منصور یاواش بهترین شهردار جهان؛ رقیب اردوغان از شهرداری آنکارا می آید؟

دیدارنیوز ـ رضا قنبری*: چند شب پیش پارک جوانان آنکارا میزبان یک جشن متفاوت بود. هزاران هوادار حزب جمهوری خلق به بهانه انتخاب منصور یاواش Mansur Yavaş به عنوان بهترین شهردار جهان دور هم جمع شده و سرود‌های حماسی می‌خواندند. آن‌ها که دو سال پیش پس از دو دهه بالاخره شهرداری آنکارا و استانبول را از چنگ ائتلاف حامیان اردوغان بیرون کشیده بودند، حالا با به دست آوردن این جایزه جهانی سر از پا نمی‌شناسند. جایزه‌ای که توسط بنیاد شهرداران جهان از میان ۳۲ شهردار منتخب ۲۱ کشور جهان به شهردار آنکارا اعطا شد. یاواش این جایزه را بیش از همه مدیون مدیریتش در دوره بیماری کووید ۱۹ است. آنکارا از اولین شهر‌های اجرا کننده طرح فاصله گذاری اجتماعی و قرنطینه بود و پارک‌ها و رستورانهایش در روز‌های که دیگر نقاط جهان فقط اخبار کرونا را از چین دنبال می‌کردند، در مقابله با بیماری ساماندهی شدند. ایجاد کارگاه‌های تولید ماسک و توزیع رایگان آن در میان شهروندان قبل از شیوع بیماری در شهر، از دیگر نقاط روشن کارنامه یاواش است. شهردار بر روی صحنه آمد و با همان لحن آرام همیشگی گفت: "این موفقیت متعلق به یاواش نیست بلکه متعلق به ۶ میلیون ساکنان آنکاراست، من این جایزه را از طرف شما دریافت می‌کنم".

فایل صوتی این یادداشت را بشنوید

این سیاستمدار ۶۷ ساله در بی پازاری Beypazarı شهری کوچک در ۱۰۰ کیلومتری غرب آنکارا بدنیا آمد. سال ۱۹۸۳ بعد از پایان تحصیلات در رشته حقوق از دانشگاه استانبول، عضو حزب ملی گرای حرکت ملی شد. در دوره ده ساله خدمتش (۱۹۹۹ – ۲۰۰۹) در شهرداری بی پازاری با راه اندازی جشنواره برداشت محصول و جذب توریست غذایی، اقتصاد این شهر ۵۰ هزار نفری را چنان رونق داد که آرام آرام نامش در آنکارا به سر زبان‌ها افتاد و حزب جمهوری خلق او را برای انتخابات ۲۰۱۴ شهرداری پایتخت نامزد کرد. نتایج خیره کننده بود. یاواش تنها با یک درصد اختلاف انتخابات را به رقیب قدرتمند و پرسابقه اش ابراهیم ملیح گوکچک İbrahim Melih Gökçek ‎از آک پارتی باخت. اتفاقی که خبر از ظهور سیاستمداری با نفوذ در آنکارا می‌داد.

نتایج انتخابات ۲۰۱۸ قابل پیش بینی بود. میز شهردار آنکارا پس از ۲۵ سال دوباره به حزب جمهوری خلق رسید. اتفاقی که بیش از همه مدیون سیاستمداری سوسیال دموکرات است که با شعار "مقابله با فساد و ایجاد برابری اجتماعی-فرهنگی" آرای طبقه متوسط را به صندوق مخالفان اردوغان ریخت. توجه به تعاونی زنان بی سرپرست برای تهیه نیازمندی‌های شهر و واگذاری بازار‌های شهرداری به خانواده‌های کم درآمد از اقدامات او برای ایجاد برابری در آنکاراست. طراحی نرم افزاری به نام "نقشه بنفش من" برای مقابله با خشونت خانگی علیه زنان و توجه ویژه به محیط‌های آموزش کودکان و نوجوانان او را به پدربزرگ منصور معروف کرده است.

هرچند مخالفان او در دوسال اخیر بار‌ها به مانور‌های تبلیغاتی شهرداری آنکارا حمله کرده اند. مثلا فاتیح شاهین Fatih Şahin دبیر کل حزب عدالت و توسعه با انتقاد از عدم سرمایه گذاری یاواش در زیر ساخت‌های خدماتی- عمرانی پایتخت می‌گوید: "شهردار در رسانه‌های اجتماعی زندگی می‌کند و مشکلات و واقعیت‌ها آنکارا را فلج کرده است، آن‌ها به جای تولید، کار و فعالیت زمان و هزینه را صرف روابط عمومی می‌کنند، بازی می‌کنند و بازی می‌کنند. هیچ پولی برای خدمات وجود ندارد، اما روابط عمومی وجود دارد. " انتقاد‌های که بیشتر بر رویکرد عمرانی محور حزب عدالت و توسعه در برابر جهت گیری فرهنگی- اجتماعی حزب جمهوری خلق مربوط می‌شود. البته یاواش هم با نصب بیلبورد‌های بزرگ در سطح شهر و افشاگری در مورد فساد مالی پروژ‌های عمرانی دوره ملیح گوکچک -شهردار پیشین آنکارا- به این انتقاد‌ها واکنش نشان داد.

در واقع دلیل اصلی حساسیت رسانه‌های موافق و مخالف نسبت به منصور یاواش، افزایش محبوبیت او نسبت به اردوغان و اکرم امام اغلو شهردار استانبول در نظرسنجی‌های ملی است. این صدرنشینی در نظرسنجی‌ها، با توجه به آرای دو برابری اردوغان نسبت به نامزد حزب جمهوری خلق در انتخابات پیشین بهتر میزان محبوبیت یاواش در افکار عمومی را نشان می‌دهد. هرچند رو یارویی با رجب طیب اردوغان ریس جمهور مستقر که متخصص کمپین‌های انتخاباتی و دوئل‌های سیاسی است، هر سیاستمداری را برای رقابت در انتخابات ۲۰۲۳ مردد می‌کند. از سوی دیگر یکی از برنامه‌های اصلی احزاب مخالف دولت بازگرداندن نظام نخست وزیری به ترکیه است و این یعنی یاواش در صورت پیروزی در انتخابات باید قدرت را به نخست وزیر منتخب مجلس تقدیم کرده و بر یک کرسی سمبلیک تکیه بزند. اتفاقی که با توجه به برنامه‌های اجرایی او، کمی بعید بنظر می‌رسد.

وقتی مجری برنامه زنده Habertürk در انتهای برنامه آهسته از شهردار یاواش پرسید: "آیا شما نامزد ریاست جمهوری خواهید شد؟ " یاواش که انگار سالهاست منتظر این سوال بود با کلمات شمرده گفت: "موضوع توافق ائتلاف ملت است. باید با یک ائتلاف وارد انتخابات شویم. اگر این اتفاق بیفتد، من فکر نمی‌کنم نام رئیس جمهور مهم باشد". مجری که به پاسخ نرسیده بود آهسته‌تر پرسید: "اگر پیشنهاد نامزدی بیاید چه خواهید کرد؟ " یاواش با لبخند گفت: "آن موقع به آن فکر می‌کنم".

* روزنامه‌نگار و کارشناس مسائل ترکیه