وضعیت ناوگان فرسوده و تجهیزات مترو تهران، حاکی از آن است که انبار‌های قطعات یدکی پرمصرف این ناوگان خالی شده و این موضوع زنگ خطری برای مترو پایتخت است.
دیدارنیوز ـ اولین خط مترو تهران یعنی خط پنج در سال ۱۳۷۷ راه اندازی شد، این خط از ایستگاه صادقیه تهران آغاز و تا گلشهر کرج امتداد داشت و در ادامه موتور توسعه مترو در دهه ۸۰ با سرعت بیشتری دنبال شد و این ناوگان در خطوط یک یعنی از تجریش به کهریزک و همچنین خط چهار از ایستگاه اکباتان تا شهید کلاهدوز توسعه پیدا کرد.
در سال‌های اخیر ناوگان مترو در خطوط ۳، ۶ و ۷ احداث و اکنون پس از گذشت ۲ دهه از فعالیت مترو، این ناوگان با بیش از ۱۴۰ ایستگاه فعال روزانه بیش از یک میلیون مسافر را در زیر زمین تهران جابجا می‌کند.
در اواسط دهه ۹۰ تحریم ظالمانه آمریکا و افزایش بی ضابطه نرخ ارز باعث شد موتور توسعه مترو کُند و همچنین در بخش تجهیزاتی نیز این ناوگان با کمبود واگن و قطعات یدکی مواجه شود.
اما اکنون بدلیل مشکلات کمبود قطعات این ناوگان، شاهد افزایش نقص فنی در خطوط مختلف مترو بوده و در حادثه اخیر مترو تهران با برخورد ۲ رام قطار با یکدیگر، پرترددترین خط متروی تهران دچار اختلال شد.
بنظر می‌رسد که نقص فنی داستان سریالی این روز‌های ناوگان مترو تهران است و مدیران شهری مدعی هستند که به این ناوگان در دوره گذشته بی توجهی شده است.
شهردار تهران در این باره اظهارداشت: ناوگان مترو با کمبود جدی واگن مواجه است و بدلیل کم توجهی مدیران دوره گذشته شاهد افزایش نقص فنی و فرسودگی در این ناوگان هستیم.
علیرضا زاکانی گفت: مدیریت شهری در دوره جدید به تقویت حمل و نقل عمومی توجه ویژه‌ای دارد و تلاش خواهد شد همه سطوح این ناوگان شامل مترو، اتوبوس و تاکسی تقویت شود.
وی افزود: باید بتوانیم در حوزه بازسازی و نوسازی مترو، اتوبوس و تاکسی اقدامات لازم ا انجام دهیم تا با بهره گیری از ظرفیت‌ها سقف خدمتی خود را ارتقاء دهیم و شرایط بسیار بدی که امروز با آن مواجه هستیم را جبران کنیم.
شهردار تهران ادامه داد: امروز در هفت خط مترویی که از آن بهره برداری می‌کنیم حدود یک هزار و ۷۰۰ واگن و در حوزه اتوبوسرانی نیز چهار هزار اتوبوس کمبود داریم به شکلی که میزان اتوبوس‌های موجود یک سوم نیاز شهر تهران است و در حوزه تاکسیرانی هم نیازمند نوسازی و بازسازی هستیم.
وی درباره تأمین واگن‌های مترو نیز گفت: درحال حاضر مقدمات بازگشایی LC برای خرید ۶۳۰ واگن مترو فراهم شده و در آینده نزدیک قرارداد ۱۰۵ واگن با مجموعه تولیدکنندگان داخلی را خواهیم بست و به این ترتیب در حال افزایش ظرفیت مترو تهران هستیم.
زاکانی تاکید کرد: باید داشته‌های میراثی که امروز به دست ما رسیده را حفظ کنیم هرچند که داشته‌های آن بسیار کمتر از نیاز جامعه است؛ بر همین اساس باید به سرعت بخش حمل و نقل را توسعه دهیم و انتظار داریم تا عید نوروز یک توسعه اولیه داشته باشیم و از سال بعد بتوانیم توسعه جدی تری در بخش اتوبوسرانی، تاکسی و تامین واگن مترو داشته باشیم.
اما یکی دیگر از مشکلات ناوگان مترو تهران خالی شدن انبار‌های قطعات یدکی پرمصرف است که مدیرعامل شرکت بهره برداری مترو تهران و حومه این خبر را تایید کرد.
مهدی شایسته اصل با بیان اینکه حداقل ۵۰۰ میلیارد تومان نیاز فوری برای تامین قطعات یدکی مترو داریم، گفت: با همکاری معاونت علمی رییس جمهوری و وزارت دفاع در تلاش هستیم بیشتر قطعات پرمصرف این ناوگان را داخلی سازی کنیم.
وی ادامه داد: در تامین قطعات یدکی پله برقی و برخی قطعات ناوگان با مشکلاتی مواجه و در حال لیست برداری و تامین این قطعات هستیم.
مدیرعامل شرکت بهره برداری مترو تهران و حومه خاطرنشان کرد: حدود ۱۰۰ پله برقی در ایستگاه‌های مترو وجود دارد که نیاز به نوسازی دارد که این موضوع می‌تواند برای شهروندان آسیب ایجاد کند بنابراین ضروری است که منابع را هر جایی که مورد نیاز است هزینه کنیم.
وی با اشاره به اجرای مراحل بازسازی قطار‌های مترو نیز گفت: در تفاهم نامه سه جانبه میان معاونت علمی ریاست جمهوری، جهاد دانشگاهی و مترو تهران ۴۲ رام قطار شهری بازسازی اساسی می‌شود.
به گفته شایسته اصل، در این تفاهم نامه سه جانبه که در پارک علم و فناوری انجام شد بازسازی اساسی در قالب قطار‌های ملی در دستور کار قرار گرفت.
وی اظهار داشت: ۴۲ رام قطار DC (نسل اول) با بیش از ۹۰۰ هزار کیلومتر کارکرد داریم که با کمک فناوری بومی و دانشمندان ایرانی برای ارتقا این موارد اقدام می‌شود.
مدیرعامل شرکت بهره برداری مترو تهران و حومه با اشاره به اینکه این تفاهم نامه در پروسه زمانی سه تا چهار ماهه انجام خواهد شد، خاطرنشان کرد: با ارتقای این قطار‌ها که بیشتر مربوط به نسل یک می‌باشند می‌توانیم عمر آنان را ۱۵ تا ۲۰ سال ارتقا دهیم.
وی با بیان اینکه اعتبار ارتقا برای هر رام قطار شهری یک میلیون یورو در نظر گرفته شده است، افزود: اولین رام از این قطار‌ها با هزینه معاونت علمی ریاست جمهوری تامین و مابقی نیز از طریق فاینانس بودجه توسط مترو انجام خواهد شد.
اما رییس شورای اسلامی شهر تهران معتقد است زمانی که عمر قطعات پرمصرف مترو در حال اتمام است باید فکری به حال تامین آن قطعه کرد و نگذاریم که انبار خالی شود.
مهدی چمران با تاکید بر اینکه انبار‌های مترو از قوانین خاصی پیروی می‌کنند، افزود: وقتی قطعه پرمصرفی را نیاز داریم و تعداد آن محدود و در انبار‌ها رو به اتمام است بلافاصله باید جایگزین شود که عدم جایگزینی قطعات در انبار‌ها بخشی به دلیل بی تدبیری بوده و بخشی نیز بخاطر کمبود منابع مالی بوده است.
رییس شورای اسلامی شهر تهران با بیان اینکه ردیف بودجه حمل و نقل عمومی در کل کشور مشکلات و کاستی‌هایی دارد، گفت: با این بودجه محدود نمی‌توان کار خاصی در توسعه حمل و نقل عمومی انجام داد.
وی همچنین درباره مذاکره با دولت برای افزایش سهم بودجه شهرداری تهران از بودجه کل کشور در سال آینده افزود: برنامه‌ای که در سازمان برنامه و بودجه کشور تنظیم شد، برنامه خوبی نبوده و آن‌طور که انتظار می‌رفت به نیاز‌های شهر تهران توجه نشده است.
چمران با بیان اینکه نمایندگان مجلس تلاش می‌کنند که این موضوع را جبران کنند افزود: زمانی که بودجه به خوبی تنظیم نشود، هرچقدر هم در مجلس تلاش شود، بخشی از آن کاستی جبران نخواهد شد و اگر اقدامی در این‌باره صورت نگیرد، وضعیت با قبل تفاوتی نخواهد کرد.
رییس شورای اسلامی شهر تهران با اشاره به برگزاری جلسات مفصل با نمایندگان مجلس، اظهار داشت: مجلس قول داده که اوراق مشارکت را اصلاح کند، بسیاری از مسائل نظیر واگذاری‌ها که نیازی به بودجه ندارد، عملیاتی خواهد شد.
به گفته وی، ناوگان مترو نیاز به اعتبار مالی بالایی دارد و باید در راستای توسعه حمل و نقل ریلی اعتبارات ویژه‌ای به این بخش اختصاص داد.
چمران درباره اعتبار اوراق مشارکت شهرداری تهران برای سال آینده نیز گفت: پیش بینی می‌شود که رقم اوراق مشارکت هشت هزار میلیارد تومان باشد، اما ردیفی که الان گذاشته شده، اوراق مشارکت نیست و عرضه معمولی است چرا که گفته شده بهره آن را هم شهرداری باید بپردازد.
به گفته وی، شهرداری می‌تواند از هر بانکی تسهیلات بگیرد، ۵۰ درصد اوراق مشارکت را باید دولت بپردازد و با شهرداری شریک در بازپرداخت باشد و نمایندگان قول داده‌اند که این موضوع را عملیاتی کنند.
همچنین رییس کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای اسلامی شهر تهران با انتقاد از اعتبار پیشنهادی احداث و تکمیل خطوط اولویت‌دار مترو تهران در لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ کل کشور گفت: با این اعتبار فقط می‌توان ۴۶ متر تونل مترو در تهران ساخت.
سید جعفر تشکری هاشمی افزود: سال‌های طولانی است که مردم تهران به شدت از مشکل آلودگی هوا رنج می‌برند و سلامت و کیفیت زندگی‌شان به سبب تولید انبوه آلاینده‌ها در خطر است و اگر در بودجه‌های سالانه به موضوع آلودگی هوا توجه جدی نشود، استمرار و انباشت بیشتر آلاینده‌ها و شرایط پرخطرتر و زیست بی‌کیفیت‌تر مردم، قابل پیش‌بینی است.
وی با اشاره به اینکه در مورد وضعیت ترافیک و شرایط نابسامان حمل و نقل عمومی تهران، بار‌ها از طریق تریبون شورای اسلامی شهر تهران تذکر داده شده، اظهار کرد: اکنون که با توجه به بهبود نسبی شرایط کرونا در کشور، و اضافه شدن سفر‌های آموزشی به جریان ترافیک شهر هستیم، دو اَبَر چالش ترافیک و آلودگی هوای تهران، باید بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد.
تشکری هاشمی با اشاره به عقب ماندگی ناشی از عدم توجه دولت قبل در رسیدگی به وضعیت حمل و نقل عمومی، تصریح کرد: توجه به زیرساخت‌های مورد نیاز، مورد غفلت قرار گرفته است و امروز سامانه‌های حمل و نقل عمومی، واگن‌های مترو و اتوبوس‌های شهری تهران به شدت فرسوده هستند و قادر به خدمات‌دهی مناسب به شهروندان نمی‌باشند.
این عضو شورای شهر تهران با بیان اینکه تنها ۵۷ میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان برای تکمیل خطوط اولویت‌دار مترو در لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ پیش‌بینی شده، تصریح کرد: اگر هزینه ساخت یک کیلومتر مترو شامل تونل، ایستگاه، واگن و تجهیزات را هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان در نظر بگیریم، اعتبار پیشنهادی، فقط برای ساخت ۴۶ متر تونل مترو کفایت می‌کند.
وی با اشاره به اینکه در مصوبات قبلی دولت، برای ساخت سالانه ۱۸ کیلومتر مترو اعتبار پیش‌بینی می‌شد، اما در بودجه سال ۱۴۰۱، برای ساخت تنها ۴۶ متر مترو اعتبار در نظر گرفته شده است، اظهار کرد: برای احداث قطار حومه‌ای پرند نیز مبلغ ۲۲۷ میلیارد تومان پیش‌بینی شده که برای ساخت یک ایستگاه مترو کفایت می‌کند، هر چند طبق مصوبه دولت، این موضوع به شرکت قطار‌های حومه‌ای به مدیریت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران سپرده شده است.
تشکری هاشمی با بیان اینکه برای تأمین تجهیزات واگن‌های مترو ۴۴.۵ میلیارد تومان برای کل کشور در نظر گرفته شده تصریح کرد: اگر اورهال هر واگن مترو را سه میلیارد تومان در نظر بگیریم، اعتبار پیشنهادی در لایحه بودجه برای بازسازی کمتر از ۱۵ واگن مترو در سراسر کشور کفایت می‌کند، در حالی که تنها در تهران بیش از ۹۰۰ واگن مترو، نیاز به بازسازی دارند.
گفتنی است: مترو تهران در خطوط ۶ و ۷ در حال توسعه است و این ناوگان در خط هشت و ۱۰ نیز که در دست احداث است توجه و نگاه جدی دولتمردان را می‌طلبد تا تردد این ناوگان مهم زیرزمینی در کلانشهر پایتخت متوقف نشود.
بهرحال همگان مترو را وسیله‌ای سریع، امن و کم هزینه می‌دانند و ضروری است با نوسازی و تعمیرات اساسی ناوگان مترو شاهد افزایش خدمت رسانی همراه با امنیت و آرامش برای مسافران این کلانشهر باشیم.