طبق استاندارد‌های آماری نرخ تورم سالانه وضعیت قیمت‌ها را در روند ۱۲ ماه منتهی به ماه مدنظر بررسی می‌کند و نرخ تورم نقطه به نقطه به وضعیت ماه مورد بررسی با وضعیت ماه مشابه سال قبل توجه دارد، با این حال، برخی اقتصاددانان معتقدند نرخ تورم نقطه‌ای حاصل تفکرات سیاسی دولت‌ها بوده و اساسا چنین محاسبه‌ای در دنیا انجام نمی‌شود.
به گزارش دیدار نیوز، یکی از مهم‌ترین شاخص‌ها و معیار‌هایی که توسط سیاست گذاران و فعالان عرصه اقتصادی کشور‌ها برای اطلاع از روند‌های گذشته به ویژه درباره وضعیت قیمت‌ها در بازار کالا و خدمات مورد استفاده قرار می‌گیرد، نرخ تورم است. در واقع نرخ تورم متوسط تغییرات قیمت ۱۲ ماهه کالا‌ها و خدمات را اندازه گیری و مشخص می‌کند که در دوره مورد بررسی، آیا وضعیت نرخ‌ها کاهش داشته و یا افزایش یافته است.
اینکه سیاست گذاران و برنامه ریزان بدانند قیمت‌ها در بازار‌ها از چه کیفیتی برخوردار است، قادر خواهند بود برای آینده برنامه ریزی کرده و سیاست‌های جدیدی را طبق تحولات بازار‌ها اصلاح و یا تغییر و حتی متوقف کنند. شاخص تورم، همچنین امکان پیش بینی وضعیت نرخ‌ها را در آینده نیز فراهم می‌کند و در برخی موارد برای تعیین شرایطی در آینده مانند افزایش دستمزد سالانه کارگران و مشمولان قانون کار، از نرخ تورم و انتظارات ماه‌های آینده استفاده می‌شود.
هرچند نرخ تورم در بخش‌های مختلف از جمله نرخ تورم تولیدکننده، بخش خدمات، نرخ تورم کالا‌ها و خدمات مصرفی و ... مورد ارزیابی قرار می‌گیرد، اما نرخ تورم کالا‌ها و خدمات مصرفی بیشتر مورد توجه قرار دارد. مسئله مربوط به نرخ تورم حتی در مباحث سیاسی دولت‌ها و مجلس نیز قرار می‌گیرد و مهار آن همواره به عنوان یکی از مطالبات مردم مطرح است.
مهار تورم؛ در کانون توجه دولت‌ها
دولت‌ها معمولا برای مهار تورم اعلام برنامه می‌کنند و یکی از سیاست‌های اصلی خود را مهار نرخ تورم می‌دانند، با این حال این نرخ در طول سال‌های اخیر رشد قابل توجهی را داشته است. اگر بخواهیم درباره نرخ تورم سالانه بدانیم، محاسبات و نتایج اعلام شده از سوی مراجع آماری، وضعیت قیمت‌ها را در ۱۲ ماهه منتهی به ماه مورد بررسی قرار می‌دهد که در واقع این نرخ، مبنای اصلی وضعیت تورم تلقی می‌شود.
همچنین یک بررسی دیگر نیز وجود دارد که از آن به عنوان نرخ تورم نقطه به نقطه یاد می‌شود. این محاسبه به نحوی است که تغییرات قیمت ماه مورد بررسی را نسبت به ماه مشابه سال قبل می‌سنجد و در این شیوه، روند ۱۲ ماهه بررسی نمی‌شود.
برخی منتقدان نرخ تورم نقطه به نقطه را حاصل تفکرات سیاسی دولت‌ها می‌دانند که در برخی موارد از این طریق می‌توانند وضعیت تورم را متعادل‌تر جلوه بدهند، اما مراجع آماری داخلی معتقدند که این روش محاسبه نرخ تورم نیز استاندارد است.
با این وجود، تاکنون بعضی اقتصاددانان از نرخ تورم نقطه به نقطه به عنوان مدلی ساخته و پرداخته دولت‌ها یاد کرده اند که در مراجع آماری دنیا مورد استفاده قرار نمی‌گیرد.
آن‌ها می‌گویند نرخ تورم در تمام دنیا ابتدا و انتهای هر دوره محاسباتی را در نظر می‌گیرد و اینکه بخواهیم ماه مدنظر را با ماه مشابه سال قبل در نظر بگیریم و آنگاه به این نتیجه برسیم که احتمالا نرخ تورم کاهش یافته، ما را به سیاست گذاری و نتایج گمراه کننده خواهد کشاند.
البته برخی نیز می‌گویند نرخ تورم نقطه به نقطه (Point-to-point Inflation) می‌تواند تصویر مناسبی از وضعیت عملکرد دولت‌ها در یکسال ارائه دهد به نحوی که می‌توان با محاسبات نرخ تورم نقطه به نقطه، نتیجه گیری کرد که آیا مجموعه اقدامات دولت برای مهار رشد قیمت‌ها در ماه مدنظر امسال نسبت به ماه مشابه سال قبل، موفق بوده است و یا خیر؟