کارشناس ارشد و دیپلمات سابق وزارت خارجه کشورمان می‌گوید: کاخ سفید تحت سه محوری که شدیدترین فشار را به کاخ سفید آورد، ریاض را مجبور به تایید قتل کرد.
دیدارنیوز ـ دعواهای سیاسی در سطح بین الملل بر سر پرونده خاشقجی بالا گرفته است. اعضای کنگره آمریکا خواهان تنبیه عربستان هستند. اتحادیه اروپا خواستار تحقیقات حدی شده و در نهایت ترکیه که موی دماغ سعودیها شده؛ در همین حال واکنش برخی اعراب و جمهوری اسلامی در این دعوای سیاسی قابل توجه است. با دکتر سیدحسین موسویان کارشناس ارشد مسائل بین الملل، محقق و استاد دانشگاه پرینتستون آمریکا درباره آینده روابط آمریکا و عربستان و دیگر مسائل گفتگو کرده ایم که از نظر می‌گذرانید:
تحليل شما از مرگ خاشقچي چيست؟ برخي معتقدند كه اين اتفاق سهوي نبوده بلكه نقشه اي بوده براي تخريب چهره حكومت سعودي؟
فرضیه درستی نیست. رسانه ها و شخصیت های معتبر آمریکا و اروپا تردید ندارند که تیم کماندو عملیات توسط شخص بن سلمان تعیین و عازم شده بود. منتهی اینکه دستور قتل نیز از قبل صادر شده باشد، مشخص نیست. چون یک احتمال وجود دارد که مأموریت تیم عملیات ربودن خاشقجی بوده اما او مقاومت کرده و درگیری بوجود آمده که به منجر به مرگ او شده باشد. در اینصورت تیم عملیات دستپاچه شده با هماهنگی یا بدون هماهنگی، جنازه را قطعه قطعه، سربه نیست نموده و سریعا استانبول را ترک کرده اند.
تأیید کشته شدن خاشقجی سه علت مهم داشت:
اول: اینکه دولت ترکیه اطلاعات کلیدی قتل را داشت و حاضر به معامله نشد چون حیثیت و اعتبار سیاسی و امنیتی حاکمیت ترکیه شدیدا لطمه میخورد.سوم: سازمان اطلاعات و امنیت ترکیه، اطلاعات قتل را قطره چکانی در اختیار شبکه الجزیره قطر و برخی از رسانه های ترکیه گذاشت. شبکه الجزیره هم به طور فوق العاده حرفه ای نقش محوری در برآشفتن افکار عمومی جهان علیه عربستان ایفاء کرد. با استفاده از این فرصت، در واقع قطر انتقام سختی از عربستان و شخص بن سلمان گرفت.
این سه محور آنچنان فشاری به کاخ سفید آورد که مجبور شد پمپئو را عازم ریاض نموده تا به حکومت عربستان بگوید که باید مرگ خاشقجی را تایید وعده ای مجازات شوند.
پيش بيني شما از اينده روابط آمريكا و عربستان چيست؟ آيا آمريكا مي تواند عربستان را تحريم كند؟
روابط آمریکا و عربستان لطمه خورده اما فدای قتل خاشقجی نخواهد شد. اگر واشینگتن مجبور شود، در یک پروسه زمانی، بن سلمان را هم قربانی خواهد کرد اما زمام اداره عربستان را رها نخواهد کرد.
نقش تركيه را چه طور ارزيابي ميكنيد؟ آيا اردوغان در حال معامله گري است؟ آيا امريكا تركيه را جلو انداخته است كه اين قائله را جمع كند؟
اردوغان برعکس موارد قبلی، در این مورد ماهرانه عمل کرده است. او از عربستان، بن سلمان و کاخ سفید ترامپ خشمگین بود که از این فرصت استفاده و هردو را تنبیه کرد. اما از این مرحله به بعد، بخش حساس‌تر ماجرا در پیش است. آنکارا اطلاعات لازم در مورد دخالت محمد بن سلمان در ماجرا را دارد. اگر مثل مرحله قبل غیررسمی افشاء کند، واشینگتن راهی به جز تغییر محمد بن سلمان نخواهد داشت. اگر هم بخواهد معامله کند، می‌تواند امتیازات بزرگی بگیرد.
واكنش هاي بين المللي خصوصا اعراب را چه طور تحليل مي كنيد و همين طور سكوت برخي كشورهاي عربي؟جهان عرب یک جهان مرده و بی خاصیت است و توقعی نباید داشت. بسیاری از کشورهای عربی در مقابل تعیین بیت المقدس به عنوان پایتخت اسراییل نه تنها هیچ نقش بازدارنده نداشتند بلکه پشت پرده هم با تل آویو هم ساختند.
آيا اين وضعيت نفعي براي ايران دارد؟ ايران چگونه ميتواند از اين فضاي سياسي بهره ببرد؟ كما اينكه روسيه در اين فضا دست به كار شده كه سعودي را به سمت خود بكشاند. به طور كلي تحليل شما از واكنش ايران به اين مساله چيست؟ایران واکنش پخته ای داشت. اگر ایران به میدان می آمد، تبلیغات غرب از ریاض به سمت تهران هدایت شده بود. رسانه های غربی کلیه مواردی از دهه های گذشته که به جمهوری اسلامی نسبت داده بودند، همه را زنده می‌کردند . الان هم لابی اسراییل در آمریکا به شدت فعال شده تا ترمز فشار بیش‌تر واشینگتن به عربستان را بکشند آنهم با استفاده از بهانه ایران و اینکه تهران سود فشار بیش‌تر به عربستان را خواهد برد. به نظرم سرنوشت بن سلمان دست واشینگتن است و تهران و مسکو سهمی نداشته و نخواهند توانست داشته باشند.
در نهايت پيش بيني شما از اين جنجال بين المللي بر سريك قتل چيست؟ به چه سبب اين قائله پايان مي يابد؟!
اولا یک قتل تنها نیست. بی تدبیری‌های قبلی محمد بن سلمان همچون مورد حمله به یمن، گروگانگیری حریری، ایجاد غائله قطر و دستگیری دهها شاهزاده به نام سعودی، قبلا در لیاقت او برای پادشاهی عربستان تردید جدی ایجاد کرده بود. قتل جمال خاشقجی کبریتی به انبار باروت بود. بویژه اینکه ستون نویس واشینگتن پست از بانفوذترین رسانه‌ای امریکا و جهان بود و نحوه و مکان قتل او هم شوک آور بود. لذا رسانه های بزرگی در امریکا و جهان برای ساقط کردن محمد بن سلمان بسیج شده اند در حالیکه منافع ملی امریکا ایجاب می‌کند که عربستان را متحد در اختیار حفظ کند. لذا ماجرا بسیار پیچیده شده است. به نظر می‌رسد حداکثر ممکن است ماجرا به تغییر محمد بن سلمان ختم شود و نه بیش‌تر. اگر فشاری هم از آمریکا و اروپا علیه عربستان وارد شود، سقف آن تغییر محمد بن سلمان است.
منبع: خبرآنلاین/زهره نوروزپور/۳۰ مهر ۹۷