با توجه به اینکه در بیش از پنج ماهی که از قدرت‌یابی دوباره طالبان بر افغانستان سپری شده، هیچ‌گونه اقدامی از سوی این گروه در مسیر احترام به اصل جمهوریت، آزادی زنان برای تحصیل و کار و مشارکت دادن اقوام در قدرت صورت نگرفته است، جامعه جهانی همچنان با درخواست طالبان برای شناسایی رسمی این گروه مخالف است. در چنین شرایطی، دولت طالبان با هدف جلب‌نظر امریکا برای به رسمیت شناختن این گروه در افغانستان، به ساز و کار تهدید روی آورده است.
دیدارنیوز: وزیر کشور دولت طالبان هشدار داده اگر کاخ سفید از به رسمیت شناختن حاکمیت طالبان امتناع کند، تهدید ضدمنافع امریکا توسط این گروه ادامه خواهد یافت.
هشدار وزیر کشور دولت طالبان به امریکا درباره به خطر افتادن منافع این کشور، می‌تواند نشانه‌ای از تغییر احتمالی رویکرد طالبان در قبال امریکا باشد. طالبان در ماه‌های اخیر بار‌ها از امریکا خواسته بود تا حاکمیت این گروه در آن کشور را به رسمیت بشناسد. در مقابل امریکا با تاکید بر اینکه عجله‌ای برای شناسایی رسمی حاکمیت طالبان در افغانستان ندارد، هرگونه تجدیدنظر در قبال این گروه را به تغییر سیاست‌ها، رویه‌ها و اقدامات طالبان مشروط کرد.
واشنگتن علاوه بر آنکه طالبان را به رسمیت نشناخته است با بلوکه کردن دارایی‌های افغانستان عملا چالش بزرگ اقتصادی برای مردم این کشور ایجاد کرده است. عدم دسترسی طالبان به منابع مالی بانک مرکزی در بانک‌های خارجی موجب شده تا دولت طالبان نتواند مایحتاج اصلی مردم افغانستان شامل مواد غذایی و دارو را از دیگر کشورها تامین کند. به همین دلیل است که بیش از همه کشورها، این امریکا است که حکومت طالبان را به چالش کشانده و تضعیف این گروه در افغانستان را به دنبال داشته است.
از نظر طالبان، اروپا نیز به‌رغم ژست مستقلانه خود برای تصمیم‌گیری در قبال نوع مواجهه در قبال افغانستان، دنباله‌روی سیاست‌های امریکا است و تا زمانی که این کشور حاکمیت طالبان را به رسمیت نشناسد بسیار بعید است که کشور‌های اروپایی در این خصوص گامی بردارند. در حال حاضر امریکا و اروپا، خواستار برداشته شدن محدودیت‌های موجود بر سر راه فعالیت گروه‌های مختلف قومی، مذهبی، صنفی و سیاسی در افغانستان هستند و هرگونه شناسایی رسمی حاکمیت طالبان را به محترم شمردن حقوق و آزادی‌های فردی و اجتماعی و همچنین تشکیل دولت فراگیر با مشارکت همه اقوام در این کشور منوط کرده‌اند.
با توجه به اینکه در بیش از پنج ماهی که از قدرت‌یابی دوباره طالبان بر افغانستان سپری شده، هیچ‌گونه اقدامی از سوی این گروه در مسیر احترام به اصل جمهوریت، آزادی زنان برای تحصیل و کار و مشارکت دادن اقوام در قدرت صورت نگرفته است، جامعه جهانی همچنان با درخواست طالبان برای شناسایی رسمی این گروه مخالف است. در چنین شرایطی، دولت طالبان با هدف جلب‌نظر امریکا برای به رسمیت شناختن این گروه در افغانستان، به ساز و کار تهدید روی آورده است. این گمانه وجود دارد که طالبان با تصور آنکه تاکید بر جنگ در افغانستان برای خارج کردن نیرو‌های خارجی پس از دو دهه موثر بوده است، به این نتیجه رسیده‌اند که می‌توانند با تهدید امریکا به ازسرگیری اقدامات علیه منافع این کشور، کاخ سفید را به شناسایی رسمی گروه طالبان وادار کنند.
اگرچه طالبان به تعبیری توانست با زور و نظامی‌گری، قدرت را بار دیگر در افغانستان به دست بگیرد، اما جلب‌نظر کشورها برای به رسمیت شناختن این گروه مساله‌ای نیست که طالبان آن را از طریق زور کسب کند. دولت طالبان مجبور است برای شناسایی رسمی توسط جامعه جهانی، برخی استاندارد‌های بین‌المللی را در داخل افغانستان رعایت کند تا اعتماد‌ها به این گروه به‌تدریج بازگردد. به خصوص آنکه به تازگی نیز پس از نشست طالبان با نمایندگان برخی کشور‌های غربی در نروژ، در بیانیه پایانی نشست اسلو تاکید شد که تنها راه شناسایی دولت طالبان در افغانستان، تشکیل دولت فراگیر است که طالبان تاکنون حاضر به تمکین در این زمینه نشده است. درنهایت به نظر می‌رسد دولت امریکا به‌رغم برخی گشایش‌ها و حتی کمک‌های بشردوستانه حاضر نخواهد شد تا زمان تشکیل دولت فراگیر در افغانستان و عادی شدن شرایط برای زندگی مردم در چارچوب آزادی‌های پذیرفته شده بین‌المللی در حوزه فردی و اجتماعی، دولت طالبان را به آسانی به رسمیت بشناسد.
باتوجه به شعار دولت امریکا در ابتدای اشغال افغانستان در سال ۲۰۰۱ برای بسط ارزش‌های دموکراتیک در این کشور و گسترش آزادی‌های فردی و اجتماعی در چارچوب موارد مصرح در کنوانسیون‌های حقوق بشری چنانچه تحولات افغانستان تحت حاکمیت طالبان به سمت ایجاد گشایش‌های لازم در مسیر تقویت جمهوریت، احترام به حقوق اقشار مختلف به ویژه زنان، رسانه‌ها، گروه‌های سیاسی و اقلیت‌ها حرکت نکند، دولت واشنگتن احتمالا همچنان دارایی‌های افغانستان را بلوکه نگه خواهد داشت تا از طریق این ابزار به دولت طالبان برای تغییر در رویه‌ها، سیاست‌ها و برنامه‌های خود فشار وارد آورد.
با درنظر گرفتن این موضوع که به طور معمول کشور‌های غربی نیز در حوزه سیاست خارجی به خصوص در موضوع افغانستان به طور هماهنگ با امریکا عمل می‌کنند چنانچه طالبان تغییرات مورد انتظار امریکا در افغانستان را ایجاد نکند سایر کشور‌های غربی (اروپایی‌ها) نیز همانند واشنگتن حاضر به شناسایی رسمی حاکمیت طالبان در افغانستان نخواهند شد که این مساله می‌تواند چالش‌ها و بحران‌های پیش‌روی دولت طالبان در افغانستان را به طور فزاینده‌ای افزایش دهد.
درنهایت تهدید طالبان در رابطه با به خطر انداختن منافع امریکا در سطح منطقه به گونه‌ای نیست که بتواند مقامات کاخ سفید را به تغییر در سیاست فشار حداکثری بر طالبان وادار کند، زیرا امریکا این امکان را دارد که هرگاه نیرو‌های طالبان منافع این کشور در منطقه را به خطر بیندازد، آن‌ها را از طریق اقدام نظامی تحت فشار قرار دهد.
شرایط امروز افغانستان که بخش عمده‌ای از آن ناشی از ناتوانی دولت طالبان در امر حکمرانی در این کشور است نشان می‌دهد تهدیدی که این گروه علیه امریکا مطرح می‌کند بیشتر جنبه شعاری دارد و طالبان تلاش دارد از طریق این‌گونه تهدیدات، امریکا را مجبور به آزاد کردن دارایی‌های بلوکه‌شده افغانستان کند.
محمدرضا عسگری مورودی - پژوهشگر ارشد مسائل آسیا
منبع: شورای راهبردی روابط خارجی