حامیان دولت رئیسی ازدیاد واکسن رو حاصل تدبیر او می‌دانند و حامیان روحانی حاصل اقدامات قبلی او. اما گذشته از این مجادلات سیاسی چرا واردات واکسن به ناگهان افزایش یافته است؟
دیدارنیوزـ سبک زندگی: با سرعت گرفتن واردات واکسن به ایران و به طبع آن افزایش آمار واکسیناسیون این سوال و ابهام را به وجود آورد که با تغییر دولت چه اتفاقی افتاد؟ این در‌های گشایشی که این روز‌ها به سوی ایران باز شده است، تاثیر گرفته از مذاکرات و پیگیری‌های دولت روحانی است که به ثمر نشسته یا این دولت رئیسی و شخص خود رئیس جمهور است که با پیگیری‌های شبانه روزی این موفقیت را به نفع خود ثبت کرده است.
آماری که گمرک در چند روز اخیر از روند واردات منتشر کرده است نشان می‌دهد که سبد دولت روحانی خیلی خالی‌تر از دولت رئیسی است، اما گزارش‌های بعدی این موضوع را نقص می‌کند تا جاییکه عده‌ای اظهار نظر کرده اند که در دولت روحانی بیش از ۱۰۰ میلیون دز واکسن خریداری شد، اما یک سری عوامل دست به دست هم دادند که واکسن‌ها به ایران نرسد و مثل همیشه یکی از این عوامل بحث تحریم‌ها و FATF است.
عده‌ای می‌گویند که سیاست جمهوری اسلامی از همان ابتدا خرید و واردات واکسن بود و حتی قبل از تولید واکسن ایرانی، بیش از ۱۱۰ میلیون دز از کل نیاز ۱۲۰ میلیون دزی ایران خریداری شده بود، اما چرا با اینکه دولت روحانی تا پایان تیرماه فرصت داشت این واکسن‌ها را وارد کند، آمار واردات در این هفت ماه خیلی کمتر از میزان خریداری شده بود؟ البته تا خرداد ۱۴۰۰ فقط حدود ۷ میلیون دز وارد شد. اما از ابتدای تیر واردات شتاب گرفت و تا پایان مرداد ماه ۳ برابر تمام دوره قبلی واکسن وارد شد.
پس دقت کنیم که سرعت واردات واکسن پیش از روی کار آمدن دولت جدید نیز شدت قابل ملاحظه گرفت؛ لذا ماجرا نمی‌تواند تنها نتیجه جابجایی دولت‌ها باشد؛ به گفته تحلیل گران و سیاست مداران بی شک در این میان عده یا عده‌ای نمی‌خواستند مدال موفقیت پایان دادن به پاندمی کرونا را به گردن دولت دوازدهم بیندازند از این رو یک سری عوامل دست به دست هم داد تا روحانی و تیم اش علیرغم تلاش‌های زیادی برای خرید و واردات، برنده این میدان نباشد.
اما جالب است بدانید در این میان خبرگزاری فارس در نقش مدافع دولت ورحانی وارد میدان شد و در گزارشی نوشت: دولت جدید در تسهیل و شتاب واردات واکسن نقش جدی داشته است، اما واقعیت این است که عمده خرید واکسن برای دولت قبل است!
بیشتر بخوانید: رئیسی ۴۰ _ روحانی ۱۰؛ باران واردات واکسن کرونا!
در ابتدای گزارش به نقل از تحلیلگران و با استناد به آمار‌های منتشره روی این موضوع تاکید شد که عوامل بازدارنده‌ای در دولت قبل وجود داشت که باعث شد کند بودن روند واردات واکسن پاشنه آشیل روحانی در روز‌ها و ماه‌های پایانی دولتش شود؛ البته به همه عوامل پیدا و پنهان، تبلیغ و هزینه‌های چند میلیاردی برای راه اندازی تولید واکسن‌های ایرانی توسط بخش‌های دولتی و غیر دولتی را هم باید اضافه کرد.
چند تحلیل درباره عدم موفقیت دولت روحانی وجود دارد؛ عده‌ای حذف تحریم‌های آمریکا در خردادماه را درست ۳ روز بعد از صدور مجوز تولید برکت را یکی از عوامل مهم این اتفاق می‌دانند البته کارشناسان معتقدند که تولید واکسن برکت باعث شد فروشنده‌های واکسن نگران از دست رفتن بازار ایران شوند از این رو صادرات واکسن به ایران زیاد شد. تا آنجا که قیمت سینوفارم چین ناگهان از ۱۵ یورو قبل از مجوز برکت در خرداد به ۸ یورو کاهش یافت.
عده‌ای هم این تحلیل را قبول ندارند و افزایش تولید در کشور‌های صادرکننده در اواخر بهار را در ماجرا‌های به وجود آمده تاثیر گذار می‌دانند یعنی زمانی که دیگر چیزی به پایان دولت روحانی باقی نمانده بود و او تنها حدود یک ماه فرصت داشت تا بتواند سهم ایران را در خرید واکسن‌های وارداتی بیشتر کند، البته در این میان کواکس توانست پس از ماه‌ها به بخشی از قرارداد‌های خود با دیگر کشور‌ها عمل کند.
از طرف دیگر کشور‌های صادرکننده معتقد بودند که در قدم اول باید مردم کشور خودشان را با واکسن‌های تولیدی واکسینه کنند از این رو برنامه‌ای برای صادرات نداشتند، اما وقتی شرایط کشورشان در مواجه با پاندمی کرونا به وضعیت با ثبات رسید تصمیم گرفتند کار صادارت را در برنامه‌های خود قرار دهند تا جاییکه به طور مثال فایزر و مدرنای تولید آمریکا از اواخر اردیبهشت صادراتش آغاز شد.
چیزی که در این میان نباید آن را نادیده گرفت سیاسی کردن ماجرای واردات واکسن است، ماجرایی که سبب شد بیش از ده‌ها هزار نفر جان خود را از دست بدهند و همین مساله نقد‌ها بر علیه دولت روحانی را بیشتر و بیشتر کرد، هر چند که هنوز این جنگ سیاسی و روانی وجود دارد و رقبان هنوز از هر فرصتی برای ضربه به دولتمردان قبلی فروگذاری نمی‌کنند، اما درست است در نهایت مذاکره و دیپلماسی فعال دولت جدید برای خرید واکسن هم قابل توجه بوده است، اما کماکان تحلیلگران و فعالان سیاسی خرید واکسن‌های جدید به همت دولت رئیسی را نادرست می‌دانند و به نظر آن‌ها نادیده گرفتن اقدام‌های دولت دوازدهم در این میان خلاف واقع است هر چند نباید این موضوع را هم نادیده بگیریم که دولت جدید، علاوه بر تسریع و تسهیل واردات واکسن‌های قبلی، رایزنی‌های زیادی برای خرید واکسن‌های جدید کرده است تا جاییکه گفته می‌شود شخص ابراهیم رئیسی در تماسی با رئیس جمهور چین درخواست ۱۰۰ میلیون دز کرده است و در نهایت واکسن‌های اهدایی را هم به سبد‌های وارداتی اضافه کنید.
بیشتر بخوانید: واکسن‌های کرونا را رئیسی وارد کرد یا روحانی؟ واقعا مهم نیست!
غیر از روحانی، سعید نمکی هم همواره چه در دوران وزراتش چه بعد از آن همچنان در مظان اتهام کم کاری در واردات واکسن و حتی تولید بوده و هست؛ زمانیکه قرار شد بخش خصوصی هم به میدان واردات واکسن وارد شود گویا این سعید نمکی بوده که با این کار مخالفت کرده و اجازه واردات را نداد و در کنار آن روند واردات کند واکسن سبب شده که او در جایگاه متهم ردیف اول قرار گیرد، اما جالب اینکه با رفتن او و آمدن بهرام عین الهی گویا تغییر فصل اتفاق افتاد و چنان باران واکسنی بارید که به گفته وزیر دولت سیزدهم سیل آمد در حالیکه او انتظار باران داشت! اما ماجرا وقتی عجیب‌تر می‌شود که عین الهی خود از مخالفان واردات واکسن بوده، اما حالا د مدافع سرسخت واردات واکسن شده است.
رویایی که البته سعید نمکی در سر داشت و در رویاپردازی‌هایش می‌خواست با غوغای واکسن داخلی و مجوز به ۱۶ – ۱۷ پروژه تحقیقاتی واکسن کرونا، در زمستان ۹۹ به آن برسد که نرسید و این ناکامی سبب شد بیشتر در تیررس منتقدان دولت قرار گیرد و به نوعی همه تقصیر اول و آخر شرایط کنونی به گردن او بیندازند.
در این میان و در روز‌های آغاز دولت سیزدهم سعید خطیب زاده برای دفاع از دولت روحانی در مصاحبه‌ای اعلام کرد که "ما در خصوص واردات واکسن کرونا به کشور هیچ خط قرمزی نداشتیم البته همان طور که پیش از این نیز گفته ام مرجع صلاحیت دار قطعی و یگانه تأیید اینکه کدام واکسن وارد کشور شود از روز اول بر عهده وزارت بهداشت بوده است و وزارت خارجه از همان روز اول تمام امکانات واردات را برای تحقق این موضوع به کار برده است."
علیرضا رئیسی، سخنگوی ستاد ملی کرونا و قائم مقام وزیر بهداشت در امور فنی ستاد واکسیناسیون کشور در اظهاراتی صریح، واردات گسترده واکسن کرونا را به افزایش مازاد تولید واکسن در دنیا مربوط دانست و گفت: در دوره جدید دو اتفاق مهم رخ داد، اول این که قرارداد‌های گذشته ما در حال عملیاتی‌شدن هستند و دوم ظرفیت مازادی ایجاد شده که کشور‌ها واکسن‌های بیشتری را در اختیار ما قرار دهند.
اگر به صحبت‌های یکی از مطلع‌ترین مقامات رسمی دو دولت دوازدهم و سیزدهم در حوزه واکسن کرونا اکتفا کنیم متوجه می‌شویم که او هم غیر مستقیم به این موضوع اشاره دارد که بخش عمده‌ای از واردات واکسن‌های کرونا در هفته‌های اخیر بخاطر تلاش‌های دولت روحانی بوده و خیلی هم ربطی به رایزنی‌های جدید ابراهیم رئیسی ندارد.
غیر از این افراد دولتی که سعی می‌کنند با اظهار نظرهایشان گرد و غبار نشسته روی دولت روحانی را پاک کنند، مجیدرضا حریری، رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و چین خبر داد که ۵۰ میلیون دز واکسن سینوفارم در راه ایران است. او درباره تاخیر واردات واکسن به تسنیم گفته که وعده‌هایی درباره واکسن کرونای تولید داخل داده شده بود که مشخص شد در مدت کوتاه اعلام شده، تحقق نمی‌یابد و بنابراین بلافاصله برنامه‌ریزی برای افزایش واردات واکسن کرونا صورت گرفت.
یکی از افرادی که در روز‌های اخیر درباره واکسیناسیون و واردات واکسن دفاع سفت و سختی از روحانی کرد، مسعود پزشکیان بود که در گفت و گویی اعلام کرد که قرارداد‌های خرید واکسن در زمان آقای روحانی بسته و پول‌ها داده شده بود؛ معاون غذا و داروی وزارت بهداشت در دولت قبل اگر جرات دارد در این رابطه حرف بزند و روشنگری کند. امکان ندارد بدون سفارش بتوانیم جنس وارد کنیم حتی اگر پول دست‌مان باشد. دولت قبل پول را داده سفارش‌ها را هم انجام داده بود حالا ممکن است مشکلات گمرکی و حمل و نقل بوده و دولت فعلی آن‌ها را حل کرده است و الان وارد می‌شود، اما کالا و سفارشات از قبل وجود داشته است و این دولت واکسنی سفارش نداده است.
بیشتر بخوانید: وعده جدید را یادداشت کنید؛ وارادات ۹۰ میلیون دز واکسن تا آبان ماه
طبق گزارش‌های منتشر شده و اگر به همه صحبت‌ها درباره سفارش و خرید واکسن در دولت قبل استناد کنیم، باید اینطور گفت که ۱۱۰ میلیون دوز واکسن تا بهار ۱۴۰۰ خریداری شده که ۱۶.۸ میلیون دز آن از سبد کواکس، ۶۰ میلیون دوز اسپوتنیک در فروردین و ۳۰ میلیون دوز سینوفارم در اردیبهشت بوده البته به این آمار‌ها ۲ میلیون دز اسپوتنیک در اسفند۹۹ و ۲ میلیون دوز بهارات در اسفند۹۹ را هم اضافه کنید به عدد ۱۱۰ می‌رسید عدد پر دردسری که هنوز هم مشخص نیست در سبد کدام دولت جای دارد.
البته آمار خریداری ۶۰ میلیون دز واکسن اسپوتنیک روسی در شرایطی ارایه می‌شود که این واکسن تاکنون عرضه بسیار محدودی داشته و در واکسیناسیون عمومی هم به کار نرفته است. به نظر علی رغم خرید این میزان واکسن روسی هنوز مقدار بسیار کمی از آن وارد بازار شده است. در عوض واکسن سینوفارم چین بار اصلی واکسیناسیون عمومی را به دوش کشیده و بخش بزرگی از ۳۰ میلیون دز خریداری شده آن به کشور تحویل شده است.
اما بخش خوشبینانه گزارش این است که با آمدن سیل واکسن روند واکسیناسیون هم سرعت گرفته تا جاییکه در تهران و چند شهر بزرگ مراکز واکسیناسیون شبانه روزی راه اندازی شده است و به گفته زالی تهرانی تنها به هفت میلیون دز دیگر نیاز دارند تا سیکل واکسیناسیون در این شهر به پایان برسد.