قاسم محبعلی کارشناس مسائل خاورمیانه با تاکید بر این که اقدام وزیر امور خارجه در نایستادن در کنار رئیس هیئت عربستانی در عکس نشست بغداد یک پیام منفی تلقی می‌شود به بررسی نشست بغداد و اهداف و نتایج آن پرداخت.
دیدارنیوز: در ارزیابی سفر وزیر امور خارجه کشورمان به عراق و شرکت در کنفرانس بغداد، در پاسخ به این سوال که کارشناسان منطقه پیش از این سفر یکی از اهداف آن برای ایران را فرصتی برای دیدار و گفتگو میان تهران با ریاض و در مرحله بعد کشور‌هایی همچون مصر و اردن مطرح می‌کردند، اما نه تنها این هدف به وقوع نپیوست بلکه اقدام رئیس دستگاه دیپلماسی کشورمان در عدم رعایت پروتکل‌ها در زمان گرفتن عکس به عنوان پیامی منفی به عربستان تلقی شد، با این اوصاف آیا تهران دستاوردی از این حضور کسب کرد، گفت: مساله تشریفاتی که متاسفانه هیات ایرانی به آن توجه نداشت و سوءتفاهمی که برای کشور میزبان و سایر مهمانان به وجود آمد، متاسفانه تاثیرات خود را خواهد داشت؛ هرچند در عالم سیاست تشریفات مهم است، اما اصل نیست، با این حال هیات ایرانی باید جایگاه و شان خودش را حفظ می‌کرد و نباید نوعی دلخوری بوجود می‌آورد. این در حالی است که ظاهرا ملاقاتی هم میان ایران و عربستان صورت نگرفت و عملا آن انتظاراتی که وجود داشت، برآورده نشد.
وی ادامه داد: این کنفرانس با ابتکار فرانسه صورت گرفت و هدفش این بود که در مرتبه نخست نقش فرانسه را در زمانی که آمریکا در حال ترک منطقه است، در خاورمیانه افزایش دهد و پررنگ کند و هم بتواند رابطه عراق را با همسایگان عرب خود بهبود ببخشد و فکر نمی‌کنم نقش ایران را بتوان ورای تشریفات تلقی کرد.
وی افزود: مساله بعدی این است که عراقی‌ها به دنبال این هستند که اجازه ندهند سرزمین آن‌ها به صحنه رقابت‌های منطقه‌ای و صحنه کشمکش و درگیری کشور‌ها بدل شود و تلاش‌شان این است که در پی خروج آمریکا، مداخلات در این کشور را کاهش دهند.
این تحلیل‌گر مسائل منطقه همچنین در پاسخ به این سوال که ایران پیش از برگزاری کنفرانس بغداد از طرف عراقی خواسته بود تا سوریه نیز در این نشست حضور داشته باشد، اما این درخواست محقق نشد و وزیر امور خارجه کشورمان پیش از حضور با ابراز ناراحتی از این عدم حضور اعلام کرد که با سوریه در این خصوص در ارتباط است، با توجه به این موضوع، سفر آقای امیرعبداللهیان به دمشق پس از ترک بغداد با چه هدف و ابلاغ چه پیامی صورت گرفته است، گفت: نخست باید توجه داشته باشیم که امکان حضور سوریه در این نشست از آن جهت وجود نداشت که این کشور از سوی اتحادیه عرب و کشور‌های اروپایی تحریم است و سوریه هنوز هم از سوی کشور‌های دیگر به طور کامل مورد شناسایی قرار نگرفته است، لذا این خواست ایران امکان اینکه پذیرفته شود را نداشت. از سوی دیگر ایران فکر می‌کند تنها متحدی که در جهان عرب به عنوان دولت دارد، دولت سوریه است چراکه سایر متحدین ایران چه در لبنان، چه عراق و چه یمن در انگاره دولت نبوده و میلیشیا هستند. البته این تصور و متحد قلمداد کردن سوریه خیلی دقیق نیست چراکه سوری‌ها بیشتر به سمت روسیه متمایل هستند و حفظ رابطه با ایران مصلحتی است و اگر به جهان عرب نیز برگردند، سیاست خود را تغییر خواهند داد.
مدیرکل پیشین خاورمیانه وزارت امور خارجه در خصوص آنچه تغییر سیاست و راهبرد دستگاه دیپلماسی مبنی بر اولویت ارتباط با همسایگان خوانده می‌شود، در پاسخ به این سوال که با توجه به اینکه هنوز تکلیف مذاکرات وین برای احیای برجام مشخص نشده تا چه میزان می‌توان به موفقیت این سیاست جدید امیدوار بود، گفت: این دو مساله قطعا به هم پیوسته است؛ به این معنا که تا زمانی که مذاکرات برجام به نتیجه مشخصی نرسیده بعید است هدف دوم محقق شود و تجربه ۴۰ سال اخیر نیز نشان می‌دهد که تا وقتی ما رابطه به دور از تنش با غرب نداشته باشیم، در ایجاد رابطه نزدیک با همسایگان خود نیز موفق نخواهیم بود و برعکس آن هم صدق می‌کند که تا زمانی که روابط ما با همسایگان دارای تنش است و آن‌ها احساس تهدید می‌کنند و ایران‌هراسی وجود دارد، آن‌ها مجبور هستند از حضور آمریکا در منطقه برای موازنه قدرت استفاده کنند.
وی ادامه داد: لذا این سیاست باید با هم پیش برود و اینکه فکر می‌کنیم می‌توانیم این دو را از هم مجزا کنیم تجربه شکست خورده‌ای است. کنفرانس بغداد هم همین مساله را تائید کرد که تا زمانی که ایران نتواند رابطه به دور از تنشی با همه بازیگران داشته باشد، نمی‌تواند در رابطه با همسایگانش هم موفق باشد.