از چین خوش قول تا روسیه بد عهد؛ از واکسن‌های ایرانی چه خبر؟

دیدارنیوزـ نسرین نیکنام: ماجرای واکسن های وارداتی و تولیدی در ایران سر دراز دارد و از زمانی که قرار شد بخشی از تامین واکسن از طریق واردات باشد و بخش دیگر با تولید داخلی، تا به امروز صدها نقل قول از مسئولان با ربط و بی ربط به این حوزه منتشر شد و در آخر هم هیچ کس به درستی پاسخگوی کم کاری های این حوزه نشد و از همه بدتر برای جبران این مشکل پای بخش خصوصی به میان کشیده شد و آنها اعلام آمادگی کردند؛ اما حالا خبر رسیده که دست‌های پشت پرده اجازه نمی‌دهند!

اما اگر بخواهیم دقیق‌تر فراز و نشیب ورود و تولید واکسن کرونا را بررسی کنیم باید به بهمن سال گذشته برگردیم، همان زمانی که سعید نمکی وزیر وقت دولت روحانی با افتخار تمام از تولید واکسن های متعدد ایرانی سخن گفت و معتقد بود که خیلی به واردات واکسن نیازی نداریم! همین صحبت‌ها سبب شد که روند واردات واکسن کند و حتی متوقف شود و حالا با گذشت چندین ماه از این اظهار نظرها هنوز نه واردات واکسن ثبات پیدا کرده و نه از پنجاه میلیون دز واکسنی که مخبر رئیس سابق ستاد اجرایی فرمان امام وعده داد خبری هست اما تنها چیزی که در این میان تغییر نکرد دراز بودن دست ایران به سمت کشورهایی که واکسن اهدایی داشتند بود؛ تا آنها هم با اهدای یک میلیون و دو میلیون دز به حس بشردوستانه خود پاسخ داده باشند.

بیشتر بخوانید: ویروس‌های کرونای «لامبدا» و «مو» در راهند؛ پیک‌های مرگ!

سرعت واردات و وعده های جدید وزیر جدید و کشورهای چین و روسیه 

آنهایی که تمام اتفاقات و قصورهای گذشته را گردن دولت روحانی می انداختند با آمدن دولت سیزدهم و وزیر جدید به این سمت و سو رفتند که به زودی همه چیز گل و بلبل می شود و کرونا در ایران پایان می گیرد، البته وعده‌های متعدد بهرام عین الهی وزیر بهداشت دولت رئیسی مبنی بر واردات میلیونی روزانه واکسن و اتمام واکسیناسیون تا بهمن ماه هم در شکل گیری فضای کنونی بی تاثیر نبود؛ زمانی که هم وزیر و هم هلال احمر و هم ستاد کرونا قول واردات انبوه و چند میلیونی دادند خبر رسید که اکثر مراکز واکسیناسیون روز پنج شنبه و جمعه گذشته به دلیل نداشتن واکسن تعطیل هستند و مسئولان این مراکز وعده روزهای شنبه و یکشنبه را به مردم دادند؛ ولی چون مردم بدقولی‌های زیادی در این مدت دیدند خیلی به این روند امید نداشتند تا اینکه روز جمعه بیش از چهار میلیون دز واکسن سینوفارم از چین وارد ایران شد؛ کشوری که نخستین محل شیوع کرونا بود به عنوان کشور خوش عهد شناخته شده و حداقل در ایران بخش عمده ای از واکسن‌های وارداتی از این کشور وارد ایران شد که باید این پایبند بودن چینی‌ها را به فال نیک گرفت.

اما علت اینکه کشور روسیه به بدعهدی متهم شده این است که مسئولان جمهوری اسلامی انتظار داشتند که کشور دوست و همسایه! در ماجرای تولید واکسن سبد آنها را نیز از واکسن اسپوتینک وی پر کند اما این اتفاق نیافتاد و البته قابل پیش بینی بود چون طبق قراردادی که وجود دارد روسیه ملزم به دادن واکسن به ایران نبوده و این تنها تصور مسئولان از مفاد این قرارداد بوده و اینکه این قرارداد با حضور چه کسی یا کسانی امضا شده نکته قابل تاملی است و جالب تر این که ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه اخیرا گفته است که ایران برای مقابله با کرونا به کمک نیاز دارد اما غرب تحریم‌ها را حفظ کرده است!

البته که تحریم‌های ناجوانمردانه  غرب به جای خود اما رئیس جمهور روسیه بد نیست به این سوال جواب دهد که کشورش که نخستین واکسن کرونا را در جهان تولید کرده است، تا چه اندازه در تامین نیاز ایران به واکسن فعال بوده است؟

وزارت بهداشت: تکذیب می کنیم 

ماجرای تولید واکسن روسی در ایران و ارسال دو میلیون واکسن در ماه به روسیه سبب شد که سازمان غذا و دارو و در راس آن وزارت بهدشت نسبت به این ماجرا واکنش نشان دهند و این موضوع را از اساس تکذیب کنند. سخنگوی سازمان غذا و دارو در مصاحبه ای تولید و ارسال واکسن اسپوتینک وی در ایران را از اساس تکذیب کرد و گفت: خروج و ورود هر نوع واکسن مستلزم مجوز سازمان غذا و دارو خواهد بود که چنین چیزی تاکنون در مورد واکسن های کرونا از جمله واکسن اسپوتینک وی صادر نشده است.

بیشتر بخوانید: قبل و بعد از زدن واکسن کرونا باید چه کار کنیم؟

واکسن‌های ایرانی چه شد؟

پیشتر در گزارشی به صورت مفصل تعداد و فرایند تولید واکسن های ایرانی را تشریح کرده بودیم، در این گزارش هم به واکسن‌هایی اشاره می کنیم که متولیان آن اطلاعات منتشره درباره روند و میزان تولید واکسن را به روز رسانی کرده باشند و از هشت واکسن در دست تولید ایرانی گویا تنها دو یا سه واکسن به مرحله آزمایشی رسیدند که البته برکت چند ماه زودتر از بقیه توانست در این کارزار قدرت نمایی کند و پس از آن واکسن رازی و پاستور بودند که از رقبا پیش افتادند. 

پیگیری روند تولید واکسن‌های داخلی از سوی مردم به این منجر شد که روز شنبه جلیل کوهپایه زاده رییس دانشگاه علوم پزشکی ایران اعلام کند که واکسن "رازی کوو پارس" به احتمال زیاد مجوز اضطراری می‌گیرد، البته او صحبت های خود را اینگونه تکمیل کرد که مجوز اضطراری به این واکسن ایرانی به احتمال بسیار زیاد پس از ورود و انجام بخشی از فاز سوم کارآزمایی تعلق می‌گیرد.

ما خواستیم داوطلبان نخواستند!

مصطفی قانعی، عضو کمیته ملی واکسن کرونا در گفت و گویی تاخیر در روند تولید واکسن های ایرانی را مورد اشاره قرار می‌دهد و می‌گوید: کارآزمایی بالینی فاز ۳ این واکسن باید در ایران و کوبا آغاز می‌شد. کشور کوبا یک ماه و نیم زودتر از ایران مطالعات فاز سوم را بر ۲۴ هزار نفر آغاز کرد و شروع مطالعه در ایران ۶ اردیبهشت سال جاری بود. مشکلی که پیش آمد این بود که اپیدمی جدیدی ایجاد شد و چون این واکسن ۳ دزی است این مشکل پیش آمد که داوطلبان به سرعت می‌خواستند بدانند که اگر واکسن‌نما دریافت کردند از مطالعه خارج شده و بروند واکسن اصلی را تزریق کنند که به چالشی برای پاستوکووک تبدیل شد.

قانعی در بخش دیگری از صحبت هایش درباره روند تولید واکسن برکت می‌گوید: دو موضوع در مورد برکت وجود دارد. یکی وعده‌هایی که مسئولین آن داده بودند که محقق نشد و دیگری موضوع زیرساختی است که فراهم شده است. چنانچه خط دوم این زیرساخت بتواند اواخر شهریور ماه کارش را آغاز کند، امید می‌رود بتوانیم تا حد ۱۲ میلیون دز واکسن در ماه را داشته باشیم. میزان تولید فعلی آن در حد ۲ میلیون دز بیشتر تحویل نداده است.

در انتهای این گزارش تاکید روی این نکته لازم است که مطلوب‌ترین شکل واکسیناسیون این است که ظرف ۳ ماه کل جمعیت را واکسینه شوند؛ زیرا کسانی که فروردین ۱۴۰۰ واکسن زدند ممکن است در اسفندماه آنقدر مصونیت نسبت به کسی که دی ماه واکسن تزریق کرده است، نداشته باشند. این بدان معناست که ایران به تولید یا واردات انبوه واکسن در مدت زمانی کوتاه و تزریق بسیار سریع آن نیاز دارد. در غیر این صورت روند کند واکسیناسیون تنها به صورت مسکنی بر یک درد درمان ناپذیر عمل خواهد کرد.