این شماره ستون «از سعدآباد تا توپکاپی» به تصویرهای متناقضی پرداخته است که در رسانه‌های مختلف از وضعیت اقتصادی ترکیه ارایه می‌شود. از ادعاهای ورشکستگی تا نشانه‌های آشکار رونق!
دیدارنیوز ـ رضا قنبری*:
این روز‌ها همه راه‌ها به رم ختم می‌شوند. سیاستمداران ۲۰ اقتصاد اول دنیا برای گفتگو درباره مهمترین چالش‌های جهان در ایتالیا گردهم آمده اند. کشور‌هایی که با در اختیار داشتن ۸۰ درصد از اقتصاد دنیا حالا پس از غلبه بر غول کرونا برای بازسازی اقتصاد دوباره دورهم جمع شده اند.
یکی از بخش‌های مهم این اجلاس دیدار اردوغان و بایدن پس از تنش ماه‌های اخیر بود چه آنکه مواضع تند بایدن بر علیه ترکیه ارزش لیر را به پایین‌ترین حد خود در دو دهه اخیر رسانده است.. کنار گذاشتن ترکیه از پروژه اف ۳۵ آمریکا و لشکرکشی دوباره ترکیه به شمال سوریه مهمترین نگرانی دو طرف است و حتی رسانه‌ها خرید سوخو ۳۵ روسیه را به عنوان پایان حضور ترکیه در ناتو تحلیل می‌کنند. روابطی که اگرچه در سه سال اخیر، چون مو باریک شده، اما به تجربه یک سده اخیر قطع نخواهد شد.
فایل صوتی این یادداشت را این جا بشنوید
هم پیمان‌هایی که تنش‌های سیاسی اخیر از حجم سرمایه‌گذاری اقتصادی و ملاحضات امنیتی-منطقه‌ای آن‌ها نکاسته است. چه آنکه که آمریکا و انگلستان همچنان بیشترین سهم را در سرمایه گذاری ۱۶۰ میلیاردی خارجی دوران اردوغان را داشته و حتی امسال حجم صادرات خارجی ترکیه به آمریکا ۳۰ درصد رشد کرده است؛ بنابراین آمریکا اگر چه، چون گذشته دیگر شریک ترکیه نیست، اما براحتی این دوست قدیمی را به دامن روسیه و چین هل نخواهد داد.
مجری یکی از تاک شو‌های لس آنجلسی با هیبتی نگران در لایو اینستاگرام قوانین مهاجرتی و شرایط خرید ملک در ترکیه را توضیح می‌دهد. معجونی از اطلاعات غلط که با بریده‌هایی از سخنرانی اساتید دانشگاه و آهنگ‌های حماسی مخلوط شده و فالور‌ها را از حضور در بازار ملک ترکیه می‌ترساند. البته این فقط یک روی سکه است. در آن سوی ماجرا صد‌ها صفحه‌ی رنگ به رنگ در پلتفورم‌های آنلاین شرایط اخذ اقامت و شهروندی ساده و بی دردسر در ترکیه را تبلیغ می‌کنند.
روندی که با کاهش ارزش ریال در چهار سال اخیر و تب تند مهاجرات در ایرانیان سرعت بیشتری گرفته و اتفاقا یکی از دلایل به تیتر آمدن اخبار ترکیه است. فضای سیاه و سفیدی که با در گرفتن جنگ قره باغ و حمایت اردوغان از علی اف چنان ملتهب شد که دیگر به سختی صدای کارشناسان این حوزه را می‌توان شنید. اما بهرحال نباید فراموش کرد که از ۵۰ هزار واحد مسکونی فروخته شده به خارجیان در سال ۲۰۲۱ سهم ایرانیان تنها ۱۵ درصد بوده و شهروندان حوزه خلیج فارس، روس‌ها و چینی‌ها در این بازار بسیار فعال شده اند. اگر چه حضور ترکیه در لیست خاکستری اف‌ای تی اف ممکن است در آینده جابجایی ارز از ترکیه را با مشکلاتی همراه کند.
یک ساختمان ساده و سنگی درچند روزگذشته شلوغ‌ترین فروشگاه خیابان بغداد است. مسیری در امتداد دریای مرمره که به عمارت‌های قرن نوزدهمی و کافه‌های فراوانش مشهور است و برند‌های بزرگ دنیا با لوکس‌ترین نمایندگی‌ها رنگ و لعاب خود را به رخ رقیبان می‌کشند. سومین فروشگاه اپل این بار در بخش آسیایی استانبول افتتاح شده و در یک جشن شش هفته‌ی هر شب میزبان یکی از هنرمندان شهر است. مشتریان در گوشه و کنار سالن بلند فروشگاه با ((فن آوری واقعیت افزوده)) با دیگر کاربران شرکت در سراسر دنیا ارتباط می‌گیرند و کارمندان با ۱۴ زبان مختلف به سوالات پاسخ می‌دهند. نشانه‌ای روشن از چشم انداز اقتصادی خاورمیانه که در آن شرکت‌های بزرگ با وسواس به دنبال یافتن بهترین نقاط برای سرمایه گذاری هستند.
در ترکیه بیش از ۵۸ هزار شرکت بین المللی فعالیت می‌کنند که حدود هفتاد درصد از آن‌ها با نگاه بلند مدت در بخش‌های مالی، صنعتی و انرژی این کشور صد‌ها میلیارد دلار سرمایه گذاری کرده اند. روندی که اگر چه در سال‌های اخیر، چون دهه پیش پر رونق نیست، اما فاصله بسیار زیادی با دیگر کشور‌های منطقه ایجاد کرده و در حال پرش به سمت یک قدرت متوسط جهانی است. نمودار‌های که شاید بهتر از هر تحلیلی بتواند آینده اقتصادی-سیاسی این کشور را پیش بینی کند چه آنکه اپل برای چهارصد میلیون شهروند خاورمیانه تنها در دبی و استانبول نمایندگی ایجاد کرده است؟!
هر روز در رسانه‌ها تصاویر متفاوتی از ترکیه منتشر می‌شود که اتفاقا همه آن‌ها بخش‌های از واقعیت‌های کشوری است که در کشاکش سنت و مدرنیته و البته استقلال و توسعه با مشکلات و پیشرفت‌های فراوانی دست و پنجه نرم می‌کند کشوری که یک روز صبح چند مهاجر سوری در استانبول بخاطر عکس گرفتن با کیسه‌های موز و تمسخر تورم از کشور دیپورت می‌شوند و عصر بیل گیتس و جف بزوس مالکان مایکروسافت و آمازون در بدروم ۳۰۰ هکتار زمین برای سرمایه گذاری می‌خرند؟!
*روزنامه‌نگار و کارشناس مسائل ترکیه
