در حالی که چندی پیش رئیس انستیتو رازی از شکست طرح تولید واکسن این نهاد گفت، دیروز خبر از احتمال توقف تولید واکسن فخرا رسید. به نظر واکسن‌های ایرانی یک به یک به «برکت» می‌پیوندند!
دیدارنیوز ـ نسرین نیکنام: مستطیل سبز تولید واکسن‌های ایرانی که از همان روز‌های اول ۱۱ نفره شکل گرفته بود. اما حالا با اخراج یکی یکی تولید کنندگان ایرانی از میدان مسابقه که با کارت قرمز داور خودی از میدان مسابقه اخراج می‌شوند، صدای بازیکنان به نشانه اعتراض بلند شده است.
در حالی که به نتیجه نرسیدن وعده ۵۰ میلیون دزی واکسن برکت پروژه تولید واکسن داخلی را تردید مواجه کرده است، حالا در مورد واکسن‌هایی مانند فخرا و رازی هم زمزمه‌هایی از توقف طرح به گوش می‌رسد.
چندی پیش وقتی رئیس مرکز انستیتو رازی از شکست این پروژه به دلایل مختلف و مانع تراشی‌ها گفت خیلی‌ها تصور کردند که شاید این ماجرا به همین جا ختم شود، اما حالا با طرح توقف تولید واکسن فخرا ماجرا جدی‌تر شده و شکست نهایی واکسن‌های ایرانی محتمل تر.
یکی از موضوعاتی که از ابتدای فعالیت شرکت‌های واکسن ساز داخلی برای تولید واکسن کرونا مطرح شد، تعداد بالای مجوز ساخت واکسن کرونا بود تا جایی که ۹ واکسن کرونا مجوز انجام کارآزمایی‌های بالینی را گرفتند که از این ۹ واکسن به جز واکسن برکت، آن هم به‌طور محدود و سهم حدود ۱۰ درصدی در سبد واکسیناسیون، واکسن‌های دیگر، جایگاهی در سبد واکسیناسیون نداشتند.
همشهری روز گذشته، گزارشی در خصوص چالش‌های پیش روی واکسن‌های ایرانی چاپ کرد که در آن نوشته بود: «با افزایش واردات و تزریق واکسن، روند کارآزمایی‌های بالینی واکسن‌های ایرانی کندتر شده و احتمالا به تخریب پروژه‌های ایرانی - ملی واکسن‌های کرونا در کشور منجر خواهد شد.» در ادامه به کوتاهی وضعیت و شرایط فعلی تعدادی از این واکسن‌ها را مرور می‌کنیم.
بعد از اینکه ۵۰ میلیون دز واکسن برکت در شهریور به چرخه تزریق واکسن نرسید، این صحبت مطرح شد که بعد از برکت روی چه واکسن دیگری می‌توان حساب باز کرد، شنیده‌ها حاکی از آن است که پاستوکووک هم به مرحله تزریق عمومی رسیده‌است.
بیشتر بخوانید: پاستور و رازی؛ رقیبانی که از برکت جلو زدند + خلاصه تصویری
البته واکسن پاستوکووک هم چند روز پیش مجوز مصرف اضطراری‌اش را دریافت کرده است، علیرضا بیگلری، رئیس انستیتوپاستور ایران در نشست خبری مجازی درباره تولید انبوه آن گفت: یک میلیون و ۲۰۰هزار دز از یک بچ بیش از شش میلیونی را تحویل وزارت بهداشت دادیم و این روند تا چند هفته تکرار می‌شود.
واکسن اسپایکوژن که توسط شرکت سیناژن تولید می‌شود، نخستین واکسن کرونای ساخت بخش خصوصی ایران با همکاری استرالیاست که هفته پیش مجوز تزریق اضطراری گرفت. به‌گفته مدیرعامل شرکت سیناژن، هم‌اکنون یک‌میلیون و ۷۰۰هزار دوز از این واکسن آماده تحویل است و ظرفیت تولید این واکسن هم به‌صورت ماهانه سه‌میلیون دوز خواهد بود.
دو واکسنی که خبر از مجوز تزریق اضطراری و فاز ۳ کارآزمایی آن‌ها منتشر شده، واکسن‌های فخرا و کوو پارس هستند.
محققان می‌گویند؛ واکسن فخرا باید برای گرفتن مجوز تزریق عمومی حداقل در فاز ۳ کارآزمایی بالینی به ۴۶ هزار داوطلب تزریق شود که به نظر می‌آید با توجه به تزریق بالای واکسن در بین عموم مردم با مشکل روبه رو شود. این اتفاق درباره واکسن کووپارس رازی هم باید رخ دهد، واکسنی که اکنون در تهران و البرز در حال تزریق است و آمار واکسن‌های تزریق شده آن در مرحله فاز سوم کارآزمایی بالینی به بیش از ۱۴هزار دز رسیده است.
البته اواخر هفته گذشته علی اسحاقی، رئیس مؤسسه تحقیقات واکسن و سرم‌سازی رازی، از توقف تولید این واکسن خبر داد و گفت: تاکنون بیش از دو میلیون دوز واکسن کرونای رازی تولید شده، اما این واکسن هنوز مجوز مصرف اضطراری را دریافت نکرده و به همین دلیل فعلاً روند تولید آن متوقف شده است.
احمد کریمی مدیر پروژه واکسن فخرا هم که یکی از معترضان وضعیت واکسن‌های ایرانی است دلایلی را برای توقف تولید واکسن فخرا و شکست این پروژه مطرح می‌کند که در صدر آن اهمال کاری در وزارت بهداشت است و قول و قرار‌های این وزارت را برای پیش خرید واکسن‌های ایرانی که عملی نشده است.
او در توضیح بیشتر این وضعیت می‌گوید واکسن فخرا وارد فاز سوم کارآزمایی بالینی شد، اما وقتی در‌های کشور برای واردات واکسن باز شد یکی یکی شرکت‌های تولیدکننده با در‌های بسته نهاد‌های متولی مواجه شدند.
ماجرای رونمایی از چندین و چند واکسن ایرانی یکی از اتفاقات عجیب و غریب این سال‌های کرونا زده در ایران بود. در آن زمان بسیاری معتقد بودند که شاید بهتر باشد که تمام توان کشور روی تولید یک واکسن ملی متمرکز شود. امری که عده‌ای به بهانه حفظ رقابت در بازار و لزوم تعدد محصول‌های مختلف در بازار واکسیناسیون با آن مخالفت کردند.
درست چند ماه قبل همه جا سخن از خودکفایی واکسنی بود و وعده تحویل ۵۰ میلیون دز واکسن برکت، وعده‌ای بود که مدام تکرار می‌شد. با محقق نشدن این وعده و فروکش کردن خبر‌ها در مورد واکسن برکت، اما گویی برکت از بازار سایر واکسن‌های ایرانی هم رفته است.
حالا صدای تولیدکنندگان این همه واکسن مختلف هم به تدریج بلند شده است که با واردات این همه واکسن از واکسن تولیدی آن‌ها حمایت نمی‌شود و حتی زمزمه‌هایی از اهمال و و ادعاهایی از تاخیر مسئولان مطرح می‌شود.
هر چه هست ماجرای واکسن کرونا داستانی نیست که به این زودی پایان یابد و احتمالا هیچ گاه هم از یاد افکار عمومی نخواهد رفت.