کسی نیست که از پیوستن ایران به پیمان همکارهای شانگهای خوشحال نباشد. اما برخی رسانه‌های خاص از این اتفاق مهم تفسیر جناحی خود را دارند و آن را دستمایه هجمه به دولت سابق و اصلاح‌طلبان قرار می‌دهند.
دیدارنیوز: کیهان که همواره سعی دارد مسائل ملی را در قالب‌های جناحی خود تحلیل و گاه مصادره به مطلوب نماید، اینبار نیز اصلاح‌طلبان را هدف هجمه خود قرار داد و آنان را به زعم خود ناراحت از پیوستن ایران به شانگهای معرفی کرد. در دو روز گذشته رسانه‌های اصلاح‌طلب به ابعاد مختلف این رخداد بین المللی پرداختند و آن را پیروزی ایران قلمداد کردند و مهمتر از آن نیز اینکه آن را فرصتی برای اقتصاد کشورعنوان کردند. درباره نگاه اشتباه کسانی که توفیق ملی را برای بهره‌برداری جناحی، سیاسی می‌کنند (روزنامه کیهان) می توان گفت که پیمان شانگهای یک پیمان منطقه‌ای است و شباهتی به اتحادیه اروپا ندارد که کشورهای غربی عضو آن هستند. به نظر شما تاجیکستان چرا با عضویت ما مخالفت می‌کرد؟ از طرف دیگر پاکستان و برخی کشورهای آسیانه میانه چه گرایشی دارند؟ ارمنستان تعلق خاطر به غرب دارند وهند نیز بارها خود را کشوری مستقل معرفی کرده، جمهوری آذربایجان نیز تمایل به ترکیه دارد، لذا اینطور نیست که پیمان شانگهای صرفا تداعی‌کننده نگاه به شرق باشد.
هرچند چین و روسیه به عنوان دو کشور تاثیرگذار عضو اصلی و موثر این پیمان هستند. اینکه اقدامات دولت گذشته را نادیده بگیریم، به نظر بسیاری از تحلیلگران بی‌انصافی است. چراکه عضویت هیچ کشوری در پیمانی یک شبه به سرانجام نمی‌رسد بلکه مراحل عضویت فرآیند خاص خود را دارد که هنوز توام با اقداماتی است که باید به منصه ظهور برسد. دولت باید مراقب باشد در تله رسانه‌های به‌اصطلاح حامی گرفتار نشود و بیش از آنکه نگاهش به گذشته باشد به پیش روی بنگرد و به فکر تحقق وعده‌ها داده شده به مردم باشد.
این نیز بگذرد!
این نیز بگذرد» آخرین روایت این روزهای ظریف بود. وزیر خارجه پیشین کشورمان عکس نوشته‌ای را در صفحه اینستاگرام خود منتشر کرد. محمد جواد ظریف در صفحه اینستاگرامش عکس نوشته‌ای را منتشر کرد که روی آن نوشته: این نیز بگذرد. وی در این پست هیچ توضیحی در رابطه با عکس‌نوشته منتشر شده‌اش نداده است اما مشخص است که بی‌دلیل اقدام به انتشار این جمله معنادار نکرده است مانند 7 اردیبهشت که وزیر وقت امور خارجه با انتشار صوتی در صفحه اینستاگرام خود گفت: «من معتقدم کار برای تاریخ نکنید چون خطاب به تاریخ می‌گویم. خیلی نگران تاریخ نباشید نگران خدا و مردم باشید.» ظریف این جملات را در ایسنتاگرامش منتشر کرد که انتشار فایل تقطیع شده از یک گفت و گوی محمد جواد ظریف که در قالب تاریخ شفاهی انجام شده زمینه ساز تخریب وزیر امور خارجه در فضای رسانه‌ای شده بود.
عضویت در سازمان شانگهای یک شبه اتفاق نیفتاده است
گمانه‌های زیادی درباره پست اینستاگرامی دیروز ظریف می‌توان مطرح کرد. برخی پس از پیوستن به اجلاس شانگهای بدون در نظر گفتن زمینه‌سازی برای اقدام در دولت قبل شروع به تخریب ظریف و وزارت خارجه کردند. به عنوان نمونه علی خضریان نماینده مجلس نوشته بود:« آنچه پیرامون پیوستن ایران به سازمان شانگهای جهت ثبت تجربه ملت ایران باید یادآوری شود، طرح ادعای جناب محمدجواد ظریف است که به منظور پیشبرد اهداف سیاسی جریان غربگرا، در نامه‌ای به مسئولان نظام مدعی موانع توهمی مانند وضعیت ایران در نسبت با FATF جهت عضویت در این سازمان شده بود.» البته ظریف به این ادعاها پیش از این پاسخ داده بود. او در آخرین گزارش خود به مردم در رابطه با اقدامات خود و وزارتخانه متبوعش درمورد کرونا و تهیه واکسن نوشت: مجموعا بیش از ۲۷ میلیون دوز واکسن شامل حدود ۵/۵ میلیون دوز به صورت اهدایی (به ارزش بیش از ۲۶ میلیون دلار) و ۵/۲۱ میلیون دوز به‌صورت خرید تامین شده است. همچنین ۲۰ میلیون دوز برای شهریورماه (سپتامبر) نهایی شده و ۳۰ میلیون دوز برای مهر و آبان در شرف نهایی شدن است که تلاش می‌شود در مهرماه دریافت شود. ظریف پیش از آن هم نوشته بود:« بنده و همکارانم در نبرد تمام عیار با جنایت تحریم و تروریسم اقتصادی، تمام سعی‌مان را برای افزایش واردات واکسن خارجی و تأمین نیازهای تولید داخلی انجام داده و خواهیم داد و در برابر مسئولان بهداشت کشور و ایثارگران سلامت سرتعظیم فرود آورده و دست تک تک آنها را می‌بوسیم. ولی متأسفانه حمله و توهین و افترا به دستگاه دیپلماسی از مستحب مؤکد هم عبور کرده و تبدیل به واجب عینی، و نه حتی واجب کفائی، شده است.»
واردات واکسن و چند نکته
رئیس جمهور دیروز اظهار داشت:«کشورهای دوست دیدند که دیگر توجه ما صرفا به غرب نیست، برای همین واردات واکسن افزایش پیدا کرد و عضو شانگهای شدیم... متاسفانه بعضی‌ها این بحث‌ها را متوقف بر پذیرش FATF کرده بودند.» از این صحبت‌های رئیس جمهوری در دیدار جمعی از فرزندان و خانواده شهدا می‌توان چند برداشت کرد. نخستین برداشت این است: «چون کشورهای دوست دیدند توجه ما به غرب نیست به ما واکسن دادند(!)»باید پرسید که این کدامین دوستی است که برای صادرات یا دادن واکسن و عمل به تعهداتش گروکشی می‌کند و شرط اعطای واکسن را منوط به عدم توجه به غرب می‌داند؟ نکته دیگر اینکه با این اوصاف چه باید درباره روسیه بگوییم وکاری که در ارتباط با واکسن با ما کرد؟ کشوری که حتی با علم به اینکه فهمید نگاهمان به غرب نیست هم تعهداتش را در قبال واکسن اجرائی نکرد و از آن 62 میلیون وعده واکسنی، طبق گزارشات شاید چند صد هزارتایش محقق شد. ورود واکسن چینی البته به ایران در این زمان دلایل دیگری غیر از عنایت چینی‌ها بعد از اطمینان از عدم توجه صرف به غرب هم دارد، دلایلی مثل اینکه طبق اذعان حسینعلی شهریاری عضو کمیسیون بهداشت دلیل تاخیر این ورود‌ها در ماه‌های پیش تمرکز بر تولید برکت و عرضه و تزریق آن به مردم بوده است. می‌توان این ورود را اینگونه استنباط کرد که بعد از اینکه مسئولان دیدند مرگ و میر و پیک‌ها پشت ادامه دارد فهمیدند دیگر باید شعارها را رها کنند و از چین واکسن آورند یا به قول علیرضا رئیسی سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا یکی از دلایل دیگر ورود واکسن‌ها این بود که واکسیناسیون بسیاری از کشورها انجام شده و در نهایت نوبت به ایران هم رسید. در مورد پیش خریدهای واکسن در دولت قبل که امروز میوه‌اش رسیده هم حرف و حدیث‌ها بسیار است و یا اینکه شاید از آن سنگ اندازی‌های ورود واکسن در دولت قبل اکنون در زمان فعلی دیگر خبری نیست.
تلاش برای پیوستن به شانگهای
بخش دیگر اظهارات رئــیسی به پیوستن به پیمان شانگهای برمی‌گردد. این در حالی است که کشور ما در تمام این سال‌ها بارها خواستار عضویت در این پیمان شده بود و اما با آن مخالفت شد و دلیل اصلی این مخالفت هم همان کشورهای دوست بودند. هیچ گاه به دلیل این مخالفت‌ها در همه این سال‌ها اشاره‌ای نشد و از ایران اصرارها و از چین انکارها را نگفتند. البته به سیر توافقات دوستی‌های ایران و چین در این حد هم سخنی نگفتند مثل اینکه چقدر سند توافق 25 ساله ایران و چین در این پیوستن دخیل است، توافقی که در مورد مفاد دقیق آن هیچ گاه شفاف‌سازی نشد و دلیل این عدم شفافیت هم از سوی مسئولان ما به چین ربط داده شده که چون آنها راضی به انتشار توافقات نیستند ما هم منتشر نمی‌کنیم. توافق 25 ساله با چین که در آن دولت روحانی به خواست چینی‌ها در حاشیه رفته بود و به جایش لاریجانی به عنوان نماینده نظام در آن نقش پررنگتری داشت را خیلی ها نشانه کوچک بینی و دهن‌کجی چین به دولت روحانی و عدم علاقه شان به آن ارزیابی می کردند.
مساله FATF
اما تحلیل نه چندان مطلوب دیگری که از این اظهار نظر رئیسی می توان کرد این بخش از سخنان اوست که گفته:«متاسفانه بعضی‌ها این بحث‌ها را متوقف بر پذیرش FATF کرده بودند» شاید به ظاهر دولت جدید ، دولت قدیم را سرکوفت بزند و به نوعی دستاورد خود را در این زمینه بسیار ارزنده تلقی کند، اما این جمله رئیسی یک معنای خاص دیگر می‌تواند داشته باشد اینکه دولت کنونی اکنون مانند مجلس انقلابی و ساختارهای خاص دیگر چندان تمایلی به تصویب FATF ندارد و آن را مهم ارزیابی نمی‌کند، این طرز تفکر قطعا زنگ خطری برای آینده اقتصاد و تعامل با دنیای بین الملل می تواند باشد. در جمله رئیسی در باره FATF نوعی بی‌میلی نسبت به آن دیده می‌شود که نگران کننده است. عدم پیوستن به توصیه هایFATF و احتمالا موضع‌گیری غیرمحسوس علیه لوایح- پذیرفته نشده- قبلی دولت روحانی مربوط به FATF ؛ ماحصل و نتیجه گیری از این اظهار نظر رئیسی است. این در حالی است که برای تبادلات مالی حتی در صورت رفع تحریم‌ها، پذیرش خواست‌های FATFیک ضرورت است که ظاهرا از سوی دولت جدید انکار می‌شود با این توجیه که بدون وجود آن هم ایران توانست به پیمان شانگ های بپیوندد. البته بیم آن می رود این روند بیانگر وابستگی بیشتر به همان کشورهای دوست شود چرا که بدون FATF و نبود آلترناتیو دیگری به جای این کشورهای دوست (!) ما باید امتیازهای بیشتری هم در آینده به دوستان مذکور بدهیم. اظهارنظر رئیسی درهمین دوسه جمله پر از حرف‌ها و سیاست‌های نهفته‌ای است که احتمالا در دوره پیشرو به آن برخواهیم خورد و باید خویش را برای هر نتیجه‌ای پس از این توجه به کشورهای دوست آماده کنیم.
منبع خبر : آرمان ملی