امروز شرایط کلی کشور و به خصوص وضعیت اقتصادی کاملاً به سیاست خاجری گره خورده است. بر همین اساس اینکه چه کسی وزیر خارجه دولت رئیسی باشد، اهمیت ویژه‌ای دارد. این گزارش به مرور نام‌هایی پرداخته است که به عنوان جانشین جواد ظریف مطرحند.
دیدارنیوز ـ پرستو بهرامی‌راد: چند هفته به شروع کار دولت ابراهیم رئیسی باقی مانده است. در این دوران نیز حرف و حدیث‌های بسیاری در خصوص کابینه او مطرح است. به دلیل تحریم‌ها و مشکلات اقتصادی، مذاکرات برجام و مذاکرات منطقه‌ای اینکه چه کسی وزیر خارجه آینده شود مورد توجه مردم و تمام کارشناسان است. حتی به نظر می‌رسد این موضوع برای کشور‌های منطقه و غربی‌ها نیز اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. زیرا تعیین وزیر خارجه دولت رئیسی تا حدودی راه این دولت برای روابط دیپلماتیک ایران را تا ۴ سال آینده تا حدودی مشخص خواهد کرد.
طبق شنیده‌ها علی باقری، حسین امیر عبداللهیان و مهدی صفری جزء گزینه‌های ابراهیم رئیسی برای وزارتخارجه هستند. با این حال افراد دیگری نیز تا امروز مطرح شده‌اند. در این گزارش به نام‌های مختلفی می‌پردازم که برای سکان‌داری وزارت خارجه ابراهیم رئیسی مطرح شده‌اند.
در انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ سعید جلیلی از جمله افرادی بود که به نفع ابراهیم رئیسی از رقابت‌ها کنار کشید. این روز‌ها نام او به عنوان وزیر امورخارجه دولت رئیسی مطرح است. جلیلی سابقه ۱۸ ساله در وزارت امور خارجه دارد. همچنین از سال ۸۶ به‌عنوان دبیر شورای عالی امنیت ملی منصوب شد و این سمت را تا سال ۹۲ حفظ کرد. در آن زمان نیز مذاکرات هسته‌ای به عهده شورای عالی امنیت ملی بود و بر همین اساس جلیلی عضو ارشد مذاکره کننده ایران با غرب نیز بود. بسیاری مطرح می‌کنند که، چون سعید جلیلی نامه انصراف خود از کاندیداتوری را روی سربرگ شورایعالی امنیت ملی نوشته بود، خواستار سمت در شورایعالی امنیت ملی است. با این حال هنوز ورود او به وزارتخارجه محتمل است؛ جلیل از مخالفان سر سخت مذاکرات برجام است و در مناظرات انتخاباتی هم به این موضوع اشاره کرد. سعید جلیلی مدعی کار و تجربه در حوزه‌های دیپلماتیک است. حال باید دید که او مایل به ادامه کار در دولت سایه است یا بالاخره حاضر است به عنوان وزیر ادعای خود را در معرض دید همگان قرار دهد.
علی باقری کنی یکی از دو نفری است که اخیراً به نمایندگی از رئیسی در جلسات کمیته برجام حاضر می‌شود. همچنین در جلسات محمدجواد ظریف نیز حضور دارد. از او به عنوان یکی از گزینه‌های اصلی حضور در وزارت خارجه یاد می‌شود. وقتی که سعید جلیلی معاونت اروپا و آمریکا وزارت امور خارجه را برعهده داشت، باقری کنی مدیرکل اروپای مرکزی و شمالی این معاونت بود. همچنین پس از حضور جلیلی در شورای عالی امنیت ملی، باقری به عنوان معاون او منصوب شد. از سوی دیگر او یکی از همراهان جلیلی در جریان مذاکرات هسته‌ای ایران بود. باقری در سال ۹۸ به عنوان معاون امور بین‌الملل و رئیس ستاد حقوق بشر قوه قضاییه منصوب شد. او یکی از گزینه‌های قدرتمند سمت وزیر خارجه است، از طرف دیگر بحث معاون وزیر خارجه بودن نیز برای سمت بعدی او مطرح است. علی باقری‌کنی از چهره‌های اصولگرای سیاست ایران محسوب می‌شود و طبق شنیده‌های دیدار او جدی‌ترین نامزد برای دستگاه دیپلماسی آینده است.
نام دیگری که برای سمت وزارتخارجه مطرح شده از نزدیکان جلیلی است. مهدی صفری در زمان دبیری سعید جلیلی در شورای عالی امنیت ملی از مذاکره‌کنندگان هسته‌ای ایران بود. او در رشته علوم سیاسی در دانشگاه جورج واشنگتن تحصیل کرده و پیش از این کاردار ایران در آلمان، سفیر در اتریش و معاونت آسیا، اقیانوسیه و کشور‌های مشترک‌المنافع وزارت امور خارجه و دستیار ویژه وزیر و نماینده ایران در مذاکرات تعیین رژیم حقوقی دریای خزر بوده است. در دوران ریاست جمهوری حسن روحانی نیز عضو هیئت مدیره فولاد سیجان شده است.
حسین امیرعبداللهیان دیگر گزینه مطرح برای وزارت امور خارجه دولت ابراهیم رئیسی است. او در دولت خاتمی، احمدی‌نژاد و روحانی در وزارتخارجه حضور داشته است. در دولت خاتمی عبداللهیان در مذاکرات هسته‌ای حضور داشت، در دولت احمدی‌نژاد به عنوان سفیر در بحرین بود و در دولت حسن روحانی، مشاور وزیر امور خارجه بوده است. همچنین دستیار ویژه رئیس مجلس شورای اسلامی، مدیرکل امور بین‌الملل مجلس شورای اسلامی از دوره ریاست علی لاریجانی تا دوره ریاست محمدباقر قالیباف است. حسین امیرعبداللهیان نیز گزینه‌ای است که طیفی از اصولگرایان علاقه‌مند انتخاب او به‌عنوان وزیر خارجه هستند. امتیاز او آشنا بودن با ساختار وزارت خارجه، اطلاعش از مناسبات منطقه‌ای و تسلطش به چند زبان است.
منوچهر متکی سال‌ها است که در بخش‌های مختلف وزارت امورخارجه دارای پست‌های مهمی بوده است. در دو دوره ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد نیز وزیر امور خارجه بوده است، البته با شکل نامناسبی از سمتش برکنار شد و در حین مذاکره با رئیس‌جمهوری سنگال از عزل خود باخبر شد. متکی از ابراهیم رئیسی در انتخابات ۱۴۰۰ حمایت ویژه‌ای کرد و به همین دلیل برخی از احتمال حضور او در وزارتخارجه صحبت می‌کنند. البته طبق شنیده‌های دیدار این احتمال بسیار کم است.
یکی دیگر از گزینه‌های مطرح برای وزارت خارجه، علی حسینی تاش است. او معاون راهبردی و بررسی‌های عمومی دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی و رئیس اسبق دانشگاه امام حسین (ع) است. از او می‌توان به عنوان یکی از اعضای عضو تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای در زمان دبیری علی لاریجانی بر شورای عالی امنیت ملی یاد کرد و البته رئیس تیم مذاکره‌کننده ایران با روسیه در ارتباط با برنامه هسته‌ای ایران در همان دوران نیز بوده است. حسینی‌تاش البته یک فرد نظامی در سپاه پاسداران نیز به حساب می‌آید. این روز‌ها او به همراه باقری کنی به نمایندگی از رئیسی در جلسات کمیته برجام حاضر می‌شود.
هنوز برخی احتمال وزارت عباس عراقچی برای ورازتخارجه را زیاد می‌دانند. عباس عراقچی در حال حاضر رئیسی هیات ایرانی در مذاکرات وین برای احیای برجام است. عباس عراقچی به مباحث حقوق بین‌الملل اشراف کامل دارد و برجام را از نقطه صفر تا صد به خوبی می‌شناسد. البته برای دولت رئیسی انتخاب عباس عراقچی برای وزارتخارجه حواشی بسیاری ایجاد می‌کند. عراقچی در جلسه ظریف با رئیسی که بعد از انتخابات برگزار شد نیز حضور داشت. شاید عباس عراقچی با آن کیف سیاه کوچک که لای بازوانش جا می‌دهد، کاندیدای نشستن بر صندلی وزارتخارجه باشد.
گزینه‌های دیگری هم برای وزارت خارجه مطرح است، اعم از کاظم غریب‌آبادی، نماینده ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، علی لاریجانی و .... بسیار مطرح می‌شود که ابراهیم رئیسی در روز تحلیف کابینه خود را مطرح می‌کند و باید منتظر بود و دید سرنوشت وزارتخارجه ایران در چهار ساله آینده در دستان چه کسی قرار خواهد گرفت.