنیم. ما تقریبا می‌توانیم آن‌چه رخ داده است را به حالت قبل بازگردانیم، اما این برآورد‌ها را تنها به مدت کوتاهی می‌توان انجام داد. نمی‌توان ماه‌ها بدون هیچ گونه دسترسی و اطلاعاتی ادامه داد و بعد گفت احتمالا این مقدار وجود دارد. می‌توانیم از عهده سه-چهار هفته بربیاییم. بنابراین، این ارزیابی فنی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است.
او همچنین در پاسخ به این که آیا منظور او این است که اگر آژانس نتواند فعالیت‌های راستی‌آزمایی‌اش را انجام دهد، ظرف مدت دو تا سه هفته، نگران آن چیزی خواهد بود که در برنامه هسته‌ای ایران رخ می‌دهد، بیان کرد: من نگران این خواهم بود که نتوانم تایید کنم آن‌ها چه چیزی در اختیار دارند و چه چیزی ندارند.
مدیرکل آژانس در پاسخ به این که آیا در حال حاضر گفت‌وگویی در این باره با مقامات ایران دارد و آیا برنامه دارد به ایران سفر کند یا نه، گفت: امیدوارم بتوانیم این کار را انجام دهیم.
اظهارات گروسی در پی این مطرح می‌شود که سازمان انرژی اتمی اخیرا با انتشار ویدیویی از خاموشی تعداد قابل توجهی از دوربین‌های نظارتی آژانس بین المللی انرژی اتمی خبر داد. در این ویدیو نشان داده می‌شود که اپراتورها، برق متصل به دوربین‌های فراپادمانی را قطع می‌کنند.
شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز چهارشنبه قطعنامه ارائه شده علیه ایران توسط آلمان، فرانسه، انگلیس و آمریکا را تصویب کرد.
۳۰کشور رای موافق، ۲ کشور (چین و روسیه) رای مخالف و ۳ کشور (هند، لیبی و پاکستان) رای ممتنع دادند.
در پیش‌نویس این قطعنامه آمده است: شورای حکام از ایران می‌خواهد که هرچه فوری برای اجرای تعهدات قانونی‌اش اقدام و بدون اتلاف وقت به پیشنهاد مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای همکاری بیشتر جهت شفاف‌سازی و حل‌وفصل مسائل باقی‌مانده پادمانی عمل کند.
بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی روز چهارشنبه اعلام کرد: تصمیم بر این شد تا بخشی از همکاری‌های فراتر از پادمان که جزو تعهدات ما نبود و بر مبنای حسن نیت انجام می‌شد، متوقف شود مثلا ضبط برخی از فعالیت‌ها توسط دوربین‌های آژانس و دستگاه سنجش غنای برخط و فلومتر آژانس در ایران.
کمالوندی گفت که امروز دستور داده شد تا فعالیت این دوربین‌ها قطع شود، البته در گذشته هم قرار نبود اطلاعات این دوربین‌ها مگر در حالت پذیرش شرایط ایران، به آن‌ها داده شود. مبنای این کار هم قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از منافع ملت ایران است.