مجلس از قبل هم اعلام کرده بود که دولت باید وزرای اقتصادی خود را تغییر دهد. وزرای اقتصادی که فقط وزیر اقتصاد نیست. به نظرم در ارتباط با مسائل و مشکلات اقتصادی اخیر، کرباسیان وزیر اقتصاد که استیضاح هم شد، کمترین نقش و تاثیر را داشت. به هر حال مجلس وظیفه خود را انجام می‌دهد. نمایندگان مدت‌هاست که دنبال استیضاح وزیر راه هستند. قبلا هم دو بار اقدام به استیضاح کردند که نافرجام بود، اما وقتی نمایندگان مشاهده می‌کنند مشکلات در این وزارتخانه همچنان باقی است و برای رفع آنها اقدامی صورت نگرفته است، مجددا و برای بار سوم تصمیم به استیضاح آقای آخوندی گرفته شد.
دیدارنیوز ـ دوباره چرخ استیضاح‌های مجلس به راه افتاده است. استیضاح وزرای صنعت، معدن و تجارت، راه و شهرسازی و نیرو کلید خورده است، اما دو وزارتخانه کار و اقتصاد همچنان بدون وزیر هستند و با سرپرست اداره می‌شوند. فضای مجلس و رابطه قوای مجریه و مقننه هم به شکلی است که افتادن وزرا محتمل‌تر از ماندن است. مجلس می‌گوید راهی جز استیضاح برای نمایندگان باقی نمانده و دولت به تغییرات و مطالبات مجلس تن نداده و کُند عمل می‌کند. دولت هم در چنبره مشکلات ریز و درشت خارجی و داخلی قرار گرفته و استیضاح شدن وزرا دست رئیس‌جمهوری را برای راه انداختن امور کشور در بخش اجرایی تنگ کرده است. چاره کار چیست؟ استیضاح و معلق کردن دولت؟ آیا حد وسطی برای رفع مشکلات و پویا کردن دولت وجود دارد؟ این پرسش‌ها همچنان بین مجلس و دولت و مردم دست به دست می‌شود و در گرانی افسار گسیخته است، دلار نجومی شده و مردم مستأصل. «آرمان» در گفت‌وگو با محمد دامادی نماینده اصلاح‌طلب ساری در مجلس از استیضاح‌ها پرسیده و گریزی زده به مدیران و وزرای خسته و به قول دامادی واداده و بی‌انگیزه. این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید.
به نظر می‌رسد طرح استیضاح وزرا بار دیگر در مجلس کلید خورده و به تازگی طرح استیضاح آخوندی و اردکانیان وزرای راه و شهرسازی و نیرو هم روی میز نمایندگان آمده است. روند استیضاح وزرا تا چه زمانی ادامه خواهد داشت؟
خودم از امضاکنندگان طرح استیضاح آقای آخوندی هستم. این طرح به هیات رئیسه تقدیم شده و به کمیسیون عمران به عنوان کمیسیون تخصصی وزارتخانه راه و شهرسازی ارجاع شده است. اکنون هم منتظریم که اعلام وصول شود. ظاهرا دولت مایل است آقای آخوندی کنار رود و از سویی طرح تفکیک این وزارتخانه نیز در دست تهیه است. البته حرفم توقف نیست و بر اساس برخی شنیده‌ها عرض کردم. احتمالا طرح استیضاح وزیر راه و شهرسازی هفته آینده در دستور کار کمیسیون خواهد بود.
از تصمیم وزارتخانه راه و شهرسازی سخن گفتید درحالی‌که تاکنون و طی یکسال اخیر طرح تفکیک دو وزارتخانه صمت و کار(جدایی صنعت و معدن از بازرگانی و کار از رفاه و تعاون) در مجلس رأی نیاورد. با این وجود امکان جدایی راه از شهرسازی وجود دارد؟
بنده شخصا موافق تفکیک وزارتخانه‌ها هستم و از اینکه طرح تفکیک دو وزارتخانه‌ای که نام بردید در مجلس رأی نیاورد خوشحال نیستم زیرا هم وزارتخانه‌های صمت و تعاون کار و رفاه خیلی بزرگ و فربه هستند و هم اینکه تداخل کار و مسئولیت در آنها وجود دارد و از سویی جنس کار هر کدام متفاوت است و جدایی آنها ضروری است اما تاکنون چنین اتفاقی روی نداده است. اما وقتی یک مسیری اشتباه است؛ یعنی ادغام این حوزه‌ها با هم، دلیلی ندارد ما این اشتباهات را مدام تکرار کنیم و یک وزارتخانه دیگری که حتی کارش با حوزه دیگری تفاوت دارد، به حیاتش ادامه دهد. بنده جنس راه را از شهرسازی متفاوت می‌دانم. در واقع همه چیز این دو از هم جداست. کار راهسازی با شهرسازی کاملا جدای از هم است بنابراین همین امر دلیلی است برای تفکیک شدن هرچه زودتر این وزارتخانه.
هفته گذشته سوالی از آقای حجتی وزیر جهاد کشاورزی داشتید که از طرح آن و فراخواندن ایشان به مجلس منصرف شدید. سوال و دلیل انصرافتان چه بود؟
زمانی که یک نماینده احساس کند در بخشی از کار وزارتخانه‌ای اشکال وجود دارد تذکر می‌دهد که اگر رسیدگی نشد، سوال را مطرح می‌کند. بنده از آقای حجتی سوال کردم و بیش 18 جلسه با ایشان و معاونان وزارت جهاد کشاورزی برگزار شد. زمانی که متوجه شدیم سامانه‌ها اصلاح شد و اشکالاتی که در سوال مطرح بود، برطرف شده یا عملیات اصلاح برخی از موارد مطروحه آنها آغاز شده است، طبیعتا سوال دیگر معنای اصلی خود را از دست می‌دهد. زمانی که وزارتخانه پذیرفت برای پلاک‌گذاری دام و غیره اشتباه کرده و سامانه خود را اصلاح کرد، دیگر بحثی مطرح نمی‌شود. اگر در چنین شرایطی سوال مطرح شود یعنی بحث و مشکل شخصی است و نه تخصصی و ملی بنابراین موارد سوال بنده از آقای حجتی برطرف یا در حال تسهیل و رفع بود و پس از آن، موضوعیت سوال هم از بین رفته بود. هدف نمایندگان از طرح سوال از وزرا، برطرف کردن مشکلات و ایرادهاست که در این مورد به‌خصوص مشکل مرتفع شده بود.
طی روزهای گذشته بحث استیضاح شریعتمداری وزیر صمت شنیده شد و پس از آن خبر رسید ایشان استعفا داده‌اند که این خبر تکذیب شد. حالا هم سخن از جابه‌جایی یا برکناری ایشان مطرح است و شما فرمودید که شنیده شده آقای آخوندی هم از وزارت راه و شهرسازی خواهند رفت اما طرح استیضاح ایشان هم مطرح است. اکنون سوال این است آیا طرح استیضاح وزرا و همزمان خبر کناره‌گیری یا استعفای آنها به هم ربط دارد؟
دولت موضع خود را دارد. مجلس از قبل هم اعلام کرده بود که دولت باید وزرای اقتصادی خود را تغییر دهد. وزرای اقتصادی که فقط وزیر اقتصاد نیست. به نظرم در ارتباط با مسائل و مشکلات اقتصادی اخیر، کرباسیان وزیر اقتصاد که استیضاح هم شد، کمترین نقش و تاثیر را داشت. به هر حال مجلس وظیفه خود را انجام می‌دهد. نمایندگان مدت‌هاست که دنبال استیضاح وزیر راه هستند. قبلا هم دو بار اقدام به استیضاح کردند که نافرجام بود، اما وقتی نمایندگان مشاهده می‌کنند مشکلات در این وزارتخانه همچنان باقی است و برای رفع آنها اقدامی صورت نگرفته است، مجددا و برای بار سوم تصمیم به استیضاح آقای آخوندی گرفته شد.
پس این استعفا یا برکناری پیش از استیضاح وزرا نمی‌تواند یک تاکتیک از سوی دولت باشد؟
بله؛ شاید دولت زمانی که می‌بیند که وزیری شانس استیضاح و برکناری‌‌اش زیاد است، چنین تصمیمی اتخاذ و وزیر مربوطه را برکنار کند یا تغییر دهد و این حق دولت است که هر تصمیمی خواست بگیرد. اما مهم این است وزیری که توانمند نیست، کارآیی لازم را ندارد، با دولت هماهنگ نیست و عملکرد ضعیفی دارد باید کنار برود؛ چه از طریق دولت و چه از راه استیضاح نمایندگان مجلس. مهم کنار رفتن یک وزیر ضعیف است.
برخی نمایندگان مجلس معتقدند که استیضاح‌ها دیگر جواب نمی‌دهد و هم دولت و هم مجلس باید برنامه دیگری برای تقویت دولت پیش بگیرند زیرا استیضاح‌ها کارکرد اصلی خود را از دست داده. ارزیابی شما چیست؟
خیر؛ به هر حال استیضاح یک وسیله اصلاحی است. قطعا راه حل رفع مشکلات فعلی کشور فقط استیضاح یا برکناری چند وزیر نیست. نمی‌توان گفت با تغییر یا استیضاح دو وزیر، مساله ارز یا گرانی و غیره رفع می‌شود. همه مشکلات که بر عهده وزرا نیست. مسائل متعدد داخلی و خارجی، مسائل دیپلماتیک، جنبه‌های روانی مشکلات، ناکارآمدی و ضعف مدیران و... به هر حال چندین مساله در این امر دخیل و تاثیرگذار هستند. اما مجلس ابزاری غیر از استیضاح ندارد و از این ابزار استفاده می‌کند. ما نمی‌گوییم علت تامه مشکلات کشور وزرا هستند اما در حد جزء مسئولان دولتی وظایف دارند و باید پاسخگو باشند. دولت باید تیم اقتصادی خود را تغییر می‌داد. این هم مربوط به دو وزارتخانه نمی‌شد. متاسفانه دولت در امر تغییر و ترمیم کابینه، بسیار کند عمل کرده و هنوز هم این کندی احساس می‌شود.
دو وزارتخانه اقتصاد و کار با سرپرست اداره می‌شود، اگر بطحایی و اردکانیان و غلامی(وزرای آموزش وپرورش، نیرو و علوم) هم استیضاح یا برکنار شوند، در این اوضاع که مشکلات کشور زیاد است، آیا کار دولت لنگ نمی‌شود؟ آیا دولت به حالت تعلیق در نمی‌آید؟ به مردم چه باید گفت؟
هر وزیری به دلیل خاص خودش استیضاح می‌شود. نمایندگان مجلس مدام باید مصلحت اندیشی کنند؟ واقعا با مصلحت اندیشی کارها پیش خواهد رفت؟ رئیس‌جمهور به مجلس می‌آید و مصلحت اندیشی می‌کند، نمایندگان مصلحت را در نظر می‌گیرند. آیا مشکلات حل می‌شود؟ از سویی مردم هم از ما انتظاراتی دارند و می‌گویند چرا به مشکلات رسیدگی نمی‌کنید؟ چرا اغماض می‌کنید؟ به هر حال نمایندگان باید وظیفه خود را انجام دهند. دولت خود را تغییر دهد. دولت وزرایی را که انگیزه کار ندارند کنار بگذارد. وزیری که خودش از وضع موجود افسردگی گرفته است، حتما نمی‌تواند کار کند. ما در شرایط فعلی مدیران و وزرایی می‌خواهیم جسور و نترس و شجاع باشند. اگر مدیری در شرایط سخت وا بدهد یا فرماندهی که بترسد، هزار لشگر هم در اختیارش باشد قطعا شکست خواهد خورد. امروز مدیرانی می‌خواهیم که به دل خطر بروند. بنده با بسیاری از وزرا و مدیران که خصوصی صحبت می‌کنم، بی‌انگیزگی در سخنانشان موج می‌زند. این خیلی بد است که مدیران بی‌انگیزه بر سر کار باشند. مدیر بی‌انگیزه و خسته که نمی‌تواند نیروهای زیر دست خود را هدایت کند و امور دستگاه و وزارتخانه را پیش ببرد. بنابراین خود دولت باید دست به تغییرات می‌زد. دولت خیلی کُند عمل می‌کند. نمی‌دانم دولت چه شیوه و مسیری را دنبال می‌کند که تا این حد کُند پیش می‌رود. انتخاب پیرمردها نشان داد که دولت پیر و کُند و محتاط است. شرایط فعلی شرایطی نیست که با احتیاط و آرام حرکت کرد. به مدیران و وزرایی نیاز داریم که هم باانگیزه و جوان باشند و هم جسارت و شجاعت تصمیم‌گیری داشته باشند تا به نیروهای و مدیران زیردست خود روحیه و انگیزه کار بدهند.
همگان به جوانگرایی در دولت و استفاده از نیروهای باانگیزه و شجاع اعتقاد دارند اما پرسش این است که مجلس چرا به وزرای پیر و خسته رأی داده است؟
البته همه نمایندگان رأی مثبت ندادند. هر نماینده بر اساس نظر و تشخیص خودش رأی داده است. همین آقای آخوندی دو بار به‌عنوان وزیر راه معرفی شد رأی آورد، استیضاح شد رأی آورد، به هر حال مجلس است و نمی‌توان چیزی را تحمیل کرد. تصمیمات هم جمعی است نه فردی. تشکیلات کشور ما هم دیکتاتوری نیست که دستور داده شود به این کار و آن کار. همان موقع هم که نام افراد پیشنهادی وزرای دولت آقای روحانی اعلام شد خیلی از نمایندگان از جمله بنده اعتراض کردیم. وقتی رئیس‌جمهوری می‌آید مثلا 20 وزیر را در یک رده سنی معرفی می‌کند و ناتوان و پیر هم هستند، بنابرین نتیجه همین استیضاح‌ها و مشکلات است. اگر مجلس هم به هیچکدام از این وزرا رأی ندهد، دولت روی هوا می‌ماند. رابطه بین دو قوه دچار تنش و التهاب می‌شود که مثلا مجلس نمی‌خواهد همکاری کند و پایداری‌چی‌ها نمی‌گذارند دولت شکل بگیرد. اگر دولت دست اصلاح طلبان باشد می‌گویند اصولگراها نمی‌گذارند کار کنیم یا برعکس اصولگراها باشند می‌گویند اصلاح طلبان سنگ اندازی می‌کنند. این نمی‌شود. دولت خودش باید پیشقدم در تغییرات شود. بهترین درمان کننده و رفع کننده مشکلات فعلی، شخص آقای رئیس‌جمهوری است. هیچکس نمی‌تواند قیّم دیگری باشد. وقتی دولت خودش می‌تواند به امور سامان دهد چرا تعلل می‌کند. بسیاری از مدیران و دست اندرکاران دولتی انگیزه ندارند و واقعا خودشان را باخته‌اند. باور کنید در خلوت به بنده گفته‌اند که از وضعیت موجود کشور ترسیده‌اند. از چه چیزی می‌ترسند؟ قیمت دلار به آن چه که نباید می‌رسید رسید. رب گوجه فرنگی به 23 هزارتومان هم رسید. اگر باز بترسیم که 50 هزار تومان می‌شود. قشر فقیر و ضعیف جامعه از این هم آسیب‌پذیرتر و ضعیف‌تر خواهند شد. نباید بترسیم و باید تدبیر درستی بیندیشیم. اگر مدام دست و پای مدیران بلرزد اوضاع از این هم بدتر خواهد شد.
پس معتقدید همچنانی که رئیس‌جمهوری و وزیر امور خارجه و دستگاه دیپلماسی کشور در سازمان ملل یا مجامع جهانی قاطع، با تدبیر و محکم سخن گفتند و عمل کردند و توانستند اجماع جهانی را علیه مخالفان و دشمنان ایران شکل دهند و فضای بین‌المللی را به نفع جمهوری اسلامی تغییر دهند، همین قاطعیت و تدبیر را باید در حل مشکلات و مسائل داخلی کشور به خرج دهند؟
خیلی خوب اشاره کردید؛ ابتدا باید از نطق خوب و قاطع آقای روحانی در سازمان ملل که یکی از سخنرانی‌های بی‌نظیر ایشان بود تشکر کنم. از مشاورین و دستگاه دیپلماسی کشور تشکر کنم. نطق ایشان جامع و به نظرم فوق‌العاده بود. دوم اینکه قطعا انتظار ما این است که در داخل همچنین باشند. وقتی دولتی نام خود را تدبیر و امید می‌گذارد باید دقت کند که هم تدبیر را از دست ندهند و هم امید را؛ این نکته مهمی است. اگر اعضای دولت و وزرا خودشان امید نداشته باشند، تدبیر درست نداشته باشند چه اتفاقی خواهد افتاد؟ از آقای رئیس‌جمهوری انتظار اقتدار و قاطعیت در تصمیم‌گیری داریم. اقتدار هم به معنای داد و فریاد نیست. اگر بهترین موشک‌ها را هم داشته باشیم اما فرمانده خوب عمل نکند آیا می‌توان به موشک دل بست؟ فرمانده باید شجاع باشد. رئیس‌جمهوری باید با شجاعت عمل کند. یعنی تصمیمات درست و بهنگام بگیرد. حرف من این است که آقای روحانی باید تمام مدیران خود را بخواهد و سخن بگوید. البته انتظار این است که سایر دستگاه‌ها و نهادها هم به میدان بیایند و کمک کنند. اگر به دنبال تسویه حساب‌های انتخاباتی و جناحی باشند، مشخص می‌شود که نه انقلاب و کشور را دوست دارند، نه به خون شهدا حرمت می‌گذارند نه رهبر و مردم را دوست دارند. نگاه جناحی به مشکلات فعلی کشور یعنی دوست داشتن قدرت و میز و صندلی. اما از شواهد چنین بر می‌آید که قرار است همه به میدان بیایند و کمک کنند. نه اینکه بخواهند به حسن روحانی کمک کنند. خیر؛ به ایران و این مردم کمک می‌کنند. همه باید فدای ایران و نظام و مردم بشویم و هدفمان کشور باشد نه روحانی و دامادی و این و آن.
شما عضو فراکسیون امید هستید. آیا این فراکسیون برنامه‌ای برای ورود جزئی به مسائل و مشکلات کشور و حمایت از دولت یا موضع‌گیری دارد یا خیر؟
جدا از مباحث مربوط به استیضاح باید رئیس‌جمهوری تصمیمات قاطعی بگیرند. همچنانی که معتقدم حتی در مسائل دیپلماتیک، با یک نفر نمی‌شود کارها را پیش برد و در مسائل داخلی هم اعتقاد دارم باید تصمیمات جمعی گرفته شوند تا با خرد جمعی مشکلات کشور رفع شود. اما بحث فراکسیون را که مطرح کردید باید بگویم زیاد در فراکسیون امید یا فراکسیون‌های دیگر شرکت نمی‌کنم. فکر می‌کنم در این شرایط باید بزرگ‌تر و وسیع‌تر به مسائل نگاه کنیم و از بحث‌های فراکسیونی خارج شویم. ما یک فراکسیون داریم و آن هم ایران است،چیز دیگر مهم نیست.
شما درباره گرانی‌های اخیر صحبت کردید و حتی از نرخ دقیق برخی از اقلام هم آگاهی دارید. گرانی‌ها واقعا از حالت عادی خود خارج شده و مردم را مستأصل کرده است. آیا مجلس قصد ورود جدی و قاطع به بحث گرانی‌ها را دارد؟
دولت اعلام کرد هیچ مشکلی برای تامین مواد غذایی مورد نیاز مردم ندارد اما در بحث گرانی همانطور که عرض کردم نیاز به یک اجماع مدیریتی در کشور داریم. شخص آقای رئیس‌جمهوری باید بنشینند و اجماعی را تشکیل دهند و تمام هدف و نیروهای خود را روی مسائل مهم و اساسی کشور متمرکز کنیم. تا این کار را نکنیم و مدیریت‌ها را تمرکز نبخشیم و یک نگاه همه جانبه به مشکلات نداشته باشیم، حتی همین گرانی هم افسارگسیخته‌تر از این هم خواهد شد.
آیا نهاد مجلس، قوه مقننه به عنوان قانونگذار قصد دارد با یک طرح ضربتی به بحث گرانی‌ها ورود کند؟
بله ورود کرده‌ایم. همین هفته گذشته برخی نمایندگان اعتراضات و تذکراتی را در خصوص گرانی کالاها به وزرای مربوطه دادند. مجلس منتظر بود تا آقای رئیس‌جمهوری از سفر نیویورک بازگردد تا یک جلسه غیرعلنی برگزار کنیم و مسائل را دقیق‌تر مطرح کرده و راهکار بیابیم. البته معتقدم آقای لاریجانی به عنوان رئیس مجلس هم باید در این زمینه تدبیر به خرج بدهد. البته جلسات سران قوا هر هفته و منظم تشکیل می‌شود. مثلا چندی پیش جلسه‌ای درباره بحران آب داشتیم که رهبری انقلاب در این زمینه اختیارات خاصی به سران قوا دادند و مباحث دیگر. این نشان دهنده این امر است که قرار بر گرفتن تصمیمات مهم و بزرگ بین سران قوا وجود دارد.
خود مجلس به تنهایی قصد ورود به گرانی و بهبود وضعیت اقتصادی کشور، به طور اخص دارد؟
کار مجلس قانونگذاری است و همین همراهی مستمر مجلس با دولت و نیز دادن اختیارات ویژه به سران قوا یعنی همراهی مضاعف مجلس، یعنی اینکه مجلس از اختیارات خود برای بهبود وضعیت اقتصادی کشور استفاده کرده و آن را به سران سه قوه تفویض نموده است.
منبع: آرمان/فرهاد فدایی/۸ مهر ۹۷