غیرکاربردی بودن دروس و وجود محتواهای بیهوده در آنها، اجبار در حفظ کتب درسی، عدم آموزش مهارتهای تفکر در مدارس، شیوه‌های تدریس و گرفتن امتحان، بی‌علاقگی دانش‌آموزان به خیلی از کتب درسی، کاهش سن درگیرشدن با کنکور، وجود بروکراسی در آموزش و پرورش و سنگ‌اندازی در پیشبرد کارهای خلاقانه و عدم توجه به مقوله هنر از جمله چالش‌های سیستم آموزشی کشور از نگاه برترین‌های کنکور ۹۷ است.
دیدارنیوز - دانش‌آموزان در طی دوران تحصیل خود همواره با مشکلات ریز و درشتی در مدرسه مواجه هستند که اکثر آنها ناشی از سیستم آموزشی کشور است. رتبه‌های برتر کنکور سراسری ۹۷ در گفتگویی با ایلنا از چالش‌های این سیستم و دغدغه‌های خود در آموزش و پرورش می‌گویند. این افراد که حالا دوران مدرسه را پشت سر گذاشته‌اند، انتقادات قابل تاملی از سیستم آموزشی حاکم بر مدارس مطرح و به نکاتی اشاره کردند که درد دل خیلی از دانش‌آموزان است. در ادامه این گزارش نقطه نظرات رتبه‌های تک رقمی کنکور را می‌خوانید:
بهتر است جای برخی دروس به دانش‌آموزان مهارت تفکر یاد بدهند
مجبوریم واو به واو کتاب را حفظ کنیم
فاطمه ملکی (رتبه یک گروه علوم انسانی) نیز با اشاره به چالش‌های نظام آموزشی کشور بیان کرد: در دوران تحصیل به جای اینکه روی محتوای درس‌ها بحث کنیم تا دانشمان زیاد شود و بتوانیم روزی از آنها استفاده کنیم، مجبور بودیم واو به واو کتاب را حفظ کنیم تا در کنکور قبول شویم.
رتبه یک گروه علوم انسانی آزمون سراسری سال 97 نیز با تاکید بر غیرکاربردی بودن برخی دروس اضافه کرد: بهتر بود به جای برخی کتب درسی، مهارتهای تفکری در مدارس آموزش می‌دادند یا مثلا کمک کنند دانش آموزان بتوانند استرس خود را دور یا کنترل کنند. علاوه بر درس‌هایی که در کتاب‌ها می‌خوانیم اگر در کنارش این موضوعات هم بود، خیلی خوب می‌شد.
مطالبی که در مدرسه آموزش می‌دهند، کاربردی نیست
وجود محتواهای بیهوده در کتب درسی
سید محمد صادق کشاورزی (رتبه دوم گروه علوم ریاضی و فنی) با بیان اینکه کتب درسی در مدارس کاربردی نیستند، گفت: به نظر من مطالب و علمی که در مدارس به ما آموزش می‌دهند، کاربردی نیست، حالا که کمی از فضای مدرسه فاصله گرفتم، این را بیشتر درک می‌کنم. مطالبی که در مدرسه فرا می‌گیریم، صرفا یک تئوریک است و در برخی دروس مثل ریاضی مطالبی را به دانش‌آموز یاد می‌دهند که فقط امتحان بدهد و تمام. بیشترین گله‌ای که من از نوع آموزش در مدارس دارم، کاربردی نبودن دروس است و تقریبا از دیگر موارد راضی‌ام.
رتبه دوم گروه علوم ریاضی و فنی ادامه داد: کتب درسی، کنکور و مطالب دانشگاه دنیایی کاملا جداگانه از هم دارند، اما به تازگی کنکور به محتوای کتب درسی نزدیک شده است.
وی با اشاره به عدم انسجام محتوای برخی دروس اضافه کرد: به عنوان مثال بخشی از مبحث الکتریسته در کتاب سال اول متوسطه و مابقی آن در کتاب سال سوم است و معلم هم نمی‌داند، چطور باید این مطالب را به طور منسجم به دانش‌آموزان درس بدهد. در واقع یک مبحث درسی بدون هیچ دلیل و فایده‌ای در مقاطع مختلف منقطع شده است.
سیستم آموزش و پرورش "مریض" است
شیوه تدریس در مدارس، مانع رشد مغز دانش‌آموزان می‌شود
آذین دهقان منشادی (رتبه دوم گروه هنر) با انتقاد از سیستم آموزشی کشور گفت: من سال آخر به مدرسه نرفتم و به صورت غیرحضوری درس می‌خواندم، به همین دلیل در جریان اتفاقات اخیر مدارس نیستم، ولی مساله‌ای که به شدت به آن انتقاد دارم، خودِ قضیه کنکور است. به نظرم برگزاری کنکور در مجموع کار اشتباهی است و نباید با این حجم از استرس و به این قیمت برگزار شود. کنکور خیلی چیزها را از آدم می‌گیرد، حتی اگر رتبه خوبی هم به آدم بدهد. کنکور سلامت روانی فرد را تهدید و استرس ایجاد می‌کند و آرامش را از آدم می‌گیرد. سرخوردگی که دانش‌آموزان بعد از کنکور دچارش می‌شوند را نمی‌توان به سادگی جبران کرد.
دهقان منشادی رتبه دوم گروه هنر ادامه داد: من به همه چیز آموزش و پرورش انتقاد دارم و به نظرم سیستم آموزش و پرورش سیستم مریضی است. محتواهای کتب درسی، مانع رشد مغز بچه‌ها می‌شود، به خصوص شیوه‌های تدریس و امتحان گرفتن، چرا که آنها را در یک سطح خاص نگه می‌دارد، چرا که دانش آموزان در چنین سیستمی فقط تلاش می‌کنند، درس‌ها را حفظ کنند و هیچ فرصتی برای آزمایش و تجربه‌های فراتر از کتاب مدرسه را ندارند.
وی تصریح کرد: بچه‌ها کتاب‌های درسی‌شان را حفظ و در نهایت هنر می‌کنند که ریز به ریز آن را در کنکور اعمال کنند. این هیچ ربطی به رشد شخصیت و هویتی آنها ندارد، کنکور حتی به نظر من مضر است. اگر واقعا بچه‌ها انتخاب دیگری داشتند و می‌توانستند کنکور ندهند، امکان نداشت که من به عنوان یک رتبه تک رقمی به کسی بگویم کنکور بدهد.
آموزش و پرورش درگیر بروکراسی اداری است
خیلی سنگ‌اندازی می‌کنند
سجاد فقفور مغربی (رتبه ششم گروه علوم ریاضی و فنی) به انتقاد از وجود بروکراسی اداری در مدارس پرداخت و گفت: به عقیده من چند چالش بسیار بزرگ در آموزش و پروش مطرح است، که یکی از این چالش‌ها مسائل اداری در آموزش و پرورش است. چند وقت پیش ما برای آموزش به دانش‌آموزان زلزله‌زده به کرمانشاه سفر کردیم و اصلی‌ترین مشکلی که در آنجا با آن مواجه شدیم، بروکراسی اداری آموزش و پرورش بود، چرا که سنگ‌اندازی‌های زیادی صورت می‌گرفت و نمی‌شد؛ اصلا کاری را جلو برد.
وی خاطرنشان کرد: ما کلی زمان در مناطق زلزله‌زده به منظور شناسایی دانش‌آموزان گذراندیم، در صورتی که آموزش و پرورش می‌توانست به ما کمک زیادی در این زمینه کند.
او مشکل اصلی نظام آموزشی کشور را "کنکور" دانست و افزود: اگر امروزه کنکور غولی برای خانواده‌ها شده به خاطر سیستم آموزشی است و این سیستم نباید نسبت به این قضیه بی‌تفاوت باشد. به نظرم برای منطقی‌تر شدن برگزاری کنکور خیلی کارها می‌توان انجام داد، همانطور که بسیاری از کشورها پیشتر کارهای زیادی در این زمینه انجام داده‌اند. به طور مثال بحث چند مرحله‌ای کردن کنکور می‌تواند به کم کردن استرس دانش‌آموزان کمک کند.
رتبه ششم گروه علوم ریاضی و فنی گفت: من در مدرسه سمپاد درس خواندم و در همه زمینه‌ها از آن راضی بودم، به عنوان مثال بحث پژوهشی در آنجا خیلی پررنگ بود به خصوص در دوران راهنمایی، ما با دید خلاقانه کار می‌کردیم و تقریبا کاری به درس نداشتیم و تنها نیم سال آخر سوم دبیرستان فضای درسی تقریبا کنکوری شد. به هر حال در هر دبیرستانی یک سری اتفاقات جزئی می‌افتد، اما این ربطی به نظام آموزشی ندارد.
سن درگیرشدن در کنکور هر سال کاهش می‌یابد
نمی‌دانم فلسفه امتحان نهایی چیست؟
محمدرضا اسکندری (رتبه چهارم گروه علوم انسانی) نیز در این باره گفت: به نظرم چالش اصلی آموزش و پرورش که به دانش‌آموزان آسیب می‌زند، جوی است که در فضای کنکور وجود دارد و از طرفی سن کنکور خیلی زود شروع می‌شود، یعنی دانش‌آموزان از دوم دبیرستان زندگی‌شان را کنار می‌گذارند تا برای کنکور درس بخوانند و دائم تست می‌زنند. البته مدرسه ما اینطور نبود، اما بعضا می‌بینم که دانش‌آموزان مدارس دیگر این مشکل را دارند. به نظرم کنکور پروسه‌ای حداکثر یک ساله است.
وی ادامه داد: سن کنکور هر ساله کاهش می‌یابد و شاید هم چند وقت دیگر حتی فکر کنکور به دوره دبستان هم برسد و دانش آموزان مقطع ابتدایی با دغدغه کنکور درس بخوانند. در کنکور هیچ خلاقیتی وجود ندارد و هیچ چیزی را در دانش‌آموز زنده نمی‌کند. باید در مدارس این جو که کنکور همه چیز است، از بین برود. من رتبه چهار کنکور شدم، اما خیلی‌ها هستند که قطعا از من موفق‌تر خواهند شد. قبلا افرادی هم بوده‌اند که رتبه‌های تک رقمی کسب کردند، اما امروز چندان موفق نیستند. کنکور همه چیز نیست و صرفا یک آزمون برای ورود به دانشگاه است. متاسفانه آن را نمی‌توان حذف کرد، اما گویا مسئولان برنامه دارند تا سوابق تحصیلی را هم در نظر بگیرند.
رتبه چهارم گروه علوم انسانی با انتقاد از امتحانات نهایی گفت: من به شدت با امتحان نهایی که در مدارس برگزاری می‌شود، مخالفم. نمره فیزیک من در امتحان نهایی ۱۷/۷۵ شد و به نظرم کیفیت آزمون و سوالات استاندارد نیست و حتی مصحح‌ها هم غیرمنطقی عمل می‌کنند. در این میان گاهی سوالات هم لو می‌رود و در واقع نمی‌دانم فلسفه امتحان نهایی چیست؟ اگر به هر نحوی کنکور از این شرایط در بیاید خوب است، اما نه با بالا رفتن ضریب امتحان نهایی که در آن صورت به دانش‌آموز بیشتر آسیب می‌زند.
جالی خالی هنر در سیستم آموزشی کشور
محسن سلیمانی (رتبه ششم گروه علوم انسانی) با ابراز تاسف از جالی خالی هنر در سیستم آموزشی کشور گفت: به نظرم در نظام جدیدی که برای آموزش و پرورش در حال تعریف شدن است، کتاب‌ها مفهمومی‌تر شده‌اند، اما جای تخصصهایی مثل داستان‌نویسی یا تخصص‌های هنری به صورت جدی هنوز هم خالی است و این به نظرم نقطه ضعف سیستم آموزشی است.
"اجبار در حفظ کتب درسی" چالش اصلی آموزش و پرورش
به خیلی از این دروس علاقه‌ای نداریم
غزال رضایی (رتبه هفتم گروه علوم انسانی) نیز اجبار در حفظ کتب درسی را چالش آموزش و پرورش قلمداد کرد و گفت: اینکه یک پشت کنکوری در یک سال بخواهد همه جوره تلاش کند تا آینده‌اش توسط کنکور معلوم شود، اصلا چیزی خوبی نیست و با این روش فشار زیادی روی دانش‌آموز وجود دارد، البته خوشبختانه من از سوی خانواده‌ام فشاری نداشتم اما یک سری از افراد تحت فشار‌های زیادی از سوی خانواده‌هایشان هستند و این خیلی بد است که از همه طرف روی شخص فشار باشد و نداند که باید چه کار کند؟ سیستم کنکور اگر به گونه‌ای باشد که دانش‌آموز بتواند از همان سال‌های پایه راه خود را انتخاب کند، خیلی بهتر است تا اینکه تنها یک سال برای آمادگی کنکور وقت داشته باشد.
او با انتقاد از محتوای کتب درسی گفت: خیلی از کتاب‌های درسی کاربرد خاصی ندارد و ما فقط مجبوریم آنها را بخوانیم و حتی به خیلی از این دروس علاقه‌ای نداریم، البته در کنار آنها هم دروسی هستند که کاربرد دارند و ما هم شاید آنها را دوست داشته باشیم، اما برخی دروس واقعا به ما ربطی ندارد و به رشته تحصیلی ما به شدت بی‌ربط است.
رتبه هفتم گروه علوم انسانی تاکید کرد: سیستم آموزشی باید به شکلی باشد که دانش‌آموزان با فراغ بال به دنبال علاقه خود بروند و این را هم بدانند؛ وقتی دنبال علاقه خود می‌روند، حتما شغلی در آینده خواهند داشت.