امروز سالگرد حادثه تلخ و فراموش نشدنی پلاسکو است؛ حادثه ای که علیرغم تلاش آتش نشانان قهرمان فرو ریخت و حالا امروز لقب شهید را برای آنها برگزیدند.
دیدارنیوزـ نسرین نیکنام: هیچ کس تاریخ تلخ روز‌های پایانی دی ماه پنج سال پیش را فراموش نمی‌کند همان تاریخ شوم ۲۹ دی سال ۱۳۹۵ را که یک آتش سوزی ساده‌ای که تصور می‌شد در مدت زمان کوتاهی کنترل و خاموش می‌شود، اما در عرض چند ساعت آنقدر وسعت گرفت که کاری از دست کسی بر نیامد و در نهایت فروریخت و آتش نشانان و مردم را به کام مرگ و شهادت کشاند.
عمق این فاجعه آنقدر زیاد بود که هفته‌ها طول کشید تا مسوولان شهرداری تهران در همه حوزه‌ها و سایر نهاد‌های مرتبط بتوانند بقایای این حادثه را از چهره شهر پاک کنند؛ جای ساختمان پلاسکو تا حدود دو سال پیش حسابی خالی بود و هر کسی که گذرش به چهار راه استانبول می‌افتاد بی شک دقایقی می‌ایستاد و به جای خالی این نماد مرکز شهر و آن روز‌هایی که آتش نشانان به دنبال دوستانشان خود را به آب و آتش زدند تا پیکر آنها را از زیر آوار نجات دهند فکر می‌کرد هر چند که مدتهاست پلاسکو جای خود را به ساختمان جدید با شکل نو و امروزی داده است، اما بی شک همه همچنان به جای خالی یکی از آثار ملی فاخر تهران فکر می‌کنند.
بیشتر بخوانید:سامانه نظارتی راه اندازی شد، هوا پاک نشد!
پلاسکو ساختمانی ۱۷ طبقه بود که در مرکز شهر تهران قرار داشت. این ساختمان در ۳۰ دی ۱۳۹۵ در جریان آتش سوزی فروریخت. این ساختمان دارای یک برج ۱۵ طبقه در جلو و ۵ طبقه ساختمان مجزا در قسمت پشتی بود. قسمت برج در جریان آتش سوزی به طور کامل سوخت و ۱۶ آتش نشان و ۶ نفر دیگر در جریان آتش سوزی جان باختند، اما ساختمان پشتی به همان شکلی که بود بازسازی شد. در مهرماه ۱۳۹۷، مسابقه طراحی برای طراحی ساختمان جدید پلاسکو به عنوان اثر ملی ماندگار به صورت آزاد برگزار شد. این طرح در مسابقه رتبه دوم را کسب کرد و پس از گذراندن چندین ارزیابی، توسط هیئت داوران و کارفرما برای ساخت انتخاب شد.
کانسپت معماری. الزامات «مسابقه جدید پلاسکو» علاوه بر یک برج ۱۵ طبقه و ۵ طبقه زیرزمین با کاربری تجاری، یک طبقه از ساختمان را به یادمان شهدای آتش نشان اختصاص داده است. به دنبال محدودیت‌ها و برنامه فشرده در ساختمان، بخش یادبود انعطاف پذیرترین منطقه برای نشان دادن مفهوم طراحی بود.
طبقه همکف به دلیل دسترسی مستقیم به عابر پیاده مجاور و طبقه پنجم با اتصال به پشت بام باقی مانده ساختمان، سرزنده‌ترین مکان با پتانسیل مناسب برای اسکان یادبود قربانیان بود. بنابراین، در طرح پیشنهادی، فضای یادبود به صورت یک فضای پلکانی سیال نشان داده می‌شود که طبقه اول را به طبقه پنجم متصل می‌کند. علاوه بر این، یک خلاء افقی در ساختمان ۵ طبقه موجود وجود داشت. طراحان یک فضای خالی عمودی به برج جدید اضافه کرده و آنها را به هم وصل کردند.
برای اینکه یک ساختمان یادبود باشد، این پروژه مستقیماً به ریزش غم انگیز اشاره نمی‌کند. طراحان معتقدند که بازنمایی واقع گرایانه از حادثه، به جای ارائه یک خاطره پویا زنده، تصویری لحظه‌ای را ثبت می‌کند و آن را در واقع خراب می‌کند. به این ترتیب انتزاع را برانگیختند. آنها در جستجوی راه‌های جدیدی برای تشریح رویداد و ایجاد نوع جدیدی از معنای بودند. تکه تکه شدن فرم توجه مخاطب را به فاجعه می‌کشاند.
قطعات به گونه‌ای معلق هستند که حفره‌ای را در مرکز شکل می‌دهند. این افتتاحیه موزه‌ای است که مخاطبان را از هرج و مرج خیابان جدا می‌کند و آنها را به باغ پشت بام در بالای ساختمان ۵ طبقه هدایت می‌کند. در واقع موزه مسیری است که از ساختمان می‌گذرد و خاطره را در ذهن بازدیدکنندگان زنده می‌کند. با وجود حذف موزه در حین ساخت و ساز به دلیل اشتباه در مجوز شهرداری از پروژه، اثر آن در حجم باقی می‌ماند و به این ترتیب ما را به یاد حادثه می‌اندازد و یادمان شهدا خواهد بود.
بیشتر بخوانید: جنوب ایران در سیطره سیل؛ ستاد بحران کجاست؟
ماجرای آتش نشانانی که در حادثه پلاسکو جان خود را از دست دادند بعد از فروریختن ساختمان با فراز و نشیب‌های زیادی روبرو بود، عده‌ای مصر بودند که آنها شهید محسوب شوند و خانواده‌های آنها از مزایای خانواده شهدا برخوردار شوند و عده‌ای چنین اعتقادی نداشتند و هر ساله با فرا رسیدن ماجرای پلاسکو این خواسته مطرح می‌شد، اما به نتیجه‌ای نرسید تا اینکه روز گذشته مقام معظم رهبری دستور دادند تا عنوان شهید به آتش نشانان حادثه پلاسکو اختصاص یابد.
اینکه چه اتفاقی افتاد که بالاخره بعد از ۵ سال این تصمیم گرفته شد را سید جعفر تشکری هاشمی، رئیس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر تهران اینگونه توضیح داد: از اولین لحظات این حادثه در کنار خانواده معزز این شهدا بودیم سوال این است چرا این آتش نشان‌ها به طور رسمی شهید خدمت شناخته نشدند و به رغم آنکه در همان مقطع دکتر قالیباف پیگیری داشتند چرا این موضوع محقق نشد.
تشکری هاشمی با اشاره به پیگیری‌های انجام شده که منجر به نتیجه نشد گفت: در چند ماه اخیر خدمت آقای قالیباف رسیدم و طرح مسأله کردم که خانواده‌ها از این موضوع گلایه‌مند هستند و قول دادند که آن را پیگیری می‌کنند. با ریاست بنیاد شهید جلساتی داشتند و جمع بندی این شد که مجددا خدمت مقام معظم رهبری بروند و برای این شهدا این اجازه را بگیرند که شهید خدمت شناخته شوند و امروز مطلع شدم که مقام معظم رهبری با این موضوع اعلام موافقت کردند و طی این روز‌ها فرمان ایشان از طریق بنیاد شهید به خانواده شهدای آتش نشان ابلاغ خواهد شد.
بعد از ماجرای پلاسکو شرایط برای سایر آتش نشانان به جای بهتر شدن بدتر شد تا جاییکه قرار است امروز چهارشنبه برخی از آتش نشانان به همراه خانواده هایشان برای گرفتن مطالبات و بیان خواسته هایشان جلوی در ساختمان شهرداری تهران گردهمایی داشته باشند.
یکی از آتش نشانان در گفت و گو با دیدار درباره تجمع آتش نشانان می گوید: بعد از ماجرای پلاسکو قرار بر این شد که آتش نشانی در رده مشاغل سخت قرار بگیرد و جالب است بدانید که در شهرهای دیگر پیگیری ها در این زمینه نتیجه داد غیر از تهران.
سید صادق حسینی تاکید می کند: خواسته های آتش نشانان خواسته بزرگ و انجام نشدنی نبوده و نیست و آنها می خواهند که شهرداری و سازمان آتش نشانی مشکلات معیشتی و رفاهی آتش نشانان را برطرف کنند اما پیگیری های این چند سال هنوز که هنوز است به نتیجه نرسیده به همین دلیل آتش نشانان تصمیم گرفتند به منظور بیان مشکلات و چالش‌های موجود در سازمان آتش نشانی تهران و رسیدگی به مشکلات معیشتی و رفاهی، حقوق مزایای دریافتی در این اوضاع بد اقتصادی روز چهارشنبه مورخ ساعت ۰۹:۳۰ صبح با لباس فرم سازمانی و خانواده آنان جلوی درب ساختمان شهرداری مرکز گردم هم بیایند.
این آتش نشان، حفظ شأن مقام شهدای عزیز آتش نشانی و قرار گیری این عزیزان در زمره بنیاد شهید و جانبازان و ارائه خدمات یکسان با شهدای جنگ تحمیلی، پیگیری مشاغل سخت و زیان آور آتش نشانان تهرانی از مجلس شورای اسلامی را از مهمترین خواسته های آتش نشانان عنوان می کند و می گوید:باتوجه به طولانی شدن مسیر بررسی این موضوع شورای شهر تهران مصوبه‌ای جهت استفاده از این خدمات برای پرسنل اقدام کرده و از طریق مراجع ذیصلاح نوبت رسیدگی فوق العاده اخذ شده است.
حسینی، همچنین تامین مسکن مناسب برای آتش نشانان تهران (تناسب مکانی با محل کار پرسنل)، افزایش و ترمیم حقوق پرسنل آتش نشانی تهران باتوجه به تورم، بررسی ارتقا پست پرسنل عملیاتی را از دیگر مطالبات آتش نشانان برشمرد و تاکید می کند: پرسنل عملیاتی سال‌های سال در یک مرتبه شغلی پایین مثل ۶ -۷-۸ و…درجا میزنند که این امر موجب کاهش انگیزه و در مقابل هیچ افزایش حقوقی برایشان اعمال نمی شود.
به گفته این آتش نشان، بازنگری در مرتبه و گروه بدو خدمت، رفاهیات پرسنل ، پرداخت تعطیل کاری پرسنل عملیاتی در روز‌های شیفت پنج شنبه، افزایش سرانه اضافه کاری ایستگاه‌های عملیاتی ، فراهم آوردن امکانات رفاهی جهت بازتوانی و بازپروی آتش نشانان به منظور کاهش استرس‌های فردی و آماده سازی آتش نشانان برای خدمات دهی مناسب، تهیه البسه استحقاقی باکیفیت برای پرسنل و تحویل درزمان مناسب از دیگر مطالبات آتش نشانان است.
امید است بعد از دادن لقب شهید به کشته شدگان پلاسکو و فراهم کردن شرایط مناسب بهتر برای خانواده هایشان، سایر آتش نشانان هم با تلاش دستگاه های متولی مانند سازنان آتش نشانی و شهرداری تهران به حق و حقوق خود برسند.